آشنایی با زندگینامه پروفسور منیژه رازقی
- مجموعه: زندگینامه شعرا و دانشمندان
آشنایی با زندگینامه پروفسور منیژه رازقی
بانو پروفسور منیژه رازقی متولد اصفهان است و هم اکنون در دانشگاه نورت وسترن آمریکا در زمینه فیزیک و فناوری نیمه رساناها تدریس می کند.
وی برای تحصیلات به کشور فرانسه سفر کرد و تحصیلات خود را در رشته فیزیک ادامه داد و مدرک دکتری خود را در سال 1980 از دانشگاه پاریس اخذ کرد.
بانو دکتر منیژه رازقی مدرک DEA در فیزیک هسته ای خود را در سال ۱۹۷۳ و یک مدرک DEA در علوم مواد را در سال ۱۹۷۷ و پس از آن سومین دوره دکترای خود را در سال ۱۹۷۸ کمتر از یک سال بعد از DEA کسب کرد.
بعد از آن در سال ۱۹۸۰ دکترای افتخاری علوم فیزیک به وی اعطا شد.
دکتر منیژه رازقی بین سالهای ۱۹۸۱ تا ۱۹۸۵ دانشمند محقق ارشد در پروژه ی تامسون در اِرسی فرانسه فعالیت داشته و از ۱۹۸۶تا ۱۹۹۱، ریاست لابراتوا (آزمایشگاه) مواد اکتشافی را مدیریت کرده و در آنجا نتایج غیر مساوی تا آن زمان بدست آورد.
دكتر منیژه رازقی، محقق و سرپرست تیم تحقیقاتی دانشگاه «نورت وسترن» موفق به ساخت قوی ترین لیزر نیمه رسانا در جهان موسوم به لیزر کوانتوم آبشاری (Quantum Cascade Laser=QC) شده است. که به لحاظ قدرت و کارایی رکورد لیزرهای قبلی را شکسته است. این استاد و محقق ایرانی که سرپرست تیم تحقیقاتی این پروژه را در مرکز ابزار یا کوانتومی و یا به اختصار انگلیسی “CQD” در دانشگاه “نورث وسترن” آمریکا بر عهده داشته، همچنین توانسته کارایی و نفوذ دو شاخه توکار لیزر یعنی توانایی تغییر انرژی الکتریکی به نور را در این لیزر افزایش دهد.
ﻟﯿﺰﺭ ﺁﺑﺸﺎﺭﯼ ﮐﻮﺍﻧﺘﻮﻡ ﻧﻮﻋﯽ ﺍﺯ ﻟﯿﺰﺭ ﻧﯿﻤﻪ ﺭﺳﺎﻧﺎ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺩﺍﺭﺍی تابش ﺩﺭ ﺑﺨﺶ ﻣﯿﺎﻧﻪ ﺗﺎ ﺍﻧﺘﻬﺎﯼ ﻣﺎﺩﻭﻥ ﻗﺮﻣﺰ ﻃﯿﻒ ﺍﻟﮑﺘﺮﻭ ﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﺑﺎﺭ ﺗﻮﺳﻂ ﺟﺮﻭﻣﻪ ﻓﯿﺴﺖ، ﻓﺪﺭﯾﮑﻮ ﮐﺎﭘﺎﺳﻮ، ﺩﺑﻮﺭﺍ ﺳﯿﻮﮐﻮ، ﮐﺎﺭﻟﻮ ﺳﯿﺮﺗﻮﺭﯼ، ﺁﻟﺒﺮﺕ ﻫﺎﭼﯿﻨﺴﻮﻥ ﻭ ﺁﻟﻔﺮﺩ ﭼﻮ ﺩﺭ ﻻﺑﺮﺍﺗﻮﺭﻫﺎﯼ ﺑﻞ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۱۹۹۴ ﻧﻤﺎﯾﺶ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪند.
وی آمریکا نوعی سیستم شناسایی امنیتی ارایه کرده که با استفاده از امواج تراهرتزی قابلیت ردیابی مواد انفجاری، شیمیایی و ترکیبات بیولوژیکی خطرناک را از فاصلهای ایمن دارد.
استفاده از سیستمهای مبتنی بر امواج تراهرتز چند سالی است که در مکانهای شلوغ و پرترددی نظیر فرودگاهها به کار گرفته میشود، اما این دستگاهها ابعادی بزرگ داشته و بیشتر شبیه سیستم های چند قطعه ای هستند که حتی در بسیاری از موارد برای اینکه عملکرد درستی داشته باشند باید توسط سیستم های پیچیده، تمیز شده و از لیزرهای گران قیمت و حتی سیستم های خنک کنندگی پیچیده جهت حفظ عملکرد آنها در سطحی عالی استفاده شود. این نوع ردیابی مواد خطرناک، کاری پرهزینه و پرمشقت محسوب میشود.
اکنون پرفسور رازقی با همکاری محققان جوانی که دانش آموخته وی هستند دست به ابتکار عمل تازه ای زده و نسل متفاوتی از این فناوری را ارایه کرده که نه تنها وزن و ابعاد کمی دارد بلکه نگهداری و استفاده از آن بسیار کم هزینه است و این درحالی است که سطح عملکرد آن در حد چشمگیری است.
وی در این زمینه می گوید: آنچه که ما ابداع کرده ایم ابعاد مختصری دارد. در حقیقت ما وسیله ای ساخته ایم که برخلاف نمونه های قبلی که متشکل از چند قطعه بودند، ساختاری یکپارچه دارد. دستگاه جدید ما در دمای اتاق قابلیت عمل داشته و مهمتر آنکه جهت همسان سازی با نسل بعدی سیستم های تراهرتزی قابلیت تنظیم شدن دارد.
به گفتهی پرفسور رازقی از این فناوری جدید به جهت کوچک بودن ابعاد می توان در امور پزشکی و تصویربرداری از اعماق فضا نیز استفاده کرد.
فعالیت های پروفسور منیژه رازقی
این استاد و محقق ایرانی كه سرپرستی تیم تحقیقاتی در این پروژه را در مركز ابزار كوانتومی (CQD)در دانشگاه «نورت وسترن» آمریكا بر عهده داشته است همچنین توانسته كارایی و نفوذ دو شاخه توكار لیزر یعنی توانایی تغییر انرژی الكتریكی به نور را در این لیزر افزایش دهد.
دكتر رازقی در این زمینه گفت: این لیزرهای منفرد كه ۳۰۰ تای آنها به راحتی روی یک سكه كوچک جای می گیرند، در طول موج های ۵/۴ میكرون منتشر می شوند، می توانند بیش از ۷۰۰ میلی وات انرژی خروجی پیوسته در دمای معمولی اتاق و بیش از یک وات انرژی خروجی در دماهای پایین تر تولید كنند.
به گفته وی، لیزرهای مزبور همچنین در تبدیل الكتریسته به نور بی نهایت كارآمد و مؤثر هستند.
پروفسور منیژه رازقی، تحصیلات خود را در رشته فیزیك تا اخذ مدرك دكتری در دانشگاه پاریس (۱۹۸۰) سپری كرده و بین سال های ۱۹۸۱ تا ۱۹۸۵ دانشمند محقق ارشد در پروژه تامسون CSF در ارسی فرانسه فعالیت داشته و در سال ۱۹۹۱ ریاست آزمایشگاه مواد اكتشافی را عهده دار شده است.
دكتر رازقی كه یكی از دانشمندان برجسته در رشته علوم و فناوری نیمه رساناها است، از پیشگامان توسعه و اجرای تكنیک های مدرن و مهم همسو محوری از قبیل MOMBE, GASMBE, MBE, VPE,MOCVD برای رشد درجه كامل تركیبی نیمه رساناهای تركیبی III-V ، هتروساختارها و دیوارهای كوانتومی است.
وی كتابی با عنوان چالش MOCVD نوشته است كه این كتاب یك اثر پیشگام در زمینه سیستم بر اساس InP-GaInA SP و سیستم GaAs-GaInA SP است.
در سال ۱۹۹۵ موفق به اخذ جایزه از انجمن مهندسان زن شد و در سال ۱۹۹۸ جایزه بهترین مقاله را از سمپوزیوم اتوالكترونیک وست فوتونیک ۹۸ دریافت كرد.
وی همچنین به عنوان رییس مركز جدید ابزار كوانتوم در این دانشگاه معرفی فعالیت دارد.
رازقی تاكنون ریاست چندین كنفرانس بین المللی را نیز در زمینه مفاهیم فیزیک ماده برای كاربردهای ابزار نوری الكترونیكی برعهده داشته است.
پروفسور منیژه رازقی در سال ۱۹۹۱، به دانشگاه نورث وسترن نزدیک شیکاگو در آمریکا ملحق شد. دانشگاهی که در این زمینه کمتر شناخته شده بود و در آن لابراتوار تحقیقات ”مرکز دستگاه های کوانتوم” را تأسیس و مدیریت کرد.
دکتر منیژه رازقی ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﻩ ی 5 ﻛﺘﺎﺏ ﻭ 15 ﻓﺼﻞ کتاب می باشد
جوایز و افتخارات دکتر منیژه رازقی
در ﺳﺎﻝ 1987 ﺟﺎﯾﺰﻩ ی ﻋﻠﻮﻡ ﻓﻦ ﺁﻭﺭﯼ ﺍﺭﻭﭘﺎ IBM ﺭﺍ ﻛﺴﺐ نمود.
ﺩﺭ ﺳﺎﻝ 1995 ﻣﻮﻓﻖ ﺑﻪ ﺍﺧﺬ ﺟﺎﯾﺰﻩ ﺍﺯ ﺍﻧﺠﻤﻦ ﻣﻬﻨﺪﺳﺎﻥ ﺯﻥ ﺷﺪ (جامعه مهندسان زنان “SWE”)
ﺩﺭ ﺳﺎﻝ 1998 ﺟﺎﯾﺰﻩ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺳﻤﭙﻮﺯﯾﻮﻡ ﺍﺗﻮﺍﻟﻜﺘﺮﻭنیک ﻭﺳﺖ ﻓﻮﺗﻮنیک 98 ﺩﺭﯾﺎﻓﺖ نمود.
جایزه RF.Bunshah از کنفرانس INTAL در مورد پوشش متالوژی و لایه های نازک در سال 2004
نماینده همکار از جامعه نوری آمریکا (OSA) در سال 2004
نماینده همکاری انجمن فیزیک آمریکا (APS) در سال 2004
نماینده همکار از موسسه فیزیک (IOP) در سال 2005
نماینده همکار از موسسه مهندسین برق و الکترونیک (IEEE) در سال 2005
نماینده دوره همکاری از انجمن پژوهش مواد Materials Research Society (به اختصار MRS) در سال 2008
جایزه دانشکده IBM در سال 2013
دکتر منیژه رازقی ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﻩ ی 5 ﻛﺘﺎﺏ ﻭ 15 ﻓﺼﻞ کتاب می باشد. ﺍﯾﻦ ﭘﮋﻭﻫﺸﮕﺮ ﺍﯾﺮﺍﻧﯽ همچنین ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﻩ ﯾﺎ ﺩﺳﺘﯿﺎﺭ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﻩ ﺑﯿﺶ ﺍﺯ 1000 ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺑﺮﺍﯼ ﺷﺮﻛﺖ ﺩﺭ ﺑﯿﺶ ﺍﺯ 300 ﺳﺨﻨﺮﺍﻧﯽ ﺩﻋﻮﺕ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ.
ﻣﻨﯿﮋﻩ ﺭﺍﺯﻗﯽ بیش از 50 ﺍﺧﺘﺮﺍﻉ ﺭﺍ ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﺛﺒﺖ ﺭﺳﺎﻧﺪﻩ ﺍﺳﺖ، ایشان ﺍﺯ ﭘﺎﯾﯿﺰ ﺳﺎﻝ 1991 ﺑﻪ ﻫﯿﺄﺕ ﺍﺳﺎﺗﯿﺪ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﻧﻮﺭﺕ ﻭﺳﺘﺮﻥ ﻣﻠﺤﻖ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ. او ﻫمچنین ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺭﯾﯿﺲ ﻣﺮﻛﺰ ﺟﺪﯾﺪ ﺍﺑﺰﺍﺭ ﻛﻮﺍﻧﺘﻮﻡ ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ می کند. خانم ﺭﺍﺯﻗﯽ ﺗﺎﻛﻨﻮﻥ ﺭﯾﺎﺳﺖ ﭼﻨﺪﯾﻦ ﻛﻨﻔﺮﺍﻧﺲ ﺑﯿﻦ ﺍﻟﻤﻠﻠﯽ ﺭﺍ ﻧﯿﺰ ﺩﺭ ﺯﻣﯿﻨﻪ ی ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ﻓﯿﺰیک ﻣﺎﺩﻩ ﺑﺮﺍﯼ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩﻫﺎﯼ ﺍﺑﺰﺍﺭ ﻧﻮﺭﯼ ﺍﻟﻜﺘﺮﻭﻧﯿﻜﯽ ﺑﺮﻋﻬﺪﻩ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ.
گردآوری: بخش علمی بیتوته