اعمال شب جمعه (قسمت دوم)
- مجموعه: اعمال مستحبی
ششم:دعاهاى مخصوص شب جمعه را بخواند كه آن دعاها بسيار است و ما به ذكر برخى از آنها بسنده مىكنيم: به سند صحيح از امام صادق عليه السّلام روايت شده:هركس در شب جمعه در سجده آخر نافله شب اين دعا را هفت بار، بخواند،هنگامیكه از آن فارغ شود،آمرزيده شده باشد. و اگر در هر شب اين دعا را در سجده آخر نافله شب بخواند،بهتر است. و آن دعا اين است:
اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِوَجْهِكَ الْكَرِيمِ وَ اسْمِكَ الْعَظِيمِ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تَغْفِرَ لِي ذَنْبِيَ الْعَظِيمَ .
خدايا!از تو مىخواهم به عنايت كريمانه و نام بزرگت كه درود فرستى بر محمّد و خاندان محمّد و از گناهانم بزرگم درگذرى.
و از حضرت رسول صلّى اللّه عليه و آله روايت شده:هركس در شب يا روز جمعه اين دعا را، هفت بار بخواند،اگر در آن شب يا در آن روز از دنيا برود وارد بهشت می شود و آن دعا اين است:
اللَّهُمَّ أَنْتَ رَبِّي لا إِلَهَ إِلا أَنْتَ خَلَقْتَنِي وَ أَنَا عَبْدُكَ وَ ابْنُ أَمَتِكَ وَ فِي قَبْضَتِكَ وَ نَاصِيَتِي بِيَدِكَ أَمْسَيْتُ عَلَى عَهْدِكَ وَ وَعْدِكَ مَا اسْتَطَعْتُ أَعُوذُ بِرِضَاكَ مِنْ شَرِّ مَا صَنَعْتُ أَبُوءُ بِنِعْمَتِكَ [بِعَمَلِي] وَ أَبُوءُ بِذَنْبِي [بِذُنُوبِي] فَاغْفِرْ لِي ذُنُوبِي إِنَّهُ لا يَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلا أَنْتَ .
خدايا!تويى پروردگار من،شايسته پرستشى جز تو نيست،تو مرا آفريدى و من بنده تو و فرزند كنيز تو و در دست قدرت توام و زمام زندگی ام به دست توست،تا توانستم بر عهد و پيمان روز را به شب آوردم.از شرّ آنچه انجام دادم به خوشبينى و خشنودى تو پناه مىآورم،به نعمتت اعتراف و به گناهم اقرار مىنمايم پس گناهانم را بيامرز،زيرا گناهان را جز تو نمی آمرزد.
شيخ طوسى و سيّد كفعمى و سيّد ابن باقى رحمهم اللّه فرموده اند:در شب و روز جمعه و شب و روز عرفه مستحب است دعاى اللّهم من تعبّا...خوانده شود،ما آن را از كتاب»مصباح شيخ«نقل میكنيم و آن دعا اين است:
اللَّهُمَّ مَنْ تَعَبَّأَ وَ تَهَيَّأَ وَ أَعَدَّ وَ اسْتَعَدَّ لِوِفَادَةٍ إِلَى مَخْلُوقٍ رَجَاءَ رِفْدِهِ وَ طَلَبَ نَائِلِهِ وَ جَائِزَتِهِ فَإِلَيْكَ يَا رَبِّ تَعْبِيَتِي وَ اسْتِعْدَادِي رَجَاءَ عَفْوِكَ وَ طَلَبَ نَائِلِكَ وَ جَائِزَتِكَ فَلا تُخَيِّبْ دُعَائِي يَا مَنْ لا يَخِيبُ عَلَيْهِ سَائِلٌ [السَّائِلُ] وَ لا يَنْقُصُهُ نَائِلٌ فَإِنِّي لَمْ آتِكَ ثِقَةً بِعَمَلٍ صَالِحٍ عَمِلْتُهُ وَ لا لِوِفَادَةِ مَخْلُوقٍ رَجَوْتُهُ أَتَيْتُكَ مُقِرّا عَلَى نَفْسِي بِالْإِسَاءَةِ وَ الظُّلْمِ،
خدايا!هركس به اميد كمك و طلب عطا و جود و جايزه مخلوقى مجهّز و مهيّا و آماده ديدار او شود،تنها به سوى توست اى پروردگار من استعداد و آمادگى من به اميد عفو و درخواست و جايزهاست،پس مرا از خواستهام نااميد مساز،اى آنكه پرسنده اى از او محروم نگردد و بخشيدهاى از او نكاهد من به پشتوانه عمل شايستهاى كه انجام داده باشم،و يا به اميد آفريدهاى كه به او دل بسته باشم به پيشگاهت نيامدهام،به درگاهت آمدهام با با اعتراف بر نفس خويش به بدكارى دستم
مُعْتَرِفا بِأَنْ لا حُجَّةَ لِي وَ لا عُذْرَ أَتَيْتُكَ أَرْجُو عَظِيمَ عَفْوِكَ الَّذِي عَفَوْتَ [عَلَوْتَ] بِهِ [عَلَى] عَنِ الْخَاطِئِينَ [ الْخَطَّائِينَ] فَلَمْ يَمْنَعْكَ طُولُ عُكُوفِهِمْ عَلَى عَظِيمِ الْجُرْمِ أَنْ عُدْتَ عَلَيْهِمْ بِالرَّحْمَةِ فَيَا مَنْ رَحْمَتُهُ وَاسِعَةٌ وَ عَفْوُهُ عَظِيمٌ يَا عَظِيمُ يَا عَظِيمُ يَا عَظِيمُ لا يَرُدُّ غَضَبَكَ إِلا حِلْمُكَ وَ لا يُنْجِي مِنْ سَخَطِكَ إِلا التَّضَرُّعُ إِلَيْكَ فَهَبْ لِي يَا إِلَهِي فَرَجا بِالْقُدْرَةِ الَّتِي تُحْيِي بِهَا مَيْتَ الْبِلادِ ،
و با اعتراف به اينكه هيچ دليل و نه عذرى بر بدكارىام نيست،گذشت فراگيرت را كه بر آن از خطاكاران درمىگذرى اميدوارم،پس پافشارى بر جرم بزرگشان از اينكه بر انان دوباره مهرورزى تو را بازنداشت،پس اى آنكه رحمتش فراگير و گذشتش بس بزرگ است اى بزرگ،اى بزرگ،اى بزرگ،جز بردبارىات خشم تو را برنگرداند و جز زارى به پيشگاهت از ناخشنودىات رهايى نبخشد،پس خدايا!با نيرويى كه با آن سرزمينهاى مرده را زنده مىكنى برايم گشايشى بخش
وَ لا تُهْلِكْنِي غَمّا حَتَّى تَسْتَجِيبَ لِي وَ تُعَرِّفَنِي الْإِجَابَةَ فِي دُعَائِي وَ أَذِقْنِي طَعْمَ الْعَافِيَةِ إِلَى مُنْتَهَى أَجَلِي وَ لا تُشْمِتْ بِي عَدُوِّي وَ لا تُسَلِّطْهُ عَلَيَّ وَ لا تُمَكِّنْهُ مِنْ عُنُقِي اللَّهُمَّ [إِلَهِي] إِنْ وَضَعْتَنِي فَمَنْ ذَا الَّذِي يَرْفَعُنِي وَ إِنْ رَفَعْتَنِي فَمَنْ ذَا الَّذِي يَضَعُنِي وَ إِنْ أَهْلَكْتَنِي فَمَنْ ذَا الَّذِي يَعْرِضُ لَكَ فِي عَبْدِكَ أَوْ يَسْأَلُكَ عَنْ أَمْرِهِ،
و از اندوه هلاكم مكن تا آنكه دعايم را مستجاب نمايى و مرا به اجابت دعايم آگاه سازى و شيرينى سلامت و تندرستى را تا پايان عمر به من بچشان و مرا در معرض سرزنش دشمنم قرار مده و او را بر من چيره مساز و بر گردنم مسلّط مكن خدايا!اگر تو مرا حقير و پست بدارى،پس چه كسى بلندم گرداند و اگر تو مرا بلند گردانى،پس كيست آنكه مرا خوار كند و اگر هلاكم كنى،پس كيست آنكه درباره بندهات در برابر تو خود نمايد؟يا از كار او از تو پرسوجو كند؟
وَ قَدْ عَلِمْتُ أَنَّهُ لَيْسَ فِي حُكْمِكَ ظُلْمٌ وَ لا فِي نَقِمَتِكَ عَجَلَةٌ وَ إِنَّمَا يَعْجَلُ مَنْ يَخَافُ الْفَوْتَ وَ إِنَّمَا يَحْتَاجُ إِلَى الظُّلْمِ الضَّعِيفُ وَ قَدْ تَعَالَيْتَ يَا إِلَهِي عَنْ ذَلِكَ عُلُوّا كَبِيرا اللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ فَأَعِذْنِي وَ أَسْتَجِيرُ بِكَ فَأَجِرْنِي وَ أَسْتَرْزِقُكَ فَارْزُقْنِي وَ أَتَوَكَّلُ عَلَيْكَ فَاكْفِنِي وَ أَسْتَنْصِرُكَ عَلَى عَدُوِّي [عَدُوِّكَ] فَانْصُرْنِي وَ أَسْتَعِينُ بِكَ فَأَعِنِّي وَ أَسْتَغْفِرُكَ يَا إِلَهِي فَاغْفِرْ لِي آمِينَ آمِينَ آمِينَ .
با آنكه به يقين مىدانم كه نه در حكم تو ستمى است و نه در انتقامت شتابى،چه تنها كسى در انتقام شتاب مىكند كه از دستدادن فرصت را مىهراسد و فقط كسى محتاج ستمگرى است كه ناتوان است،و حال آنكه تو اى خداى من!از اين امور بسيار برترى.بار خدايا به تو پناه مىآورم،پس پناهم ده و از تو امان مىجويم پس امانم ده و از توروزى مىطلبم پس روزىام ده و اعتماد مىكنم بر تو،پس تو خود مرا كافى باش،و براى غلبه بر دشمنم از تو يارى مىخواهم پس يارىام ده،و از تو مدد مىجويم پس مرا مدد فرما، اى خداى من!دعايم را بپذير.بپذير.بپذير.
هفتم:در شب جمعه دعاى«كميل»را بخواند[كميل بن زياد نخعى،از اصحاب امير المؤمنين عليه السّلام است كه حضرت به اصرار وى دعاى كميل را انشاء و به او تعليم فرمود]
هشتم:در شب جمعه دعاى«اللّهمّ يا شاهد كلّ نجوى»را كه در شب عرفه هم خوانده مىشود،بخواند.
نهم:در شب جمعه ده مرتبه بگويد:
يَا دَائِمَ الْفَضْلِ عَلَى الْبَرِيَّةِ يَا بَاسِطَ الْيَدَيْنِ بِالْعَطِيَّةِ يَا صَاحِبَ الْمَوَاهِبِ السَّنِيَّةِ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ خَيْرِ الْوَرَى سَجِيَّةً وَ اغْفِرْ لَنَا يَا ذَا الْعُلَى فِي هَذِهِ الْعَشِيَّةِ.
اى كسی كه جود و بخشش توبه آفريدگان هميشگى است!اى آنكه دو دست سخاوت خود را براى عطا گشودهاى!اى صاحب عطاهاى گرانبها!بر محمّد و خاندان او،نيكوخوترين مردمان درود فرصت،و ما را اى خداى بلندمرتبه در چنين شبى بيامرز.
اين ذكر شريف در شب عيد فطر نيز خوانده می شود.
دهم:در شب جمعه انار بخورد،چنانكه امام صادق عليه السّلام در هر شب جمعه ميل ميفرمود،و اگر هنگام خوابيدن بخورد،شايد بهتر باشد،چه آنكه روايت شده: هركه وقت خوابيدن انان بخورد تا صبح در جان خود ايمن خواهد بود.و سزاوار است هرگاه انار بخورد،در زير آن دستمالى بگستراند كه هر دانهاى از ان بيفتد جمع كرده و بعد بخودرد و بهتر است ديگرى را در آن انار شريك نسازد.
شيخ جعفر ابن احمد قمى رحمة اللّه در كتاب، عروس از امام صادق عليه السّلام روايت كرده:هركه ما بين دو ركعت نافله و فريصه صبح صد مرتبه بگويد:
سُبْحَانَ رَبِّيَ الْعَظِيمِ وَ بِحَمْدِهِ أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ رَبِّي وَ أَتُوبُ إِلَيْهِ
منزه است پروردگار بزرگ من و به ستايش او را سزاست،از خدا،پروردگار خود،آمرزش مىطلبم و به سوى او باز مىگردم.
خدا در بهشت خانهاى براى او بنا كند.و شيخ طوسى و سيد ابن طاووس و ديگران اين دعا را ذكر كرده و گفته اند:مستحب است در سحر شب جمعه اين دعا خوانده شود:
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ هَبْ لِيَ الْغَدَاةَ رِضَاكَ وَ أَسْكِنْ قَلْبِي خَوْفَكَ وَ اقْطَعْهُ عَمَّنْ سِوَاكَ حَتَّى لا أَرْجُوَ وَ لا أَخَافَ إِلا إِيَّاكَ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ هَبْ لِي ثَبَاتَ الْيَقِينِ وَ مَحْضَ الْإِخْلاصِ وَ شَرَفَ التَّوْحِيدِ وَ دَوَامَ الاسْتِقَامَةِ وَ مَعْدِنَ الصَّبْرِ وَ الرِّضَا بِالْقَضَاءِ وَ الْقَدَرِ يَا قَاضِيَ حَوَائِجِ السَّائِلِينَ يَا مَنْ يَعْلَمُ مَا فِي ضَمِيرِ الصَّامِتِينَ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ،
خدايا!بر محمّد و خاندان او درود فرست و در اين بامداد خشنودى خود را بر من ارزانى بدار،و ترس از خويش را در دلم جاى ده،و دلم را از غير خود ببر،تا به غير تو اميد نبندم و جز از تو نترسم،خدايا!بر محمّد و خاندان او درورد فرست و مرا يقين استوار،و اخلاص بىشائبه و قدر خود،ببخش،اى برآورنده نيازهاى پرسندگان! اى آنكه هرچه در نهاد خاموشان مىگذرد مىداند!بر محمد و خاندانش درود فرست
وَ اسْتَجِبْ دُعَائِي وَ اغْفِرْ ذَنْبِي وَ أَوْسِعْ رِزْقِي وَ اقْضِ حَوَائِجِي فِي نَفْسِي وَ إِخْوَانِي فِي دِينِي وَ أَهْلِي إِلَهِي طُمُوحُ الْآمَالِ قَدْ خَابَتْ إِلا لَدَيْكَ وَ مَعَاكِفُ الْهِمَمِ قَدْ تَعَطَّلَتْ إِلا عَلَيْكَ وَ مَذَاهِبُ الْعُقُولِ قَدْ سَمَتْ إِلا إِلَيْكَ فَأَنْتَ الرَّجَاءُ وَ إِلَيْكَ الْمُلْتَجَأُ يَا أَكْرَمَ مَقْصُودٍ وَ أَجْوَدَ مَسْئُولٍ هَرَبْتُ إِلَيْكَ بِنَفْسِي يَا مَلْجَأَ الْهَارِبِينَ،
و خواهشم را برآور،و گناهم را بيامرز و روزىام را وسعت بخش و نيازهاى درونىام و حوائج براداران دينىام و خانوادهام را برآورد،خداى من آروزوهاى دور و سركش جز نزد تو ناكام است،همّتهاى بلند جز آنكه بر گرد كوى تو گردد بيهوده باشد و راههاى خرد بسته است جز به سوى تو،پس تويى اميد دلها و به سوى توست پناهگاه،اى گرامىترين مراد،و بخشندهترين درخواست شده!با همه وجودم به سوى تو گريختهام،اى پناهگاه گريختگان،
بِأَثْقَالِ الذُّنُوبِ أَحْمِلُهَا عَلَى ظَهْرِي لا أَجِدُ لِي إِلَيْكَ شَافِعا سِوَى مَعْرِفَتِي بِأَنَّكَ أَقْرَبُ مَنْ رَجَاهُ الطَّالِبُونَ وَ أَمَّلَ مَا لَدَيْهِ الرَّاغِبُونَ يَا مَنْ فَتَقَ الْعُقُولَ بِمَعْرِفَتِهِ وَ أَطْلَقَ الْأَلْسُنَ بِحَمْدِهِ وَ جَعَلَ مَا امْتَنَّ بِهِ عَلَى عِبَادِهِ فِي كِفَاءٍ لِتَأْدِيَةِ حَقِّهِ [أَنَالَ بِهِ حَقَّهُ] صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ لا تَجْعَلْ لِلشَّيْطَانِ عَلَى عَقْلِي سَبِيلا وَ لا لِلْبَاطِلِ عَلَى عَمَلِي دَلِيلا.
با بارهاى گناه كه بر دوش مىكشم،درحالىكه براى رسيدن به تو ياورى نمىيابم جز آگاهى از اينكه تو نزديكترين كسى هستى كه اميد جويندگان به اوست و آنچه را كه نزد اوست راغبان آرزومندند،اى آنكه خردها را به معرفت خويش شكوفا ساخت،و زبانها را به ستايش خود گشود و آنچه را بر بندگانش منّت گذارد،براى اداى حق خود بسنده ساخت،بر محمّد و خاندان درود فرست و براى شيطان بر خردم راهى و به سوى باطل بر عملم راهنما و دليلى قرار مده.
و به هنگام طلوع صبح روز جمعه اين دعا را بخواند:
أَصْبَحْتُ فِي ذِمَّةِ اللَّهِ وَ ذِمَّةِ مَلائِكَتِهِ وَ ذِمَمِ أَنْبِيَائِهِ وَ رُسُلِهِ عَلَيْهِمُ السَّلامُ وَ ذِمَّةِ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ ذِمَمِ الْأَوْصِيَاءِ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ عَلَيْهِمُ السَّلامُ آمَنْتُ بِسِرِّ آلِ مُحَمَّدٍ عَلَيْهِمُ السَّلامُ وَ عَلانِيَتِهِمْ وَ ظَاهِرِهِمْ وَ بَاطِنِهِمْ وَ أَشْهَدُ أَنَّهُمْ فِي عِلْمِ اللَّهِ وَ طَاعَتِهِ كَمُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ.
شب را صبح كردم در امان خدا و امان فرشتگان و امان پيامبران و فرستادگان او(درود بر آنان باد)،و امان محمّد(درود خدا بر او و خاندان او باد)،و امانهاى جانشينيان خاندان محمّد(درود بر آنان باد)،ايمان آوردم به نهان خاندان محمّد(بر ايشان درود باد)و ظاهر و باطن ايشان،و گواهى مىدهم كه همانا ايشان در معرفت به خدا و طاعت او همچون محمّد(درود خدا بر او و خاندان او)هستند.
روايت شده:هركس پيش از نماز صبح روز جمعه سه مرتبه بگويد:
أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ الَّذِي لا إِلَهَ إِلا هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ وَ أَتُوبُ إِلَيْهِ.
آمرزش میجويم از خداى كه شايسته پرستشى جز آن زنده پاينده نيست و به سوى او باز میگردم.
گناهانش آمرزيده شود هرچند از حباب نشسته بر دريا بيشتر باشد
منبع:emametanha.persianblog
