ارتباط مصرف استامینوفن در دوران بارداری و خطر ابتلا به اوتیسم؛ بررسی شواهد علمی و چالش‌ها
- مجموعه: پیشگیری بهتر از درمان
استامینوفن داروی رایج برای درد و تب در بارداری است
استامینوفن در بارداری؛ آیا تایلنول با اوتیسم کودکان مرتبط است؟
استامینوفن (معروف به پاراستامول یا تایلنول) یکی از پرکاربردترین داروهای مسکن و تب‌بر در دوران بارداری است که توسط حدود نیمی از زنان باردار در سراسر جهان مصرف می‌شود. با این حال، در سال‌های اخیر، بحث‌هایی در مورد ارتباط احتمالی بین مصرف این دارو در بارداری و افزایش خطر اختلالات رشد عصبی مانند اوتیسم و اختلال نقص توجه/بیش‌فعالی (ADHD) در کودکان مطرح شده است.
برخی مطالعات مصرف استامینوفن و خطر اوتیسم را بررسی کرده‌اند
مقدمه
استامینوفن یک داروی بدون نسخه است که برای تسکین درد و کاهش تب در دوران بارداری توصیه می‌شود، زیرا گزینه‌های جایگزین مانند آسپیرین یا ایبوپروفن ممکن است خطرات بیشتری برای جنین داشته باشند. سازمان‌هایی مانند FDA آمریکا و EMA اروپا آن را به عنوان دارویی با حداقل خطر در بارداری طبقه‌بندی کرده‌اند. با این حال، در سال 2021، یک بیانیه اجماعی از سوی دانشمندان و پزشکان پیشنهاد کرد که زنان باردار از مصرف غیرضروری استامینوفن اجتناب کنند، به دلیل نگرانی‌های احتمالی در مورد اختلالات رشد عصبی در کودکان.
در سال 2025، این موضوع با اعلامیه‌های جنجالی از سوی دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، و رابرت اف. کندی جونیور، وزیر بهداشت، دوباره برجسته شد. ترامپ به طور مکرر توصیه کرد "تایلنول مصرف نکنید" و آن را با اوتیسم مرتبط دانست، در حالی که FDA برچسب هشداری برای "ارتباط احتمالی" روی دارو اضافه کرد. این ادعاها واکنش‌های گسترده‌ای از سوی جامعه علمی برانگیخت، که تأکید کردند شواهد قوی برای چنین ارتباطی وجود ندارد و تمرکز بر این موضوع ممکن است حواس‌پرتی از علل واقعی اوتیسم باشد.
اوتیسم یک اختلال رشد عصبی است که با تفاوت‌هایی در ارتباطات اجتماعی، تعاملات و رفتارهای تکراری مشخص می‌شود. شیوع گزارش‌شده آن در برخی کشورها افزایش یافته، اما این افزایش بیشتر به دلیل بهبود تشخیص و آگاهی است تا عوامل محیطی جدید. این مقاله به بررسی شواهد علمی در مورد ارتباط استامینوفن و اوتیسم می‌پردازد، با تمرکز بر مطالعات کلیدی و چالش‌های روش‌شناختی.
مطالعات اولیه و بررسی‌های سیستماتیک
یکی از مطالعات برجسته، بررسی سیستماتیک منتشرشده در مجله BMC Environmental Health در اوت 2025 است که توسط آندره‌آ باکّارلی از دانشگاه هاروارد و همکارانش انجام شد. این مطالعه نتایج 46 تحقیق جهانی را تحلیل کرد و شواهدی از ارتباط بین مصرف استامینوفن در بارداری و افزایش بروز اختلالات رشد عصبی مانند اوتیسم و ADHD یافت. ارتباط قوی‌تر زمانی مشاهده شد که مصرف دارو چهار هفته یا بیشتر طول بکشد. نویسندگان توصیه کردند مصرف محتاطانه (کمترین دوز مؤثر و کوتاه‌ترین مدت) تحت راهنمایی پزشکی انجام شود، زیرا تب و درد درمان‌نشده نیز می‌تواند به جنین آسیب بزند.
توصیه می‌شود استامینوفن با کمترین دوز مصرف شود
مطالعات بزرگ با کنترل خواهر-برادر
مطالعه‌ای جامع‌تر در مجله JAMA در آوریل 2024 توسط ویکتور آل‌کویست و همکاران از مؤسسه کارولینسکا سوئد منتشر شد. این تحقیق بر روی 2.5 میلیون کودک متولدشده در سوئد بین 1995 تا 2019 انجام شد. در مدل‌های بدون کنترل خواهر-برادر، مصرف استامینوفن با افزایش جزئی خطر اوتیسم (نسبت خطر 1.05)، ADHD (1.07) و ناتوانی ذهنی (1.05) مرتبط بود. اما در تحلیل جفت‌های خواهر-برادر (که عوامل ژنتیکی و محیطی مشترک را کنترل می‌کند)، هیچ ارتباطی مشاهده نشد (نسبت خطر حدود 0.98 برای اوتیسم و ADHD).
این مطالعه نشان داد که تفاوت خطر مطلق بسیار کوچک است (برای مثال، 1.53% در مقابل 1.33% برای اوتیسم در 10 سالگی) و احتمالاً به دلیل عوامل مخدوش‌کننده مانند عفونت‌ها، میگرن یا اختلالات روان‌پزشکی مادران است. همچنین هیچ الگوی دوز-پاسخ مشخصی در تحلیل خواهر-برادر وجود نداشت.
مطالعه مشابهی در ژاپن بر روی بیش از 200,000 کودک نیز هیچ ارتباطی بین مصرف استامینوفن و اوتیسم پیدا نکرد، که این یافته‌ها را تقویت می‌کند.
چالش‌های روش‌شناختی
بررسی ارتباط استامینوفن و اوتیسم با چالش‌هایی همراه است:
• عوامل مخدوش‌کننده: مادرانی که استامینوفن مصرف می‌کنند اغلب عفونت، تب یا درد مزمن دارند که خود می‌توانند خطر اوتیسم را افزایش دهند. مطالعات بدون کنترل خواهر-برادر این عوامل را نادیده می‌گیرند.
• ثبت مصرف دارو: استامینوفن بدون نسخه است، بنابراین گزارش‌های خودی ممکن است نادرست باشد.
• ژنتیک و محیط: اوتیسم بسیار ارثی است، و پلی‌ژن‌های مرتبط با ADHD یا اوتیسم مادران ممکن است مصرف دارو را افزایش دهد.
• تعارض منافع و رسانه‌ها: ادعاهای سیاسی مانند ترامپ می‌تواند اطلاعات غلط ایجاد کند و اعتماد به واکسن‌ها و داروهای ایمن را کاهش دهد.
مصرف طولانی‌مدت استامینوفن ممکن است نگرانی‌هایی ایجاد کند
سوالات متداول
1. آیا مصرف استامینوفن در دوران بارداری باعث اوتیسم در کودکان می‌شود؟
شواهد علمی قطعی برای اثبات رابطه بین مصرف استامینوفن و خطر اوتیسم وجود ندارد. مطالعات با کنترل عوامل مخدوش‌کننده، مانند تحلیل‌های خواهر-برادر، هیچ ارتباطی را نشان نداده‌اند. با این حال، توصیه می‌شود مصرف آن تحت نظر پزشک و با کمترین دوز مؤثر باشد.
2. چرا برخی مطالعات ارتباط بین استامینوفن و اوتیسم را گزارش کرده‌اند؟
برخی مطالعات مشاهده‌ای افزایش جزئی خطر را نشان داده‌اند، اما این نتایج ممکن است به دلیل عوامل مخدوش‌کننده مانند عفونت‌ها، ژنتیک مادران یا شرایط پزشکی دیگر باشد که به طور کامل کنترل نشده‌اند.
3. آیا سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) مصرف استامینوفن را در بارداری ممنوع کرده است؟
خیر، FDA مصرف استامینوفن را ممنوع نکرده، اما در سپتامبر 2025 برچسب هشداری برای "ارتباط احتمالی" با اوتیسم اضافه کرده و توصیه به احتیاط کرده است.
4. چه جایگزینی برای استامینوفن در بارداری وجود دارد؟
جایگزین‌های محدودی وجود دارند، زیرا داروهایی مانند ایبوپروفن ممکن است خطرناک‌تر باشند. درمان تب و درد با روش‌های غیر دارویی (مانند استراحت و کمپرس سرد) یا مشورت با پزشک توصیه می‌شود.
5. چگونه می‌توانم در دوران بارداری از استامینوفن ایمن استفاده کنم؟
با پزشک مشورت کنید، کمترین دوز مؤثر را برای کوتاه‌ترین زمان ممکن مصرف کنید و از مصرف خودسرانه پرهیز کنید.
6. آیا عوامل دیگری غیر از استامینوفن می‌توانند خطر اوتیسم را افزایش دهند؟
بله، عواملی مانند ژنتیک، عفونت‌های دوران بارداری، کمبود فولات و برخی بیماری‌های مادر (مانند دیابت یا میگرن) ممکن است با اوتیسم مرتبط باشند.
7. آیا مصرف استامینوفن در سه‌ماهه خاصی از بارداری خطرناک‌تر است؟
داده‌های فعلی اطلاعات کافی درباره تأثیر زمان مصرف (مثلاً سه‌ماهه اول یا دوم) ارائه نداده‌اند، زیرا بسیاری از مطالعات دوز و زمان‌بندی را به طور دقیق ثبت نکرده‌اند.
نتیجه‌گیری
با وجود نگرانی‌ها، شواهد قوی برای منع مصرف استامینوفن در بارداری وجود ندارد. زنان باردار باید با پزشک مشورت کنند و از کمترین دوز مؤثر استفاده نمایند. ادعاهای رسانه‌ای و سیاسی نباید جایگزین علم شوند، زیرا ممکن است به سلامت عمومی آسیب بزند. تحقیقات آینده باید بر مطالعات کنترل‌شده و طولانی‌مدت تمرکز کند تا ابهامات را برطرف نماید.
گردآوری:بخش سلامت بیتوته
