آشنایی با قوانین و آموزش بازی تخته نرد

مجموعه: آیا می دانید ؟

آشنایی با قوانین و آموزش بازی تخته نرد

آشنایی با آموزش بازی تخته نرد

تخته نرد یکی از قدیمی ترین و محبوب ترین بازی های فکری جهان است که ترکیبی از شانس و استراتژی را می طلبد. این بازی دو نفره با قوانینی خاص و تاکتیک های متنوع، نیازمند دقت، برنامه ریزی و تصمیم گیری سریع است.

آشنایی با قوانین و آموزش بازی تخته نرد

تخته نرد یکی از قدیمی ترین بازی های فکری و استراتژیک جهان است که بیش از ۵ هزار سال قدمت دارد. این بازی که در ایران، هند، روم و یونان باستان محبوب بوده، امروزه به عنوان یک بازی دو نفره در سراسر جهان شناخته می شود. در این مقاله، تاریخچه، قوانین و نحوه ی بازی تخته نرد را به صورت کامل بررسی خواهیم کرد.

تاریخچه تخته نرد

تخته نرد به عنوان یک بازی کهن، ریشه در تمدن های باستانی دارد. قدیمی ترین تخته نرد کشف شده مربوط به تمدن ایلامی در شهر سوخته ی ایران است که قدمتی بیش از ۳۰۰۰ سال قبل از میلاد دارد. این بازی در دوران ساسانیان به نام «نَس» معروف بود و طبق اسناد تاریخی، «بزرگمهر» وزیر خسرو انوشیروان، اولین قوانین رسمی تخته نرد را تدوین کرد.

تجهیزات و ساختار تخته نرد

اجزای اصلی بازی:

صفحه ی تخته نرد: شامل ۲۴ خانه ی مثلثی (نقاط) که به دو نیمه تقسیم شده است.

مهره ها: هر بازیکن ۱۵ مهره دارد (یک نفر سفید و دیگری مشکی یا قرمز).

تاس ها: دو تاس شش وجهی که تعیین کننده ی حرکت مهره ها هستند.

تاس دوبرابر (دبل کیوب): برای شرط بندی و افزایش امتیازات استفاده می شود (در بازی های حرفه ای).

قوانین بازی تخته نرد

چیدمان اولیه مهره ها

هر بازیکن مهره های خود را طبق آرایش استاندارد روی تخته می چیند:

• دو مهره در خانه ی ۲۴

• پنج مهره در خانه ی ۱۳

• سه مهره در خانه ی ۸

• پنج مهره در خانه ی ۶

هدف، حرکت تمام مهره ها از موقعیت اولیه به سمت زمین خودی و سپس خروج از تخته است.

نحوه ی حرکت مهره ها :

هر بازیکن دارای ۱۵ مهره است که باید آن ها را مطابق جهت بازی خود، از نقطه شروع به سمت زمین خودی حرکت دهد و سپس خارج کند.

حرکت مهره ها بر اساس عدد تاس تعیین می شود. هر عدد روی تاس، معادل تعداد خانه هایی است که یک مهره می تواند حرکت کند.

مهره ها می توانند روی خانه ای قرار بگیرند که یا خالی باشد، یا دارای مهره ی خودی باشد، یا فقط یک مهره از حریف (تک مهره) در آنجا باشد.

هر بازیکن دو تاس می اندازد و با توجه به اعداد روی تاس، مهره هایش را حرکت می دهد.

هر عدد روی تاس یک حرکت جداگانه محسوب می شود، اما می توان برای یک مهره هم استفاده کرد.

مهره ها فقط روی خانه های خالی، خانه هایی که مهره ی خودی دارند، یا خانه هایی که تنها یک مهره ی حریف (تک مهره) دارد، حرکت می کنند.

آموزش قوانین بازی تخته نرد

قانون زدن و خوردن مهره در تخته نرد

زدن مهره ی حریف (گشاد زدن)

اگر مهره ی حریف به تنهایی روی یک خانه قرار گرفته باشد (یعنی تک باشد)، بازیکن می تواند با مهره ی خود روی آن خانه قرار بگیرد و مهره ی حریف را بزند.

مهره ی زده شده به «بار» (قسمت وسط تخته) منتقل می شود و از بازی خارج می شود تا زمانی که مجدداً وارد شود.

مهره ای که زده شده، باید قبل از حرکت سایر مهره ها دوباره وارد بازی شود (از زمین حریف).

ورود دوباره ی مهره ی خورده شده

بازیکنی که مهره ی خورده شده دارد، پیش از هر حرکت دیگری، باید ابتدا آن مهره را به بازی برگرداند.

ورود مهره ی خورده شده از زمین حریف و بر اساس عدد تاس انجام می شود.

اگر تمامی خانه هایی که عدد تاس نشان می دهد بسته باشند (یعنی با دو مهره یا بیشتر از حریف اشغال شده باشند)، بازیکن باید صبر کند تا نوبت بعدی که امکان ورود فراهم شود.

خارج کردن مهره ها از تخته

وقتی همه ی مهره های یک بازیکن به نیمه ی خودی برسند، می تواند شروع به خروج مهره ها کند.

تاس باید عددی بیاورد که متناسب با موقعیت مهره باشد تا آن مهره را خارج کند.

بازیکنی که زودتر همه ی مهره هایش را خارج کند، برنده ی بازی است.

قانون بلند شدن در تخته نرد

بلند شدن (جابجایی از خانه ای که یک مهره دارد)

اگر یک بازیکن مهره ای را در خانه ای به تنهایی قرار داده باشد (تک مهره)، حریف می تواند آن را بزند و به بار بفرستد.

برای جلوگیری از زدن، بهتر است مهره ها به صورت جفت یا چندتایی قرار داده شوند تا امنیت بیشتری داشته باشند.

قانون بستن خانه (ششدر کردن)

اگر یک بازیکن شش خانه ی پشت سر هم را اشغال کند (به گونه ای که حداقل دو مهره در هر خانه باشد)، حریف امکان عبور از این مسیر را ندارد.

این وضعیت «ششدر» نامیده می شود و یکی از استراتژی های مهم برای جلوگیری از پیشروی حریف است.

قانون خارج کردن مهره ها از بازی

پس از اینکه بازیکنی تمامی ۱۵ مهره ی خود را وارد زمین خودی کرد، می تواند خروج مهره ها را آغاز کند.

تاس باید عددی بیاورد که متناسب با جایگاه مهره باشد تا آن مهره را از بازی خارج کند.

اگر تاس بزرگ تر از جایگاه دورترین مهره باشد، بازیکن می تواند مهره ای از دورترین خانه ی پر شده خارج کند.

در صورتی که هنگام خروج مهره، یک مهره ی بازیکن زده شود، باید قبل از ادامه ی خروج، ابتدا آن مهره را به زمین بازگرداند.

قانون تخته نرد

انواع برد در تخته نرد :

برد عادی (تخته)

اگر بازیکنی زودتر تمام مهره های خود را خارج کند، او برنده ی بازی است.

برد مارس (مارس معمولی)

اگر بازیکنی تمام مهره های خود را خارج کند، درحالی که حریف حتی یک مهره هم خارج نکرده باشد، امتیاز برد دو برابر محاسبه می شود.

برد مارس دوبل (مارس سیاه یا ششدر)

اگر بازیکنی تمام مهره های خود را خارج کند و حریف هنوز یک یا چند مهره در زمین حریف داشته باشد، این نوع برد به «مارس سیاه» یا «مارس ششدر» معروف است و بیشترین امتیاز را دارد.

قانون دبل (تاس دوبرابر یا شرط بندی)

در برخی نسخه های بازی حرفه ای، یک تاس مخصوص به نام "دبل کیوب" وجود دارد که امکان شرط بندی و افزایش امتیازات بازی را فراهم می کند.

هر بازیکن می تواند در نوبت خود پیشنهاد دوبرابر کردن امتیاز بازی را بدهد.

اگر حریف بپذیرد، بازی با امتیاز دو برابر ادامه پیدا می کند، وگرنه بازی را واگذار می کند.

این قانون بیشتر در مسابقات و شرط بندی های حرفه ای استفاده می شود.

سایر قوانین مهم در تخته نرد

قانون حرکت اجباری

بازیکن موظف است با توجه به تاس ریخته شده، تمامی حرکت های ممکن را انجام دهد.

اگر تنها یکی از تاس ها قابل بازی باشد، باید همان را حرکت دهد.

اگر هیچ حرکتی ممکن نباشد، بازیکن نوبت را از دست می دهد.

قانون اولویت حرکت تاس بزرگ تر

در شرایطی که فقط یکی از اعداد تاس قابل بازی باشد، بازیکن باید عدد بزرگ تر را حرکت دهد (اگر امکانش وجود داشته باشد).

استراتژی ها و نکات حرفه ای در تخته نرد

۱. بستن خانه ها (ششدر کردن)

اگر شش خانه ی پشت سر هم با مهره های خودی اشغال شود، حریف نمی تواند از آن عبور کند.

۲. بازی هجومی یا تدافعی

بازی هجومی: تلاش برای زدن مهره های حریف و باز نگه داشتن مسیر خود.

بازی تدافعی: تمرکز بر بستن خانه ها و جلوگیری از حمله ی حریف.

۳. استفاده ی هوشمندانه از تاس

برخی از ترکیب های تاس ارزشمندتر هستند. مثلاً تاس های ۶-۶، ۳-۱ یا ۵-۳ در موقعیت های خاص، بازی را به نفع شما تغییر می دهند.

در پایان :

تخته نرد نه تنها یک بازی سرگرم کننده، بلکه یک چالش ذهنی و استراتژیک است. یادگیری قوانین و به کارگیری استراتژی های صحیح می تواند شانس برد شما را افزایش دهد. با تمرین و تجربه، می توان مهارت های خود را در این بازی باستانی ارتقا داد و از آن لذت برد.

گردآوری: بخش علمی بیتوته