سوراخ قلب نوزاد چیست و چگونه درمان میشود؟

مجموعه: دانستنيهاي نوزادان

سوراخ قلب نوزاد یک بیماری مادرزادی است

 

سوراخ قلب نوزاد چیست؟
بعضی اوقات نوزادان با یک سوراخ در دیواره داخلی قلب یا سپتوم متولد ميشود که این سوراخ قسمت های مجزای قلب را به هم وصل ميکند به طوریکه خون بدون اکسیژن و خون دارای اکسیژن با هم مخلوط میشوند.

به عبارت ساده، سوراخ قلب نوزاد بعنوان نقص مادرزادی قلب نامیده ميشود. با پیشرفت پزشکی و تکنولوژی در زمينه تشخیص و درمان این مشکل کودکان ابتلا به نقص های قلبی مادرزادی میتوانند زنده مانده و زندگی ای معمولی داشته باشند. این نقایص مادرزادی به کمک پزشکان در طول زمان قابل ترميم هستند. باتوجه به پیشرفت های علمی موجود احتمال زنده ماندن با وجود سوراخ قلب نوزاد بسیار بالاست.

انواع سوراخ قلب نوزاد:
سه سوراخ در قلب در زمان تشکیل قلب جنین موجود است که بعد از زادروز باید بصورت طبيعي بسته شود، در غیر این صورت سبب نارسایی قلبی نوزاد ميشود . این سه نوع سوراخ عبارت است از سوراخ بین دو بطن، سوراخ بین دو دهلیز و مجرایی بین شریان ریوی با شریان آئورت.

سوراخ بین دو بطن قلب
در بین بطن راست و بطن چپ قلب، سوراخ( دیواره ای) وجود دارد که در زمان جنینی این دیواره به مرور کامل ميشود ، وجود این دیواره در مرحله جنینی ضروری میباشد ، چرا که انتقال خون از بطن راست به بطن چپ از طريق همین مجرا انجام ميشود که بعد از تولد باید بصورت طبيعي این مجرا بسته شود، در غیر این صورت به این وضعیت« vsd» یا سوراخ بین دو بطن ميگويند. این بیماري علایم ظاهری خاصی ندارد و با معاینه و انجام ازمایش های مختلف پزشکی قابل تشخیص میباشد.

سوراخ بین دو دهلیز قلب
یکی ديگر از انواع سوراخ قلب نوزاد، سوراخ بین دو دهلیز میباشد که در مرحله جنینی باز نبودن این سوراخ باعث مرگ جنین ميشود ، برای این که ریه جنین عملا کارکردی ندارد و خونی در آن جریان ندارد بدین ترتیب اکسیژن مورد نیاز خود را از راه بند ناف از مادر دریافت ميکند که سوراخ بین دو دهلیز باعث انتقال خون از دهلیز راست به دهلیز چپ ميشود . با تولد نوزاد و کار کردن ریه( عمل تنفس) این سوراخ بسته خواهد شد، اگر این مجرا باز بماند نوزاد مبتلا به« asd» یا سوراخ بین دو دهلیز قلب ميشود . این نوع بیماري قلبی هم هیچگونه علایم ظاهری از خود نشان نمی دهد و گاهی تا ۳۰ سالگی قابل تشخیص نمی باشد، همچنين بزرگ شدن قلب از مشکلات اصلی این بیماري است.

سوراخ بین دو شریان ریوی و آئورت
مجرایی بین دو شریان ریوی و آئورت هم بعنوان سومین مدل سوراخ قلب نوزاد به حساب می آید . وجود آن همانند ۲ نوع سوراخ قلب که در بالا به آن اشاره شد براي جنین حیاتی میباشد، چرا که از طريق همین مجرا خون وارد شده به شریان ریه وارد شریان آئورت می گردد و به داخل ریه نمی رود. در صورت باز نبودن این مجرا، خون به داخل ریه که عملا در مرحله جنینی کار نمی کند و تنفسی هم ندارد، میرود در نتيجه باعث از بین رفتن جنین ميشود . که بعد از تولد این سوراخ باید منقبض و بسته شود و درصورتی که این اتفاق نیافتد نوزاد به بیماري« pda» یا مجرای بین دو شریان آئورت و ریوی ابتلا می گردد.

انواع سوراخ قلب نوزادان

علایم سوراخ قلب نوزاد چیست؟
علایم سوراخ قلب بسته به میزان سوراخ قلب و موقعیت آن مشخص ميشود. معمولاً، سوراخ قلب کوچک علایمی ندارد و گاهی خودبه خود و بدون درمان از بین میرود. در صورتی که سوارخ خود به خود بسته نشده و کودک کمی برزگتر شود علایم خاصی به جز سوفل قلب وجود ندارد. این بچه ها باید بطور مرتب به پزشک مراجعه نمایند تا مطمئن شوند سوراخ قلب سبب پیدایش مسئله خاصی نشده است.

درصورتی که سوراخ قلب متوسط و بزرگ در کودکی درمان نشود در بزرگ سالی علایم چشمگیر نشان ميدهد . این بچه ها تنفس تند تری داشته و در زمان غذا خوردن خسته میشوند . آن ها در حین غذا خوردن عرق کرده و شروع به گریه ميکنند و روند وزن گیری آن ها هم کند است. این علایم نشان ميدهد که بیماري خود بخود قابل درمان نیست و جراحی ضروری است. معمولاً جراحی در سه ماهه نخست پس از تولد انجام مي شود تا جلوی عارضه های بدی را بگیرد. متخصص قلب پیش از جراحی براي کاهش علایم، داروهای خاصی تجویزمی کند.

پیشگیری از مشکلات مادرزادی قلبی:
اشخاصی که وابستگان درجه اول آن ها به این مدل از مشکلات دچار هستند، احتمال ابتلای فرزند آن ها به بیماري قلبی مادرزادی افزایش می یابد. به طوریکه پيش بيني ميشود شیوع مشکلات قلبی در این نوزادان 10 برابر بیش تر از کودکانی است که در خانواده، فرد مبتلا به بیماري قلبی ندارند.

پرهیز از استفاده دارو بدون مشورت پزشک در زمان حاملگی، دوری مادر از قرار گرفتن در معرض اشعه و امواج صوتی همچنين معاینه نوزادان در بدو تولد به خصوص در کودکانی که نزدیکان آن ها دارای بیماري قلبی هستند در پيش‌گيري از ابتلای جنین به مشکلات مادرزادی قلبی کمک کننده است.

عوارض سوراخ قلب نوزاد چیست؟
ميزان عارضه های ناشی از سوراخ قلب نوزاد، به میزان سوراخ، محل آن و فاکتورهای دیگری بستگی دارد. این عوارض امکان دارد شامل موارد زیر میباشد:
- استوپ وزنی و عدم افزایش وزن نوزاد
- نارسایی های قلبی
- مشکلات تنفسی
- بروز عفونت قلبی

علائم و تشخیص سوراخ قلب نوزاد

 
درمان سوراخ بودن قلب نوزاد:
در اغلب موارد این اختلال بدون نیاز به استفاده دارو و با تکامل قلب نوزاد برطرف ميشود و تنها حدود یک چهارم از نوزادان ابتلا به این اختلال نیاز به جراحی پیدا می کند.

این نوزادان میتوانند مثل تمامی نوزادان عادی فعالیت داشته باشند و نیاز به مراقبت ویژه ای ندارند صرفا بخاطر این که امکان دارد در جریان های خون در غرب آشفتگی های ایجاد شود احتمال ضعيف ایجاد عفونت در نزدیکی سوراخ موجود است که براي پيش‌گيري از آن احتیاج است که بیمار مراقبت های دندانپزشکی منظم داشته باشد و اکثر این سوراخ ها با بزرگ شدن نوزاد کوچکتر شده و چه بسا امکان دارد به صورت خود بخود بسته شود.

در مواردی که سوراخ بزرگتر بوده یا نقص قلبی شدیدتر ميشود امکان دارد سبب ایجاد اختلالات تنفسی مانند تنگی نفس در کودک شده و پزشک تشخیص دهد که با جراحی مشکل را برطرف کند.

بعد از عمل جراحی که براي بستن سوراخ قلب نوزاد انجام مي شود چه اتفاقی می افتد؟
معمولاً کودکانی که جراحی سوراخ قلب انجام داده اند خيلي زود بازیابی قوا را انجام می‌دهند. پزشکان به دقت وضعیت سلامت آن ها را تحت نظر می گیرند. امکان دارد اکوی قلب دیگری براي اطمینان انجام شود. ولی درصورتی که کودک دچار مشکلات تنفسی شد فورا باید به بخش اورژانس مراجعه نمایید. دیگر علایم نشانگر مشکل به شرح زیر است:

- رنگ مایل به آبی در اطراف دهان، لب ها یا زبان
- اشتهای کم یا مشکل در غذا دادن به کودک
- وزن گیری نامناسب کودک
- کاهش فعالیت کودک
- تب طولانی یا بی دلیل
- افزایش درد، حساسیت یا ترشحات ناشی از برش جراحی

گردآوری: بخش کودکان بیتوته