بیماری خشکی چشم در سالمندان: علل ، علایم و درمان

مجموعه: دوران سالمندی

عوامل خشکی چشم در سالمندان

خشکی چشم در سالمندان و روش‌های درمان آن 

خشکی چشم در سالمندان یکی از عوارض شایع افزایش سن است. گاهی اوقات خشکی چشم در سالمندان به دلیل سندرم سیکا باشد در این بیماری مایعات اطراف قرنیه و ملتحمه در چشم کاهش پیدا کرده و علایم دردناک و ناخوشایندی برای فرد ایجاد می شود که بروز علایم آن در سالمندان بیشتر است. 

علت خشکی چشم در سالمندان

ترشح مداوم ترکیبات اشکی به صورت مداوم چشم ها را مرطوب نگه میدارد . غشای اشک چشم سه لایه دارد، لایه موکوسی ، لایه آبکی و لایه چربی . اختلال در هد کدام از این لایه ها و تغییر در حجم و ترکیب آن ها باعث سریع پخش شدن اشک یا خروج اشک از چشم می شود. 

پایین ترین لایه از اشک که روی قرنیه و ملتحمه قرار می گیرد رطوبت چشم را حفظ می کند و لایه میانی با مواد مغذی و آنتی ژن هایی که دارد ، چشم را تغذیه کرده و از عفونت چشم پیشگیری میکند.  لایه بالایی ، لایه لیپیدی است که چربی های آن مانع از تبخیر مایعات چشم میشود. 

با افزایش سن سیستم این لایه بندی تعادل خود را از دست می دهند و عملکردش ضعیف می شود.

علل ایجاد خشکی چشم در سالمندان

دو دلیل اصلی خشکی چشم در سالمندان عبارت است از :

کاهش حجم اشک : با افزایش سن یا در نتیجه بیماری مقدار تولید اشک داخل چشم دچار تغییر می شود و کاهش پیدا میکند و دیگر برای مرطوب نگه داشتن چشم کافی نیست. 

تغییر ترکیب اشک : در صورتی که مقدار چربی لایه لیپیدی اشک کم شود ، اشک تولید شده به سرعت تبخیر می شود با این که با وجود پر آب و اشک آلود بودن چشم ، سالمند احساس خشکی چشم دارد.

معمولا در دوران سالمندی هر دو علت خشکی چشم با هم ظاهر می شوند ، هم تولید اشک کاهش پیدا کرده و هم ترکیب مایع اشکی دچار تغییر می شود و با افزایش سن ، درجه خشکی چشم افزایش پیدا میکند.

معمولا بیماریهای مزمن که اغلب سالمندان را درگیر می کند از جمله دیابت و روماتسیم و تغییرات هورمونی یائسگی احتمال بروز خشکی چشم را افزایش میدهد. 

از سویی دیگر تحریکات محیطی مثل سوار هواپیما شدن ، قرار گرفتن در معرض تهویه مطبوع، دوچرخه سواری یا چند ساعت نگاه کردن به مانیتور باعث افزایش خشکی چشم می شود. 

علت کاهش تولید اشک

- افزایش سن

- بیماریها از جمله دیابت ، آرتریت روماتوئید ، لوپوس ، اسکلرودرمان ، سندرم سوژن ، اختلال تیروئید ، کمبود ویتامین

- داروها از جمله آنتی هیستامین ، آرتریت روماتوئید ، ضد احتقان ، هورمون درمانی ، ضد افسردگی ، فشار خون ، آکنه ، ضد بارداری ، پارکینسون

- جراحی لیزر چشم که معمولا علایم خشکی چشم بعد از آن موقتی است

- آسیب به غده های تولید اشک در اثر التهاب یا پرتودرمانی

نشانه های خشکی چشم در سالمندان

علایم خشکی چشم در سالمندان

- احساس خارش ، سوزش و درد چشم

- جمع شدن مخاط داخل و اطراف چشم

- حساسیت به نور

- قرمزی چشم

- احساس وجود جسم خارجی در چشم

- مشکل هنگام استفاده از لنز تماسی

- آبدار و اشک آلود شدن چشم

- تاری دید 

- خستگی چشم

عوامل افزایش دهنده خطر خشکی چشم در سالمندان

- آب و هوای خشک 

- سرعت بالای باد

- عوامل شغلی مثل نگاه کردن طولانی به کامپیوتر یا موبایل و کاهش تعداد دفعات پلک زدن

- عوامل تغذیه ای مانند کمبود ویتامین آ و امگا 3

- مصرف برخی از داروها

- استفاده از  لنز تماسی

- دیابت و پارکینسون

- آب مروارید و جراحی آب مروارید

عوارض خشکی چشم در سالمندان

در صورتی که خشکی چشم مدت زیادی و به صورت دائم ادامه داشته باشد باعث ایجاد آسیب به سطح قرنیه می شود و زخم ایجاد شده روی قرنیه باعث کاهش بینایی می شود.

از بین رفتن لایه محافظ چشم باعث می شود چشم به طور دائم در معرض تحریک قرار بگیرد و با کاهش سد دفاعی در مقابل دفاع از پاتوژن ها مستعد عفونت شود. 

درمان خانگی خشکی چشم در سالمندان

روش های خانگی برای درمان خشکی چشم سالمندان

- نوشیدن آب و چای را افزایش دهید تا چشمانتان آبرسانی شود.

- از مقدار مناسب رطوبت محیط مطمئن شوید و در صورت نیاز از دستگاه بخور در اتاق استفاده نمایید. 

- فشار روی چشم را کاهش دهید مثلا زمان کار کردن با کامپیوتر نورش را کاهش دهید ، میزان کتاب خواندن ، نگاه کردن به تلویزیون و به خصوص نگاه کردن به صفحه موبایل را کاهش دهید. 

- در صورت مصرف داروهای مسدود کننده بتا برای فشار خون و آنتی هیستامین ها از پزشکتان بخواهید داروی  دیگری را جایگزین کند تا مانع از خشکی چشم شود. 

- ترک مصرف سیگار

- استفاده از عینک آفتابی یا عینک محافظ هنگام وزش باد

- هر چند دقیقه به چشمانتان استراحت کنید ، چشمها را ببندید و در حالت بسته چشمها را به سمت چپ و راست و بالا و پایین حرکت داده و چند ثانیه در هر حالت مکث کنید تا اشک به طور مساوی روی چشم پخش شود. 

- هرگاه احساس خشکی در چشم داشتید از قطره اشک مصنوعی استفاده کنید.

چه زمانی برای خشکی چشم سالمندان به پزشک مراجعه کنیم

در صورتی  که خشکی چشم همراه با قرمزی ، تحریک شدن ، خستگی و دردناکی چشمها  می شود باید برای تشخیص و درمان به پزشک خود مراجعه نمایید.

گردآوری : بخش زناشویی بییتوته