زندگینامه علی بن محمد باقر

مجموعه: زندگینامه بزرگان دینی

آشنایی با زندگی نامه علی بن محمد باقر

زندگینامه علی بن محمد باقر:

چکیده ای از زندگی نامه سلطان علی بن محمد امام باقر (ع) :

نام : علی بن محمد باقر

لقب :سلطان علی

پدر : امام باقر (ع)

مادر :ام ولد

تولد : قرن اول هجری

محل تولد : مدینه

مرگ :جمادی الثانی 27 ، 116 / 7 اوت 734

محل دفن :مشهد اردهال (کاشان)

زندگینامه علی بن محمد باقر :

علی بن محمد باقر (عربی: علی بن الإمام محمد الباقر) (متوفی 116/734) از فرزندان بلافصل امام باقر (ع) است. در منابع مربوطه معمولاً از او به عنوان «سلطان علی» یاد شده است. بر اساس برخی روایات تاریخی، وی در سال 113/731 به درخواست عاشقان اهل بیت (ع) در «چهل حصاران» و «فین» کاشان به کاشان مهاجرت کرد.

او سه سال رهبر مذهبی مردم آنجا بود. در سال 116/734 به همراه عده ای دیگر به دست نیروهای دولتی به شهادت رسیدند. پیکر وی در مشهد اردهال به خاک سپرده شد. مراسم قالیشویی هر ساله در دومین جمعه ماه مهر (تقویم شمسی) به مناسبت شهادت آن بزرگوار همراه با مراسم عزاداری در مشهد اردهال برگزار می شود.

«علی بن امام محمد باقر (ع) فرزند امام باقر (ع) است. شیخ مفید نقل کرده است که امام باقر هفت فرزند داشت. به گفته وی، ابوعبدالله جعفر بن محمد و عبدالله پسران ام فروه بتا بودند. القاسم بن محمد بن ابی بکر و ابراهیم و عبید الله پسران ام حکیم بودند که هر دو در زمان حیات پدرشان از دنیا رفتند. علی و زینب فرزندان ام ولد بودند و ام سلمه نیز دختر ام ولد گزارش شده است.

فرزندان علی بن محمد باقر :

به گفته مصعب الزبیری، علی بن محمد دختری به نام فاطمه داشت که مادرش ام ولد بود. امام موسی بن جعفر (ع) با این دختر ازدواج کرد.

او پسری داشت به نام احمد بن «علی بن آل باقر (ع). مزار او در اصفهان و در باغ های سر راه منطقه خواجو قرار دارد.

نظرات علما درمورد علی بن محمد باقر :

به گفته مؤلف ریاض العلماء : سید بزرگوار علی بن امام باقر علیه السلام از فرزندان برجسته و بزرگ امام باقر علیه السلام بود. در میان شیعیان مشهورتر از آن است که نیاز به اظهار نظر داشته باشد. مقبره او در اطراف کاشان معروف به «مشهد برکُرس» قرار دارد و دارای گنبدی عظیم است و برخی از علمای شیعه از فضایل و کرامات او یاد کرده اند.

مشهد اردهال آرامگاه علی بن محمد باقر

مهاجرت به ایران

درخواست مبلغ مذهبی :

عده ای از دوستداران اهل بیت (ع) از چهل حصاران و فین اطراف کاشان نامه ای به امام باقر(ع) نوشتند و از امام خواستند که یکی از فرزندانش را به عنوان مبلغ مذهبی نزد آنان بفرستد تا احکام اسلامی را به آنان تعلیم دهد. 

امام باقر (علیه السلام) فرزندش علی بن محمد را نزد آنان فرستاد. محمد (ص) با عده ای دیگر. وجوه و وسایل سفر آنها را برادرش امام صادق (ع) تامین می کرد.

مورد استقبال مردم :

نقل شده که هنگام ورود وی به کاشان در فین مورد استقبال حدود 6000 نفر قرار گرفت. مدتی در جاسب و خوا به تبلیغ مردم پرداخت. او بیشتر در مسجد جامع کاشان که اکنون در میدان قدیم (میدان کوهنا) شهر قرار دارد، به عبادت می پرداخت. شیعیان برای نماز جمعه نزد او رفتند و کرامت (عجایب ماوراء الطبیعه) را از او دیدند.

نامه ها :

علی بن محمد از کاشان نامه هایی برای پدرش امام باقر(ع) در مدینه فرستاد و احوال خود و شیعیان کاشان را گزارش کرد. در سال 114 خبر شهادت پدرش به آن حضرت رسید.

شهادت :

پس از گذشت حدود 3 سال از شهادت امام باقر(ع)، دشمنان علی بن محمد را به همراه چند تن از یاران و دوستانش به شهادت رساندند.

از آنجایی که اعتقاد بر این است که 27 جمادی الثانی 116 / 7 اوت 734 مصادف با 17 مهر 113 هجری قمری بود، مراسم سالانه قالیشویی همراه با مراسم عزاداری در دومین جمعه ماه مهر در مقبره وی برگزار می شود.

محل دفن :

بر سر محل دفن او اختلافاتی وجود دارد. برخی آن را مشهد اردهال (مشهد قالی) در 40 کیلومتری غرب کاشان (در مسیر کاشان - دلیجان) می دانند. لقب «مشهد» (محل شهادت) از دیرباز برای مزار او به کار می رفته است. مثلاً کتاب نقد مزار او را «مشهد» نامیده است. به گفته برخی از محققان، در نسب مدفون در این مکان تردیدی وجود ندارد.

در دوره سلجوقیان این مقبره به طور کامل ساخته شده بود. سید ابوالرضا فضل الله الراوندی اشعار بسیاری در مورد بقعه و سازندگان آن سروده است. زائران حرم وی در مشهد اردهال، کراماتی مانند شفای بیماران نقل کرده‌اند.

وصیت نامه :

نقل شده است که زمانی که علی بن امام محمد باقر (علیه السلام) در آخرین لحظات عمر خود را باز کرد و خود را نزد خواجه ملک شاه دید و فرمود:

«ای دوست من! من وصیت هایی دارم، تو باید آنها را اجرا کنی.

1- برادر عزیزم (سلطان محمود) در خانه عبدالکریم بارکرسی از دست دشمنان پنهان شده است. سعی کنید او را نزد مردم چهل حصاران و فین ببرید تا آسیبی نبیند.

2- نامه ای به برادرم امام صادق (علیه السلام) بفرست و او را از ماجرای من آگاه کن. که مرا آزار دادند و نگذاشتند یک بار دیگر او را ببینم.

3- سلام مرا به دوستانم در فین و چهل حصاران برسان و بگو مرا در جایی که نشانشان دادم دفن کنند».

کرامت

برخی کرامات (عجایب ماوراء الطبیعه) درباره علی بن محمد نقل شده است. امام محمد باقر (علیه السلام) مانند موارد زیر:

شخص موثقی که به بیماری ناشی از زیاده روی صفرا مبتلا شده بود، گزارش داد که نزد حرم علی بن محمد باقر علیه السلام رفت و از او کمک خواست. آن شب به خوابش آمد و به او گفت که خیلی زود خوب می شوی. پس از چند روز شفا یافت.

به گفته یکی از کاشانی ها، «وقتی همه پزشکان از درمان من ناامید شدند - تشخیص سرطان خون در من داده شد - به ذهنم رسید که به مزار علی بن محمد بروم. پس به اردهال رفتم و شب را در آنجا ماندم. چندین بار از او کمک خواستم تا زمانی که او را در خواب دیدم، به من گفت که بیشتر مراقب نمازم باشم و ناامید نباشم، در حالی که می لرزیدم از خواب بیدار شدم، بعد از آزمایش خون هیچ مشکلی نداشتم.

مشهد اردهال کاشان

سرداب

در حرم سلطانعلی سردابی وجود دارد که 6 متر طول، 3 متر عرض و 3.5 متر ارتفاع دارد. درباره سرداب و تابوت های داخل آن بسیار گفته شده است. مثلاً می گویند: «اعتدادالدوله والی قم در سال 1313 شمسی به مشهد اردهال (که در آن زمان از حومه قم بود) رفت و دستور داد که سرداب را باز کنند. خودش. داخل شد و حدود 100 جسد را دید که همگی سالم و سالم و لباس بر تن و خون خشکیده بر چهره برخی از آنان بود و آنها را یاران سلطان علی (ع) قرار داد.»

در سال 1341 ش (1962) آیت الله مرعشی نجفی از سرداب بازدید کردند. نقل شده است که: «در ضلع شرقی سرداب بیش از صد تابوت در اندازه و رنگ های مختلف در سه ردیف روی هم قرار داشت که قسمت هایی از تخته های برخی از تابوت ها شکسته و در داخل هر کدام قرار داشت. در هر تابوت، جسدی با لباس، صورت بدون پوشش و موهای نامرتب وجود داشت که اگر چیزی به آن برخورد کند، مانند پودر فرو می رفت. در پشت سرداب، زیر انبار، لوحی سنگی بود که روی آن نوشته شده بود «سید رکن الدین مسعود» به تاریخ 954 هجری قمری (1547).

مراسم قالیشویی در مشهد اردهال :

سال هاست که مراسم قالیشویی در دومین جمعه مهر (نزدیکترین جمعه به 17 مهر) هر سال به مناسبت بزرگداشت سلطان علی بن محمد (ع) با مراسم عزاداری در مشهد اردهال برگزار می شود. اگرچه شکل آن ممکن است کمی تغییر کرده باشد، اما یک سنت مذهبی بسیار قدیمی در شهر است.

چند روز مانده به جمعه (مخصوصاً شب قبل از مراسم) جمعیت زیادی از پیرمردها در محل جمع می شوند. صبح بسیاری از مردم فین با چوب هایی در دست دور چشمه آبی نزدیک حرم (محل شستن فرش) جمع می شوند و با شعار «یا حسین» به سمت حرم می روند. به همراه سایر مردم و برخی از شخصیت های مذهبی و علما مراسم را با تلاوت آیاتی از قرآن آغاز می کنند.

سپس مردم شروع به عزاداری می کنند و پس از دقایقی به دست یکی از خادمان حرم فرشی از ضریح را به مردم فین می دهند که چوب هایی در دست دارند. فرش را می پیچند و روی دوش می گذارند و به کمک چوب هایشان از حیاط بیرون می آورند. فرش را به چشمه آب واقع در 800 متری حرم می برند در حالی که عده ای جلوتر از آنها پرچم هایی با شعار "یا حسین" حمل می کنند. این نماد حمل جسد سلطان علی بن محمد است. پس از یک سوگواری کوتاه مراسم به پایان می رسد. در این مراسم هزاران نفر مردم فین را همراهی می کنند و شعار می دهند.

گردآوری: بخش مذهبی بیتوته