راهنمای جامع کوهنوردی در زمستان | تجهیزات، تغذیه، خطرات و کمپینگ در برف

مجموعه: اخبار گوناگون

تجهیزات ضروری کوهنوردی در زمستان

در زمستان، انتخاب تجهیزات مناسب به اندازه‌ی آمادگی بدنی اهمیت دارد. هر وسیله نقشی حیاتی در ایمنی و موفقیت صعود ایفا می‌کند.

1. پوشاک لایه‌ای؛ سپری در برابر سرما

لباس کوهنوردی مناسب در زمستان باید مانند یک سیستم چندلایه عمل کند. لایه‌ی زیرین (لباس بیس) رطوبت بدن را جذب و دفع می‌کند، لایه‌ی میانی گرما را نگه می‌دارد و لایه‌ی بیرونی (اغلب از جنس گورتکس یا ضدباد و ضدآب) مانع نفوذ باد و برف می‌شود. در روزهای بارانی یا برفی، پانچو کوهنوردی می‌تواند مکمل ایده‌آلی برای یک پوشش مناسب باشد. این پوشش سبک و ضدآب، علاوه بر جلوگیری از خیس شدن لباس‌ها، در شرایط اضطراری نقش عایق حرارتی یا حتی سرپناه موقت را ایفا می‌کند. استفاده از دستکش چندلایه، کلاه گرم، گتر و جوراب پشمی نیز از الزامات اصلی این بخش است.

2. کفش و تجهیزات فنی

کفش کوهنوردی مناسب فصل با ساق‌بلند، در کنار کرامپون و باتوم قابل تنظیم، تعادل و ایمنی را در مسیرهای لغزنده تضمین می‌کنند. استفاده از گتر مانع ورود برف به کفش و خیس شدن شلوار می‌شود.

3. وسایل جانبی و تجهیزات گرمایشی

در شب‌های سرد، وسایلی مانند بخاری کمپینگ سبک و ایمن، چراغ پیشانی، فلاسک آب گرم، عینک UV و کیت کمک‌های اولیه ضروری‌اند. حفظ گرما و دید در شرایط سخت، کلید بقاست.

4. کوله‌پشتی و نظم وسایل

کوله‌پشتی زمستانی باید مقاوم، ضدآب و دارای بخش‌بندی مشخص برای وسایل خیس و خشک باشد. استفاده از کیسه‌های ضدآب و زیرانداز عایق برای جلوگیری از خیس شدن و حفظ دمای بدن در توقف‌های طولانی یا در شرایط اضطراری توصیه می‌شود. وزن تجهیزات باید به گونه‌ای تقسیم شود که فشار روی شانه‌ها و کمر به حداقل برسد و در عین حال، دسترسی به اقلام ضروری سریع و آسان باشد.

تغذیه مناسب در کوهنوردی زمستانی

در هوای سرد، بدن برای حفظ دما انرژی بیشتری مصرف می‌کند و نیاز به تغذیه‌ی مداوم دارد. غذاها باید پرکالری، سبک و زودجذب باشند. مغزها، شکلات تلخ، خرما، بیسکویت انرژی‌زا و میوه خشک گزینه‌های عالی برای میان‌وعده هستند. صبحانه باید پرکالری و مغذی باشد؛ ترکیب جودوسر با عسل و مغزها انتخابی ایده‌آل است. برای وعده‌ی ناهار، غذاهای سبک مانند ساندویچ نان سبوس‌دار با تخم‌مرغ یا تن‌ماهی پیشنهاد می‌شود. شام باید گرم بوده و راحت هضم شود؛ مثلاً سوپ خشک یا پوره‌ی سیب‌زمینی می تواند مناسب باشد.

نوشیدنی گرم و مایعات داغ با حفظ جریان خون، از یخ‌زدگی اندام‌ها جلوگیری می‌کنند. همراه داشتن فلاسک آب جوش، چای زنجبیل یا کاکائو داغ توصیه می‌شود. به کمک قهوه ساز دستی مسافرتی می توانید نوشیدنی‌های کافئین‌دار را (البته با احتیاط) مصرف کنید، زیرا می‌توانند باعث از دست رفتن آب بدن شوند. بهتر است آب و مواد غذایی در لایه‌های داخلی کوله‌پشتی و نزدیک بدن نگهداری شوند تا یخ نزنند. در کوهستان زمستانی، تغذیه‌ی درست فقط برای رفع گرسنگی نیست؛ بلکه برای بقا و توان ادامه‌ی مسیر حیاتی است.

خطرات کوهنوردی در زمستان و نکات ایمنی برای پیشگیری از حوادث

کوهستان در زمستان زیبا اما بی‌رحم است. سرمای شدید، بهمن و کاهش دید از مهم‌ترین خطراتی هستند که تنها با آمادگی و دقت می‌توان از آن‌ها گذشت. شناخت این خطرات و رعایت اصول ایمنی، اساسی‌ترین گام برای هر کوهنوردی است که می‌خواهد سفری ایمن و بدون حادثه را تجربه کند.

1. سرمازدگی و کاهش دمای بدن

هیپوترمی (کاهش دمای بدن) می‌تواند به بی‌حسی، گیجی و از‌دست‌رفتن کنترل منجر شود. برای پیشگیری، از لباس خشک، نوشیدنی گرم و پوشش چندلایه استفاده کنید و بدن را در حال حرکت نگه دارید.

2. بهمن و ریزش برف

پیش از صعود، وضعیت برف و هوا را بررسی کنید. از مسیرهای پرشیب عبور نکنید و فاصله‌ی بین افراد را رعایت کنید. همراه داشتن سوت و بیل برای برف در نواحی بهمن‌خیز ضروری است.

3. گم‌شدن در مه یا تاریکی

در مه یا کولاک، از GPS، نقشه و قطب‌نما استفاده کنید و نشانه‌گذاری مسیر را فراموش نکنید. زمان‌بندی صعود را طوری تنظیم کنید که پیش از تاریکی به محل امن برسید.

4. خستگی و از دست دادن انرژی

در سرما، بدن برای حفظ حرارت انرژی بیشتری مصرف می‌کند؛ در نتیجه خستگی زودتر بروز می‌کند. وقفه‌های کوتاه برای نوشیدن مایعات گرم و مصرف خوراکی‌های پرکالری مانند شکلات، مغزها یا خوراکی‌‌های انرژی زا، مانع از افت توان می‌شود.

5. ایمنی در کمپ

محل کمپ باید دور از مسیر بهمن و باد مستقیم باشد. در صورت استفاده از بخاری کمپینگ در چادر، تهویه‌ی مناسب را حفظ کنید تا از خطر گازگرفتگی جلوگیری شود. لباس خیس باید بلافاصله تعویض گردد و مواد غذایی و آب گرم در دسترس قرار گیرد تا در شرایط اضطراری نیاز فوری تأمین شود.

برنامه‌ریزی و مسیر‌یابی در کوهستان برفی

در کوهنوردی زمستانی، موفقیت پیش از صعود آغاز می‌شود. پیش از حرکت، باید وضعیت هوای کوه، احتمال بهمن و مسیر حرکت به‌دقت بررسی شود. تغییرات دما و مه غلیظ می‌توانند مسیرهای آشنا را به مسیری خطرناک تبدیل کنند.

برای جهت‌یابی، GPS، نقشه کاغذی و قطب‌نما ابزارهایی حیاتی هستند، اما تکیه بر یک وسیله کافی نیست. باتری دستگاه‌های دیجیتال در سرما سریع‌تر خالی می‌شود، بنابراین باید همیشه ابزار جایگزین همراه داشت. در مسیر، نشانه‌گذاری با پرچم یا چوب‌های رنگی می‌تواند هنگام بازگشت، مسیر ایمن را مشخص کند. همچنین باید زمان‌بندی صعود و بازگشت به‌گونه‌ای تنظیم شود که پیش از تاریکی به نقطه امن برسید. اطلاع دادن برنامه‌ی حرکت به دوستان یا گروه‌های امداد، گامی کوچک اما حیاتی برای ایمنی است.

نکات مهم در کمپینگ زمستانی

کمپینگ در زمستان، آزمونی واقعی از تجربه و آمادگی است. در این فصل، هر روز و شب در کوهستان نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، تجهیزات مناسب و شناخت شرایط محیطی است. در برنامه‌ریزی کمپینگ و کوهنوردی زمستانی لازم است به موارد زیر توجه ویژه شود:

• انتخاب محل مناسب برای کمپ

• چادر مناسب و تجهیزات گرمایی

• مدیریت گرما و لباس در شب

• تغذیه و آب‌رسانی کافی به بدن در کمپ

• نظم، برنامه‌ریزی و احترام به طبیعت

برای برپایی کمپ، باید محلی امن و دور از مسیر بهمن و باد مستقیم انتخاب کرد. چادر زمستانی با تهویه‌ی مناسب، زیرانداز عایق و کیسه‌خواب گرم از ضروری‌ترین وسایل هستند. همچنین نوشیدن مایعات گرم و خوردن غذاهای پرکالری، به حفظ دما و انرژی بدن کمک می‌کند. کمپینگ زمستانی تنها با داشتن تجهیزات مناسب ممکن نیست؛ نیاز به نظم، همکاری گروهی و احترام به طبیعت دارد. در پایان، هیچ‌چیز نباید از انسان در کوهستان باقی بماند جز ردپاهایی که برف به‌زودی خواهد پوشاند.