شب جمعه و اعمال شب جمعه (قسمت اول)
- مجموعه: اعمال مستحبی
شب جمعه را اعمال بسيارى است كه ما در اينجا تنها به ذكر چند عمل بسنده می كنيم.
اوّل:یکی از اعمال شب جمعه بسيار گفتن «سبحان اللّه،و اللّه اكبر،و لا اله الاّ اللّه»و زياد صلوات فرستادن در این شب است.
روايت شده:جمعه،شبش تابناك و روزش بس روشن است،پس ذكر«سبحان اللّه،و اللّه اكبر،و لا اله الاّ اللّه»بگوئيد و بر محمّد و آل محمّد بسيار صلوات فرستيد و در روايت ديگر در مورد اعمال شب جمعه آمده: كه كمترين صلوات در شب جمعه،صد مرتبه است،و هرچه بيشتر باشد بهتر است.
و از امام صادق عليه السّلام روايت شده:صلوات بر محمّد و آل محمّد در شب جمعه با هزار كار نيك برابر است و هزار گناه را پاك می كند و مقام انسان را هزار درجه بالا می برد و مستحب است كه پس از نماز عصر پنجشنبه تا آخر روز جمعه بر محمّد و آل محمّد بسيار صلوات فرستند.و با سند صحيح از حضرت صادق عليه السّلام روايت شده:هنگام عصر روز پنجشنبه فرشتگان از آسمان با قلمهاى طلا و صحيفههاى نقره فرود می آيند و در عصر پنجشنبه و شب و روز جمعه تا هنگام غروب خورشيد جز صلوات بر محمّد و خاندان آن حضرت چيزى ننويسند.
و شيخ طوسى فرموده: در روز پنجشنبه مستحبّ است فرستادن هزار صلوات بر محمّد و آل محمّد. و در آن بگويد:
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّلْ فَرَجَهُمْ وَ أَهْلِكْ عَدُوَّهُمْ مِنَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ مِنَ الْأَوَّلِينَ وَ الْآخِرِينَ.
خدايا بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست و فرج ايشان را تعجيل نما،و دشمنانشان را از جن و انس از اولين و آخرين نابود فرما.
و گفتن اين صلوات صد مرتبه از بعد از عصر پنجشنبه تا آخر روز جمعه فضيلت بسيار دارد.و نيز شيخ فرموده:مستحب است در آخر روز پنجشنبه به اين صورت استغفار كنند:
أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ الَّذِي لا إِلَهَ إِلا هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ وَ أَتُوبُ إِلَيْهِ تَوْبَةَ عَبْدٍ خَاضِعٍ مِسْكِينٍ مُسْتَكِينٍ لا يَسْتَطِيعُ لِنَفْسِهِ صَرْفا وَ لا عَدْلا وَ لا نَفْعا وَ لا ضَرّا وَ لا حَيَاةً وَ لا مَوْتا وَ لا نُشُورا وَ صَلَّى اللَّهُ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ عِتْرَتِهِ الطَّيِّبِينَ الطَّاهِرِينَ الْأَخْيَارِ الْأَبْرَارِ وَ سَلَّمَ تَسْلِيما .
طلب آمرزش مىنمايم از خدايى كه نيست معبودى جز او،زنده و پايدار است،و توبه مىنمايم به سوى او توبه بنده فروتن بىچيز كه فقير و عاجز ناتوان است براى نفس خود و نه دفاعى و نه سودى و نه زيانى و نه زندگى و نه مرگى و نه رستاخيزى و درود خدا بر محمّد و خاندان او،پاك و پاكيزگان،از برگزيدگان و نيكان، و درود فراوان فرست.
دوّم: آنكه در شب جمعه اين سورهها را بخواند كه از براى هريك فوائد و ثواب بسيار روايت شده: بنى اسرائيل[اسراء] كهف،سه طس[شعراء و نمل و قصص]سجده،يسى،ص،احقاف،واقعه،حم سجده،حم دخان،طور،اقتربت،جمعه و اگر فرصت نشد همه را در شب جمعه تلاوت كند،واقعه و سوره هاى قبل از آن را انتخاب كند و در شب جمعه تلاوت کند.
از امام صادق عليه السّلام روايت شده هركه در هر شب جمعه سوره«اسراء»را بخواند،نمی ميرد تا خدمت حضرت قائم(عج)رسد و از اصحاب آن حضرت گردد.
هركه در هر شب جمعه سوره«كهف»را بخواند،نمی ميرد مگر شهيد و خداوند او را در قيامت با شهيدان محشور می كند و در قيامت همراه ايشان نگاهش می دارد .
هركه در شب جمعه سوره هاى شعراء و نمل و قصص را تلاوت كند،از دوستان خدا گشته و در امان و حمايت حق تعالى قرار می گيرد و نيز در دنيا دچار فقر و تنگدستى نمی شود و خدا در آن جهان چندان از بهشت به او عطا كند كه خشنود شود و بلكه افزون بر خشنودىاش بر او كرامت نمايد،و صد زن زيبا چشم از زنان دلرباى بهشت را به همسرى او در آورد.
هركه در شب جمعه سوره سجده را بخواند خدا در قيامت نامه اعمالش را به دست راست او دهد و در حسابرسى اعمال بر او آسان گيرد. و از دوستان محمّد و خاندان او باشد.
به سند معتبر از امام باقر عليه السّلام روايت شده:هركس هر شب جمعه سوره«ص»را قرائت كند،از خير اين جهان و جهان ديگر آن اندازه به او ببخشند كه جز به پيامبرى مرسل يا فرشتهاى مقرّب نبخشيده و او را با هركس از اهل خانهاش كه بخواهد وارد بهشت كنند،حتى خدمتكارى كه به او خدمت كرده باشد،هرچند از خانواده او به حساب نيايد و در حدّ شفاعت او نباشد.
از امام صادق عليه السّلام روايت شده:هركه در شب جمعه يا روز جمعه سوره«احقاف»را بخواند،در دنيا دچار بيم و هراس نشود و در روز قيامت از وحشت و ترس در امان باشد.
هركه در شب جمعه سوره واقعه را بخواند،خدا او را دوستش بدارد و او را محبوب تمام مردم كند،و در دنيا دچار بدحالى و تنگدستى نشود و آفتى از آفات دنيا به او نرسد،و از دوستان حضرت امير المؤمنين عليه السّلام باشد و اين سوره مخصوص امير المؤمنين عليه السّلام است.
و روايت شده:هركه سوره«جمعه»را در هر شب جمعه تلاوت كند كفاره اعمال او از اين جمعه تا جمعه ديگر خواهد بود.و نيز همين فضيلت براى كسی كه در هر شب جمعه و بعد از ظهر و عصر جمعه سوره«كهف»را بخواند وارد شده است.
نمازهای شب جمعه
آگاه باش كه براى شب جمعه نمازهاى بسيارى وارد شده.
اوّل:یکی از نمازهای مستحب در شب جمعه ،نماز حضرت امير المؤمنين عليه السّلام
دوّم:یکی دیگر از نمازهای مستحب در شب جمعه ، دو ركعت نماز كه در هر ركعت، «حمد»و پانزده مرتبه سوره «زلزال» خوانده میشود ،در روايت است:هركه اين نماز را بجا آورد،خدا او را از عذاب قبر و هول وهراس قيامت ايمن كند.
سوّم:آنكه در شب جمعه در ركعت اوّل نماز مغرب و ركعت اوّل نماز عشاء سوره«جمعه»و در ركعت دوّم نماز مغرب سوره«توحيد»و در ركعت دوم عشا سوره«اعلى»را بخواند.
چهارم:یکیدیگر از اعمال شب جمعه این است که خواندن شعر را در شب جمعه ترك كند؛زيرا در حديث صحيح از امام صادق عليه السّلام روايت شده:براى شخص روزهدار و شخص محرم و نيز در حرم خدا و در روز جمعه و در شب آن روايت كردن شعر مكروه است.راوى به حضرت عرض كرد:هرچند معناى آن شعر مطلب حقى باشد،فرمود:هرچند شعر به حق باشد. و در حديث معتبر از امام صادق عليه السّلام روايت شده:رسول خدا فرمود:هركه در شب يا روز جمعه يك شعر بخواند،در آن شب و روز بهرهاى از ثواب به غير آن نداشته باشد.و براساس روايت معتبر ديگر،در آن شب و روز نمازش مورد قبول واقع نشود [از آنجاكه شعر و خواندن آن مورد علاقه مردوزن،پيروجوان،عالموعامى و خلاصه تمام مردم است،شايد اصرار روايات بر ترك خواند شعر در شب و روز جمعه به خاطر اين باشد كه اهل ايمان از قرائت قرآن و دعا و مستحبات شب و روز جمعه باز نمانند و ثوابهاى عظيم و بهرههاى وافر الهى را از دست ندهند.مترجم]
پنجم:در حق مؤمنين بسيار دعا كند،چنانكه حضرت زهرا عليها السّلام بسيار دعا میكرد و روايت شده اگر براى ده نفر از برادران مؤمن كه از دنيا رفته باشند طلب آمرزش كند بهشت براى او واجب مىشود.