چای آبی؛ نوشیدنی خوشمزه با خواص درمانی

مجموعه: داروهای گیاهی و طب سنتی

چای آبی یک نوشیدنی خوش‌رنگ و خوش‌عطر است

چای آبی: نوشیدنی شگفت انگیز با رنگی جادویی

چای آبی، همچنین به عنوان نخود پروانه ای یا چای نخود آبی شناخته می شود یک دمنوش گیاهی بومی آسیای جنوبی است. این گیاه از دم کردن گلبرگ‌های خشک Clitoria ternatea L.، گیاهی که به‌خاطر رنگ آبی روشن مشخصه‌اش معروف است، به دست می‌آید.

چای آبی جدا از اینکه یک رنگ طبیعی غذایی است، به دلیل خواص دارویی آن به طور گسترده مصرف می شود. به عنوان مثال، گزارش شده است که سلامت قلب و مغز را بهبود می بخشد و اثرات ضد دیابتی و ضد سرطانی را ارائه می دهد. در این مقاله به بررسی چای آبی از جمله فواید، مضرات و نحوه تهیه آن می پردازیم.

چای آبی یک دمنوش گیاهی است

چای آبی چیست؟

چای آبی یک دمنوش گیاهی است که با گلبرگ های خشک گیاه کلیتوریا ternatea L. که معمولاً به عنوان نخود پروانه ای شناخته می شود تهیه می شود. این دمنوش اغلب با موادی مانند نعناع، زنجبیل، علف لیمو یا دارچین طعم‌دار می‌شود.

گل نخود پروانه ای از سفید تا آبی تند متغیر است. رنگ آبی به دلیل محتوای بالای آنتوسیانین است، رنگدانه های آنتی اکسیدانی که در سایر میوه ها و سبزیجات آبی و بنفش نیز یافت می شود.

پس از دم کشیدن، بسته به PH یا سطح اسیدیته چای، ممکن است رنگ آن به قرمز، بنفش یا سبز تغییر کند. این تغییر رنگ را می توان با افزودن آب تونیک، لیمو یا لیموترش اصلاح کرد.

آنتوسیانین ها علاوه بر دادن رنگ آبی متمایز به چای، مسئول خواص دارویی آن نیز هستند. در واقع، به همین دلیل است که از آن برای مدت طولانی در طب آیورودا برای درمان بیماری های متعدد استفاده می شود.

همچنین شایان ذکر است که گل نخود پروانه ای به عنوان رنگ خوراکی طبیعی و به عنوان گل های زینتی در سراسر جهان استفاده می شود.

نوشیدن چای آبی باعث بهبود فشار خون می شود

فواید نوشیدن چای آبی

در اینجا برخی از محبوب ترین و مبتنی بر شواهد مزایای نوشیدن چای آبی آورده شده است.

سرشار از آنتی اکسیدان

آنتی اکسیدان ها ترکیبات مفیدی هستند که مولکول های معروف به رادیکال های آزاد را از بین می برند. رادیکال های آزاد بیش از حد در بدن شما می تواند منجر به استرس اکسیداتیو شود که می تواند باعث شروع بیماری های خاص شود. همانطور که گفته شد، گل های نخود پروانه ای غنی از آنتوسیانین هستند. یعنی دلفینیدین، که تا حد زیادی مسئول رنگ آبی تیره تا بنفش است.

آنتوسیانین ها گروهی از آنتی اکسیدان ها هستند. آنها در میوه ها، سبزیجات و گل های خوراکی وجود دارند و اثرات مفیدی در برابر بیماری هایی مانند بیماری قلبی، دیابت و انواع خاصی از سرطان دارند.

شواهد همچنین نشان می دهد که دلفینیدین در برابر پراکسیداسیون لیپیدی محافظت می کند، فرآیندی که به غشای سلولی آسیب می رساند، پیری را افزایش می دهد و باعث تشکیل یک ترکیب سرطان زا به نام مالون دی آلدئید (MDA) می شود.

علاوه بر این، یک مطالعه کوچک روی 16 مرد که دارای اضافه وزن یا چاقی بودند نشان داد که مصرف عصاره گل نخود پروانه پس از یک وعده غذایی پرچرب به حفظ سطوح بالای گلوتاتیون پراکسیداز (Gpx) کمک می کند. Gpx یک آنزیم آنتی اکسیدانی است که به کاهش پراکسیداسیون لیپیدی کمک می کند.

سلامت قلب را ارتقا می دهد

نوشیدن چای آبی ممکن است با بهبود فشار خون و سطح کلسترول، سلامت قلب شما را تقویت کند. مطالعات حیوانی نشان می دهد که عصاره گل نخود پروانه ممکن است فشار خون را از طریق خواص شل کنندگی عروق کاهش دهد، به این معنی که به گشاد شدن رگ های خونی برای افزایش جریان خون کمک می کند. علاوه بر این، دارای اثرات ضد ترومبوتیک است. این به این معنی است که ممکن است از تشکیل لخته های خون، یک عامل خطر برای سکته، جلوگیری کند.

مطالعه کوچکی که قبلاً ذکر شد روی ۱۶ مرد با اضافه وزن یا چاقی نشان داد که مصرف عصاره چای آبی بعد از یک وعده‌ی پرچرب، مانع از تشکیل سلول‌های چربی و تجمع تری‌گلیسرید (نوعی چربی خون) می‌شود. به عبارت ساده‌تر، این عصاره ممکن است غلظت چربی‌های خون را بعد از غذا که یکی از نشانه‌های خطر برای بیماری قلبی است، پایین بیاورد.

در واقع، این یافته نشان می‌دهد که عصاره چای آبی می‌تواند به افراد با چربی خون بالا کمک کند تا پس از خوردن غذاهای چرب، میزان چربی خونشان کمتر افزایش پیدا کند. این نکته‌ی مثبتی برای سلامتی قلب آن‌ها محسوب می‌شود.

عصاره چای آبی می‌تواند به افراد با چربی خون بالا کمک کند

خاصیت ضد دیابت

آنتوسیانین موجود در چای آبی ممکن است به مدیریت سطح قند خون شما کمک کند.

برخی تحقیقات نشان می دهد که آنتی اکسیدان های موجود در عصاره نخود پروانه ممکن است آنزیم های هضم کننده کربوهیدرات مانند آلفا گلوکوزیداز روده، آلفا آمیلاز پانکراس و ساکاراز روده را مهار کنند.

عصاره با مهار آنزیم های مذکور، هضم و جذب قندها را به تاخیر می اندازد. در عوض، این منجر به کاهش سطح قند خون و انسولین می شود. کاهش سطح انسولین خون با خطر کمتر مقاومت به انسولین، اختلال عملکرد عروق خونی، چاقی و سندرم متابولیک مرتبط است. با این حال، تحقیقات انسانی هنوز در هنگام تجزیه و تحلیل خواص ضد دیابتی چای آبی، یافته های متناقضی دارد.

مطالعه ای بر روی 15 بزرگسال سالم مشخص کرد که مصرف ساکارز یا شکر سفره با 1 یا 2 گرم عصاره نخود پروانه ای منجر به سرکوب سطح انسولین و قند خون 30 دقیقه بعد شد که نشان دهنده بهبود مدیریت قند خون بعد از غذا بود.

در مقابل، مطالعه کوچک روی 16 مرد مبتلا به اضافه وزن یا چاقی، تفاوت قابل توجهی در سطح قند خون پس از یک وعده غذایی پرچرب همراه با همان مقدار عصاره نخود پروانه ای نشان نداد. علاوه بر این، توجه داشته باشید که مطالعات انسانی از عصاره گل استفاده می‌کنند و نه چای. از آنجایی که چای بسیار رقیق تر است، بعید است که همان اثرات قابل توجه را داشته باشد.

مزایای دیگر

سایر فواید بالقوه نوشیدن چای آبی عبارتند از:

• خواص ضد قارچی و ضد میکروبی: برخی از آنتی اکسیدان های موجود در گل ممکن است خواص ضد قارچی در برابر کنیدیاهای Penicillium expansum و خواص ضد باکتریایی در برابر استرپتوکوک موتانس و استافیلوکوکوس اورئوس داشته باشند.

• بهبود سلامت مغز: مطالعات حیوانی نشان می دهد که عصاره نخود پروانه ممکن است حافظه را بهبود بخشد و از کاهش بیشتر حافظه در بیماری آلزایمر جلوگیری کند، اگرچه هیچ تحقیقی این اثرات را در انسان تایید نمی کند.

• جایگزین بدون کافئین : چای آبی، برخلاف چای سیاه، فاقد کافئین است. دلیل این موضوع هم ساده است ، چای آبی از گل‌های نخود پروانه‌ای تهیه می‌شود، نه از گیاه Camellia sinensis که منبع کافئین در چای سیاه است. پس هر وقت هوس یک نوشیدنی خوشمزه کردید، اما دلتان نمی‌خواهد کافئین مصرف کنید، چای آبی می‌تواند جایگزین خوبی باشد. می‌توانید با خیال راحت از طعم و خواص آن، بدون نگرانی از بی‌خوابی یا بالا رفتن ضربان قلب، لذت ببرید.

• رنگ خوراکی طبیعی: رنگ آبی درخشان چای آبی نه تنها چشم‌نواز است، بلکه یک جایگزین فوق‌العاده برای رنگ‌های خوراکی مصنوعی آبی‌رنگ به‌حساب می‌آید. رنگ‌های مصنوعی به دلیل نگرانی‌های سلامتی، کم‌کم محبوبیت خود را از دست می‌دهند، اما طبیعت، گزینه‌ی سالم و زیبایی را برایمان به ارمغان آورده است: گل‌های نخود پروانه‌ای.

با استفاده از چای آبی، می‌توانید بدون هیچ‌گونه نگرانی، غذاهایتان را به صورت طبیعی آبی کنید. از لاته و بستنی گرفته تا کیک و اسموتی، چای آبی می‌تواند رنگ و طعم شگفت‌انگیزی به خوراکی‌هایتان اضافه کند.

در حالی که تحقیقات در مورد فواید چای آبی امیدوارکننده است، اما بیشتر آنها به جای چای دم شده بر روی عصاره ها و آنتی اکسیدان ها تمرکز دارند. علاوه بر این، کمبود مشهودی در مطالعات انسانی وجود دارد، زیرا بیشتر تحقیقات مربوط به یافته‌های مطالعات آزمایشگاهی و حیوانی است. بنابراین، تحقیقات انسانی بیشتری برای درک بهتر اثرات مفید نوشیدن یک فنجان این چای مورد نیاز است.

عوارض جانبی بالقوه

در حال حاضر هیچ عوارض جانبی از نوشیدن چای آبی گزارش نشده است.

 گفته می شود، برخی شواهد حکایتی ادعا می کنند که اگر به مقدار زیاد مصرف شود ممکن است باعث تهوع، معده درد و اسهال شود.

چای آبی طعمی ملایم و شیرین دارد

طرز تهیه چای آبی

تهیه یک فنجان چای آبی آسان است و می توانید آن را گرم یا سرد میل کنید.

برای تهیه یک فنجان چای آبی در خانه به موارد زیر نیاز دارید:

- 1 فنجان (240 میلی لیتر) آب جوش

- 3 تا 5 گل نخود پروانه ای، 1 قاشق چایخوری گل نخود پروانه ای خشک یا 1 چای کیسه ای

- شکر، عسل یا شیرین کننده دیگر دلخواه (اختیاری)

- آب نصف لیمو (اختیاری)

گل نخود پروانه ای یا چای کیسه ای را در یک فنجان بریزید و آب جوش اضافه کنید. اجازه دهید به مدت 5 دقیقه یا تا زمانی که آب به رنگ آبی روشن تبدیل شود. در صورت تمایل با شکر یا عسل شیرین کنید. می توانید آبلیمو هم اضافه کنید. علاوه بر افزودن طعم تند، PH یا سطح اسیدی چای را نیز کاهش می‌دهد و رنگ آن را از آبی به بنفش تغییر می‌دهد.

برای لذت بردن از یک لیوان چای آبی با طراوت در یک روز گرم تابستان، به سادگی اجازه دهید چای خنک شود، آن را به یک لیوان منتقل کنید و یخ خرد شده را اضافه کنید.

چای آبی حاوی کافئین نیست

سوالات متداول درباره چای آبی

1. چای آبی چیست؟

چای آبی نوشیدنی‌ گیاهی است که از گلبرگ‌های خشک‌شده‌ی گیاه Clitoria ternatea تهیه می‌شود. این گیاه بومی جنوب شرق آسیا و هند است و به دلیل رنگ آبی زیبایش، به چای آبی معروف شده است.

2. چگونه چای آبی درست کنیم؟

برای تهیه چای آبی، به ۲ قاشق چایخوری گلبرگ چای آبی و ۱ فنجان آب داغ نیاز دارید. گلبرگ‌ها را در آب داغ بریزید و بگذارید ۵ تا ۱۰ دقیقه دم بکشد. سپس چای را صاف کرده و میل کنید.

3. چای آبی چه طعمی دارد؟

چای آبی طعمی ملایم و شیرین دارد. طعم آن کمی شبیه به چای سبز است، اما با طعمی ملایم‌تر و شیرین‌تر.

4. چای آبی برای چه کسانی مناسب نیست؟

چای آبی برای اکثر افراد بی‌خطر است. با این حال، اگر به گیاهانی از خانواده نخود مانند نخود فرنگی، لوبیا یا سویا حساسیت دارید، ممکن است به چای آبی نیز حساسیت داشته باشید.

5. چای آبی را چگونه می‌توان در آشپزی استفاده کرد؟

چای آبی علاوه بر اینکه به عنوان یک نوشیدنی خوشمزه و سالم مصرف می‌شود، می‌تواند در آشپزی نیز کاربرد داشته باشد. از چای آبی می‌توان برای رنگ‌آمیزی غذاها و نوشیدنی‌ها استفاده کرد. همچنین، می‌توان از آن برای تهیه دسرها، کیک‌ها و شیرینی‌ها نیز استفاده کرد.

6. آیا چای آبی حاوی کافئین است؟

خیر، چای آبی حاوی کافئین نیست. دلیل این موضوع هم این است که چای آبی از گل‌های نخود پروانه‌ای تهیه می‌شود، نه از گیاه Camellia sinensis که منبع کافئین در چای سیاه است.

7. آیا چای آبی برای کودکان مناسب است؟

چای آبی برای کودکان بالای ۶ سال بی‌خطر است. با این حال، توصیه می‌شود که کودکان به اندازه‌ی کافی آب بنوشند و از مصرف زیاد چای آبی خودداری کنند.

8. آیا چای آبی را می‌توان در دوران بارداری و شیردهی مصرف کرد؟

در مورد مصرف چای آبی در دوران بارداری و شیردهی اطلاعات کافی در دسترس نیست. بنابراین، بهتر است قبل از مصرف چای آبی با پزشک خود مشورت کنید.

سخن آخر

چای آبی یک دمنوش گیاهی است که از خیساندن گل های نخود پروانه ای در آب داغ تهیه می شود. محتوای بالای آنتوسیانین آن به چای رنگ آبی روشن و خواص دارویی آن می دهد. اینها ممکن است شامل بهبود سلامت قلب و مغز و خواص ضد دیابتی و مبارزه با سرطان باشد که به چند مورد اشاره می کنیم. مصرف چای آبی به طور کلی بی خطر است، اگرچه اگر در مقادیر زیاد مصرف شود ممکن است منجر به ناراحتی گوارشی شود. بنابراین، دفعه بعد که دوست دارید یک فنجان چای داغ یا چای سرد بخورید، چرا به سراغ چای آبی نروید؟

گردآوری:بخش سلامت بیتوته