تجهیزات تصفیه هوا: بایدها و نبایدها

مجموعه: اخبار علمی و آموزشی

تاریخ انتشار : دوشنبه, 30 خرداد 1401 09:20

آشنایی با تجهیزات تصفیه هوا

هر روز در سطح جهان، اخبار مربوط به آلودگی هوا به خصوص در کلانشهرها مطرح می شود. این حقیقت که انسان به مرور زمان و با پیشرفت های صنعتی هر روز بیش از روز قبل به آلوده کردن محیط زیست و به خصوص هوا می پردازد، امری بدیهی است.

کارخانه ها، نیروگاه ها، خودروهای شخصی و عمومی همگی جزو عواملی هستند که منجر به کاهش کیفیت هوا در شهرها می شوند و شرایطی را به وجود می آورند که امروزه متاسفانه با کیفیت بسیار ضعیف هوا در مناطق مختلف جهان، من جمله ایران، مواجه هستیم. به جز آلودگی های ساخت دست انسان، پدیده های طبیعی مانند گرد و خاک که اخیراً بدل به یک نگرانی دائمی در فصول گرم ایران شده اند هم در کاهش کیفیت هوایی که تنفس می کنیم اثر می گذارند.

اما راهکار چیست؟ پر واضح است که نمی توان انتظار داشت یک روزه این حجم از منابع تولیدکننده آلودگی را از بین برد. خودروها به مرور باید از استانداردهای زیست محیطی بهتری برخوردار شوند، نیروگاه ها باید به سراغ انرژی های پاک بروند و کارخانه ها باید از تجهیزات پیشرفته برای کاهش آلاینده هیا خود استفاده کنند.

این راه حل ها سال ها و اغلب حتی دهه ها طول خواهد کشید و در این مدت ساکنین محیط شهری با مشکلات متعدد تنفسی و ریوی مواجه می شوند. پس افراد می توانند برای خانه و خانواده خود به دنبال راه گریز از این وضعیت باشند و این راه گریز در قالب تجهیزات تصفیه هوا به چشم می آید.

تجهیزات تصفیه هوا ادواتی هستند که برای پاک کردن هوای محیط ساختمان از آلاینده ها و مواد مضر و سمی به کار می روند. استفاده از این ادوات نه تنها خطر ابتلا به بیماری های ریوی و مسمومیت با مواد معلق در هوا را کاهش می دهد، بلکه کمک می کند تا بتوانید در محیط خانه از آرامش و راحتی بیشتری هم برخوردار شوید.

طبق مطالعات بین المللی، هر فرد حداقل یک سوم از عمر خود را در محیط خانه می گذراند و هرچه دلچسب کردن این تجربه در واقع کیفیت زندگی شما را افزایش خواهد داد. به جز این، مشاغلی هم وجود دارند که در محیط هایی با هوای بسیار آلوده کار می کنند و در این حالت بهره گیری از سیستمی برای استخراج آلاینده ها از هوا می تواند اثر به شدت مثبتی بر روی بازدهی کارمندان و کارگران داشته باشد.

به منظور آشنا شدن با این دستگاه ها و کاربرد آنها در محیط های خانگی، در ادامه به نحوه عملکرد و دسته بندی های آنها می پردازیم و مطرح می کنیم که چه نکاتی در بهره گیری از آنها حیاتی است و می تواند به شما تجربه ای منحصر به فرد در محیطی آشنا ببخشد.

آشنایی با تجهیزات تصفیه هوا

تفاوت اصلی با تجهیزات تهویه مطبوع

برخلاف تجهیزات تهویه مطبوع مانند فن کویل، چیلر و... در این نوع دستگاه ها ما با فرآیند بسیار متفاوتی درگیر هستیم که برای افزایش کیفیت هوا بدون به گردش درآوردن آن تلاش می کند. ادوات تهویه مطبوع صرفاً به به گردش درآوردن هوا میان محیط داخل و خارج ساختمان سعی می کنند گرمایش و سرمایش را تأمین کرده و همان طور که از نام آنها پیداست یک تجربه مطبوع و جذاب ارائه دهند.

این روش کار گرچه هوای تازه را وارد محیط می کند، اما هیچ تضمینی برای پاک بودن آن ارائه نمی دهد. تا وقتی که هوای سطح شهر آلوده به گازهای سمی و ذرات معلق است، مهم نیست اسپلیت شما چند بار هوای تازه وارد ساختمان می کند. شما به طور دائمی در حال استنشاق مواد مضر هستید و در واقع می توان اثر منفی این عملکرد را بیشتر از حالت عادی هم حس کرد، به خصوص چون جریان دائمی تولیدی توسط تهویه مطبوع ذرات معلق را در هوا به مدت طولانی نگه می دارد.

نحوه عملکرد دستگاه های تصفیه هوا

عمل تصفیه به روش های مختلفی صورت می گیرد. بسته به کاربرد و میزان فضایی که قصد دارید  هوای آن را از آلاینده ها پاک کنید، به گزینه های متعددی دسترسی دارید. به طور کلی محبوب ترین و بی خطرترین روش که در میان اغلب دستگاه های این چنینی معمول است، بهره گیری از فیلتراسیون است. در فیلتراسیون بسته به مدلی که با آن سر و کار دارید، از ترکیب فیلترها با جنس، اثرگذاری و طراحی های گوناگون استفاده می شود تا آلاینده ها و ذرات معلق در هوا جذب گردد. 

به جز فیلتراسیون، روش های دیگری که این تجهیزات از آنها برای پاکسازی هوای محیط بهره می برند عبارتند از:

• تولید گاز اوزون

• یونیزاسیون (تولید و انتشار یون های منفی که باکتری ها و آلاینده ها را از هوا جمع آوری می کنند)

• الکترواستاتیک و پلاسما

• لامپ UV و فوتوکاتالیتیک

در نظر داشته باشید که برخلاف فیلتراسیون در این روش ها اغلب با یک معضل عمده مرتبط با سلامت درگیر می شوید. برای مثال، گاز اوزون در مقادیر بالا برای انسان ها خطرات خاص خود را دارد، پس نمی توانید از تجهیزات این مدل به مدل طولانی در فضاهای بسته استفاده کنید. یا به طور مشابه، اشعه UV یکی از مضرترین پرتوهایی است که در نور آفتاب هم یافت می شود و برای بافت های بدن که به مدت طولانی در معرض آ« باشند آثار مخربی دارد. برای بهره گیری از نکات مثبت این روش ها و کاهش اثرات منفی آنها، در مدل های اخیر استفاده از ترکیبی از این فرآیندها بسیار شایع شده است.

نحوه ی عملکرد دستگاه های تصفیه هوا

انواع فیلترهای مورد استفاده

به طور عمومی چهار نوع فیلتر در تجهیزات نوع فیلتراسیون به کار می رود که عبارتند از:

• هپا: معمولاً از کلاس H13 است و از استاندارد EN1822 تبعیت می کند. این نوع قادر به جمع آوری ذرات معلق با حداقل 0.3 میکرون قطر با راندمان 99.97% است و قادر است بخش عمده آلاینده های موجود در هوا را از بین ببرد. 

• کربن اکتیو: عمده کاربرد آن برای جذب مواد گازی در محیط است و به خصوص بری جذب بوهای نامطبوع در محیط به کار می رود. دقت کنید که این فیلتر تولید رایحه نمی کند و صرفاً رایحه های محیط را جذب می کند.

• پیش فیلتر: فیلترهایی که برای جمع آوری ذرات درشت در هوا مانند خاک، گرد و غبار و دوده طراحی می شوند و بار عملیاتی دیگر فیلترها را کاهش می دهند تا عمر آنها بهبود یابد. 

در گذشته اغلب دستگاه های فیلتراسیون از ساختاری موسوم به فیلتراسیون سه مرحله ای استفاده می کردند که شامل قرارگیری یک پیش فیلتر، یک فیلتر کربن اکتیو و یک فیلتر هپا می شود. این ترکیب قادر است ذرات معلق با ابعاد مختلف را از هوا گرفته و بوهای نامطبوع محیطی را از بین ببرد. امروزه استفاده از تعداد بالاتر فیلتر امری بسیار عادی است و ادواتی با شش الی ده فیلتر به وفور در بازار یافت می شوند.

دستگاه های تصفیه هوای خانگی و صنعتی

در فضاهایی با متراژ و آلودگی پایین، می توانید از مدل های خانگی استفاده کنید. دستگاه های خانگی در انواع رومیزی، ایستاده، همراه (قابل حمل) و مخصوص خودرو جزو این سری هستند که از فضای داخلی خودروهای کوچک تا دفاتر اداری با ابعاد متوسط را پوشش می دهند. به دلیل ابعاد کوچک و وزن پایینی که دارند، می توان از آنها در موقعیت های گوناگون بهره برداری نمود و نیازی نیست درگیر فضای اشغالی توسط آنها شوید. فیلترهای آنها اغلب از نوع هپا و کربن اکتیو بوده و مشاهده راندمان 99% برای جذب ذرات معلق بسیار شایع است. 

اما اگر فضاهای بزرگتری دارید یا می خواهید از ادوات در یک انبار یا کارگاه بهره ببرید، باید به سراغ مدل های صنعتی بروید. این مدل ها در سوله ها و کارگاه هایی که افراد به طور دائم در معرض مواد شیمیایی هستند می توانند کمک بزرگی به سلامت و بهداشت جمعی نمایند. حجم بزرگتر، وزن بالاتر و کاربرد چندین لایه فیلتر گوناگون در ابعاد بزرگ از جمله مهمترین ویژگی های این نوع تجهیزات است.

دستگاه تصفیه هوا خانگی

مهمترین نکات تهیه تجهیزات تصفیه هوا

این ادوات دارای دو ویژگی بسیار مهم هستند که شناخت مدل های مناسب از نامناسب برای نیاز شما را مشخص می کند: 

• نرخ تحویل یا CADR: سرعت عملکرد دستگاه با نرخ تحویل مشخص می شود و بر اساس آن می توانید متوجه شوید دستگاه چه مقدار هوای پاکیزه را در هر دور فعالیت به محیط ارائه می کند.

• تهویه در ساعت یا ACH: هر بار که دستگاه کار می کند، هوای محیط اندکی تمیزتر می شود. اما از انجایی که ذرات معلق در محیط پخش هستند با هر چرخه عملیاتی، بازدهی و میزان اثرگذاری سیستم کاهش می یابد. این امر به این واقعیت بازمیگردد که پس از هر بار پاکسازی، غلظت آلاینده کمتری در محیط وجود دارد. تهویه در ساعت نشان می دهد که یک سیستم معین در چه زمانی می تواند هوای محیط را به طور کامل تمیز کند. 

هر دو عامل باید همزمان سطح بالایی داشته باشند و اگر صرفاً یکی از این دو عامل دارای عدد قابل توجهی باشند، با دستگاه باکیفیتی روبرو نیستید. نرخ تحویل پایین اثباتی بر کیفیت نه چندان مناسب محصول است. اگر نرخ تحویل بالا باشد و تهویه در ساعت خوبی نداشته باشید، در واقع راندمان کلی عملکرد دستگاه شما آنچنان تعریفی ندارد. پس هنگام خرید تجهیزاتی از این نوع به این دو عامل توجه داشته باشید. 

ورای این دو عامل، دیگر نکات مهم در انتخاب دستگاه های برتر از این نوع عبارتست از:

• فضای تحت پوشش: میزان مساحت محیطی که دستگاه قادر است به تصفیه هوای آن بپردازد در این قسمت ذکر می شود. سعی کنید متناسب با نیاز خود به دنبال دستگاه مناسب بگردید. 

• نوع فرآیند: دو نوع پسیو (منفعل) و اکتیو (فعال) در فرآیندهای این ادوات وجود دارد. در نوع اکتیو اولویت با آزاد کردن مواد مانند اوزون و یون منفی در فضا و در نوع پسیو اولویت با استفاده از فیلترها است. هرچه محیط شما کوچکتر باشد، نوع اکتیو ضرر بیشتری برای ساکنان به دنبال دارد. 

• ترکیب فیلترها: این موضوع هم از اهمیت بالایی برخوردار است. تعویض فیلتر این دستگاه ها پرهزینه است، پس باید نسبت به آلودگی محیطی خود دست به انتخاب بهینه ای بزنید. توجه به نوع پیش فیلتر، ساختار فیلترهای میانی و کیفیت فیلتر هپا از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.

• صدا و مصرف انرژی: این دو مورد نیازی به توضیح ندارند. تجهیزاتی از این دست معمولاً برای مدت طولانی باید روشن باشند و جدا از هزینه قبض برقی که در انتهای ماه برایتان می آید، باید به صدای دائمی کارکرد آنها در محیط هم اهمیت بدهید. خرید یک دستگاه پر سر و صدا فقط آرامش دلچسب محیط را از شما می گیرد و هیچ منفعتی هم برایتان ندارد.

جمع بندی

تجهیزات تصفیه هوا دستگاه هایی برای بهبود کیفیت هوای محیط هستند و کاربرد آنها در انواع ساختمان های مسکونی و صنعتی گسترده است. آنها با کاهش آلاینده ها و جذب ذرات معلق کمک می کنند که هوای پاکی تنفس کرده و با خیال آسوده از بیماری های ریوی و تنفسی زندگی کنید. آنها تفاوت های عمده و واضحی با ادوات تهویه مطبوع داشته و به طور کلی دستگاه هایی مجزا هستند. در این محتوا تلاش شده است تا شرایط برای آشنایی شما با آنها فراهم شده و نکاتی برای تهیه محصول بهینه بسته به نیازهایتان ارائه گردد. امیدواریم به این مهم دست یافته و مسیر را برای علاقمندان به این نوع محصولات هموارتر از قبل کرده باشیم.

منبع : خانه تاسیسات