"دم دم سحری" و "آبیبنوش" سنت دیرینه بوشهریها در ماه رمضان
- مجموعه: فرهنگ زندگی
با توجه به صنعتی شدن دنیای امروزی اما مردم متدین بوشهر سنتهای گذشتگان خود را به ویژه در ماه مبارک رمضان همچون دم دم سحری"، آیین "آبی بنوش" ،" گلی گشو "،" عید تلخک " و"سینه زنی سنتی" حفظ کردهاند.
استان ساحلی بوشهر و مردم متدین آن با توجه به صنعتی شدن دنیای امروزی و افزایش تکنولوژیهای ارتباطی و آمیخته شدن آنها با زندگی امروزی ولی مردم دیندار بوشهری همچنان سنتهای گذشتگان را در زندگی امروزی از دست ندادهاند.
در بسیاری از مناطق و شهرستانهای استان بوشهر، مردم به پیشواز ماه رمضان میروند و مردم سه روز آخر ماه شعبان را روزه می گیرند و معتقدند که روزه گرفتن در این سه روز ثواب بیشتری دارد.
برخی در 27 ماه رجب روزه میگیرند که به آن روزه 70 ساله گویند یعنی اینکه هرکس در این روز روزه بگیرد مثل کسی است که 70 سال روزه گرفته است و ثواب و اجری زیاد دارد.
رؤیت هلال ماه رمضان
رؤیت هلال ماه رمضان نیز رسم و رسومات ویژه خود را دارد و در قدیم الایام مردم برای دیدن هلال ماه در غروب روز آخر ماه شعبان به پشت بامهایشان یا در مکانهای بلند میایستند و با دقت هلال ماه را پیدا میکنند.
آنچه در این جا متداول و رایج است این است که مردم دو تا سه ساعت قبل از اذان صبح بیدار میشوند و پس از وضو گرفتن نیت روزه ماه رمضان را میکنند و بعد شروع به خوردن سحری میکنند،
دمُ دمُ سحری
یکی از سنت های قدیمی مردم بوشهر که بیشتر در محلات قدیمی این شهر و در چهارمحل قدیمی این شهر برگزار می شده، سنت قدیمی «دمُ دمُ سحری» است که توسط افرادی به اجرا گذاشته می شود.
این سنتی قدیمی در زمانی که امکانات پیشرفته ای مثل ساعت زنگ دار، رادیو، تلویزیون نبوده که در سحرهای ماه مبارک رمضان، مردم با صدای آن بیدار شوند، اجرا می شده است.
افرادی که دم دم سحری اجرا میکرده اند، معمولاً سه تا چهار نفر بودهاند و درحالی که یکی چراغ فانوسی به دست دارد و دیگری دمامی را به دوش میکشد به صورت گروهی اشعاری در وصف ماه رمضان می خواندند. «خداوندا تو ستاری / همه خوابند تو بیداری» و «به حق لا اله الاالله / همه عالم نگهداری» یکی از معروفترین اشعاری است که در این سنت بسیار دیرینه خوانده میشود.
شب ها حدود یک ساعت و اندی بعد از صرف افطاری در حسینیهها و مساجد توسط برخی از افراد سرشناس مراسم قرآنی مقابله برپا میشود و عدهای در مجلس به صورت حلقه وار نشسته و هر کس به نوبت خود چند آیه از قرآن تلاوت میکند، بعد میکروفون را به قاری کنارش میدهد و این کار را به همین منوال ادامه میدهد تا این که یک جز از قرآن توسط قاریان قرائت شود.
آئین شبانه «گلی گشو، گره گشو»
آئین شبانه «گلی گشو، گره گشو» یا «گره گشای» یکی دیگر از سنتهای به جای مانده گذشتگان است که در شب 15 ماه مبارک رمضان در میان اهالی مرسوم است.
مراسم گلی گشو که به معنی گشوده شدن گره، باز شدن گره ، برطرف شدن مانع و آسان شدن کار است، هرچند دیگر در مرکز استان به فراموشی سپرده شده اما رگههایی از آن را میتوان در برخی شهرستانهای استان به ویژه در روستاها دید.
در این شب مقدس که مصادف با میلاد باسعادت حضرت امام حسن مجتبی(ع) است، دستههای مختلف که عمده آنان از بچه های فقیر تشکیل میشود، با در دست داشتن کیسه و سردادن جملاتی نظیر «گره گشو سرت بشور، با آرد شو» اهالی را از آمدن خود به منازل خبر میدهند، مردم نیز باریختن برنج، گندم، شکلات و تنقلات دیگر در کیسههایشان با هدف گشوده شدن مشکلات از آنان پذیرایی میکنند.
مراسم احیاء و روضه خوانی در ایام شهادت حضرت علی (ع)
در تمام شهرها و روستاهای استان شب نوزدهم تا بیست و یکم، مراسم سوگواری حضرت علی (ع) است و روضه خوانی و شب زنده داری برگزار میشود.
مراسم سنج و دمام نیز در حسینیه ها و مساجد برگزار میشود.
سینه زنی به سبک بوشهری نیز همراه با نوحه خوانی برای شهادت حضرت علی (ع) برگزار میشود و در مساجد بوشهر تعزیه شهادت حضرت علی (ع) نیز اجرا می شود.
مراسم شب 27 رمضان
در شب 27 رمضان که به روایتی شب قدر است به منظور آشنایی کودکان با مراسم سحری در آئین های ماه مبارک رمضان، کودکان را برای خوردن سحری از خواب بیدار می کنند.
غذای مخصوص این شب شکر پلو با تخم مرغ یا مرغ است زیرا بچه ها غذای شیرین را دوست دارند.
غذاهای سنتی ماه رمضان
کماچ، گرده، رنگینگ، زولبیا بامیه، آش زرد و حلوای انگشتپیچ از جمله غذاهای سنتی استان بوشهر است که در ایام رمضان در سفرههای افطاری مردم این استان وجود دارد.
مراسم آبی بنوش
در استان بوشهر که دارای هوایی گرم است و تشنگی سبب آزار روزه داران میشود در زمانهای گذشته به منظور بیدار کردن مردم برای خوردن آب 10 دقیقه قبل از اذان صبح، مؤذن از مسجد، آبی بنوش میخواند تا روزه داران بیدار شده و آب بنوشند.
مراسم عید تلخک «عید فطر»
در عید فطر برای در گذشتگان کسانی که از یک سال بین دو عید فطر به رحمت ایزدی پیوسته اند مراسم فاتحه خوانی برگزار میشود.
صاحبخانه در منزل و یا مسجد محل مراسم فاتحه خوانی و قرآن خوانی را برپا کرده و مردم به دیدن آنها میآیند.
صبح روز عید فطر بعد از خواندن نماز عید فطر در بعضی شهرها کلیه مردم به قبرستان می روند و بر قبر متوفیان سفره (شیرینی، میوه، شکلات، حلوا) چیده میشود.
منبع:tasnimnews.com