مستحبات و مکروهات غذا خوردن

مجموعه: احکام دینی

آداب غذا خوردن در اسلام به چند بخش، تقسيم مي شود:

بخش اوّل: مواردي که بايد هنگام خوردن غذا رعايت شوند و آنها عبارتند از:

الف. تدبّر در اين که انواع خوراکي هاي مورد نياز انسان، چگونه در نظام آفرينش پديد آمده اند؟ و چه عواملي دست به دست هم داده اند تا آنچه در سفره نهاده شده، آماده گردد که اکنون مي توان با ميل و اشتها از آن استفاده نمود.

ب. آغاز کردن خوردن غذا با نام و ياد آفريدگار مهربان که انواع غذاهاي مفيد را براي تامين نيازهاي انسان، در نظام آفرينش قرار داد. نيز تکرار نام خدا به هنگام خوردن هر نوع غذا و تکرار آن هرگاه که در ميان غذا خوردن، سخن گفته شود و همچنين شکرگزاري فراوان در هنگام خوردن.

ج. آغاز کردن غذا با نمک، البته در صورتي که خوردن نمک براي انسان ضرر نداشته باشد.

د. آغاز کردن از سبک ترين غذاها.

ه. نخوردن غذاي داغ و خوردن غذاي نيم گرم، پيش از آن که سرد شود.

و. خوردن با دست راست.

ز. کوچک گرفتن لقمه.

ح. خوب جويدن غذا.

ط. طولاني کردن نشستن بر سر سفره.

ي. گرامي داشتن نان و نگذاشتن آن زير ظرف غذا.

ک. استفاده کردن از آنچه از سفره مي ريزد. اين براي وقتي است که غذا در منزل ميل مي شود، آن هم در صورتي که آلوده نشده باشد؛ ولي اگر کسي دربيرون از منزل غذا ميل نمود، بهتر است که آنچه را از سفره مي ريزد، براي حيوانات بگذارد.

ل. دست کشيدن از خوردن غذا، پيش از سير شدنِ کامل و در حالي که مقداري از اشتها باقي است.

بخش دوم: اموري که هنگام غذا خوردن، ترک آنها شايسته است، و آنها عبارتند از:

الف. زياده روي در کيفيت و کميت خوراک.

ب. نکوهش غذايي که نسبت به آن بي ميل است.

ج. دميدن در غذا.

د. خوردن با دست چپ.

ه. خوردن با يک انگشت يا دو انگشت.

و. بلند آروغ زدن.

ز. پاک کردن کامل استخوان هاي موجود در غذا.

ح. آب خوردن در بين غذا.

ط. آب خوردن پس از خوردن گوشت.

ي. خوردن در حال سيري.

بخش سوم: حالاتي که غذا خوردن در آنها نکوهش شده است:

در اسلام، به طور کلي، ميل کردن غذا در حالات غير بهداشتي، يا به شيوه غير اخلاقي، مانند غذا خوردن به شيوه متکبران و يا به گونه اي که عرف جامعه برنمي تابد، نکوهيده است.

بخش چهارم: توصيه به هم غذا شدن با ديگران.

در روايات اسلامي، غذا خوردن به تنهايي، مذموم شناخته شده و توصيه شده که انسان هر قدر مي تواند، ديگران را در غذاي خود سهيم نمايد. نيز غذا خوردن با خانواده، خدمتگزاران و يتيمان، مورد تاکيد قرار گرفته است.

آدابي که رعايت آنها به هنگام غذا خوردن با ديگران ضروري است، عبارتند از:

الف. خوردن از قسمت جلوي خود.

ب. خوردن از اطراف ظرف و نه از وسط آن، در جايي که غذا براي همگان آماده شده است.

ج. نگاه نکردن به لقمه ديگران.

د. رعايت حقوق ديگران در آنچه بر سر سفره است.

ه. آغاز شدن غذا خوردن به وسيله صاحب سفره يا بهترين شخص حاضر بر سر سفره.

و. ادامه دادن صاحب سفره به خوردن تا سيرشدن همه کساني که بر سر سفره نشسته اند.

ز. بلند شدن از سر سفره، قبل از برچيدن آن.

آداب پايان غذا و برچيدن سفره

توصیه های اسلام برای بعد از غذا خوردن نیز همانند آغاز آن سفارش شده است که رعایت آنها برای سلامت جسم و جان سودمند است. اين آداب رابه آداب عرفاني، اجتماعي و بهداشتي مي توان تقسيم کرد:

الف. آداب عرفاني عبارتند از: سپاسگزاري از ولي نعمت حقيقي که خداوند متعال است و دعا کردن براي برکت يافتن روزي.

ب. آداب اجتماعي عبارتند از: يادآوري گرسنگان و مسئوليتي که افراد سير در برابر آنان دارند و اقدام جهت کاستن فقر و گرسنگي از جامعه در حد توان.

ج. آداب بهداشتي عبارتند از: شستن دست ها، خلال کردن و مسواک زدن دندان ها، جارو کردن آنچه زير سفره ريخته است، مقداري استراحت بر پشت و نخوابيدن بلافاصله پس از خوردن غذا.

منبع: سايت طعام اسرار