برای درمان ماکولار چه بخوریم و چه نخوریم ؟

مجموعه: رژیم درمانی

درباره بیماری دژنراسیون ماکولا

با این سبزی ها به جنگ انحطاط ماکولا بروید !

دژنراسیون ماکولا: نقش مواد غذایی، میوه ها و سبزیجات در پیشگیری و درمان

دژنراسیون ماکولا (Age-Related Macular Degeneration یا AMD)، یکی از شایع ترین علل کاهش بینایی در افراد بالای ۵۰ سال است. این بیماری بر ماکولا، ناحیه مرکزی شبکیه چشم که مسئول دید دقیق و مرکزی است، تأثیر می گذارد و می تواند منجر به اختلال در فعالیت های روزانه مانند خواندن، رانندگی و تشخیص چهره ها شود. بر اساس آمارهای جهانی، پیش بینی می شود تا سال ۲۰۴۰، بیش از ۲۸۸ میلیون نفر در سراسر جهان به این بیماری مبتلا شوند.

AMD به دو نوع خشک (شایع تر و آهسته تر) و مرطوب (پیشرفته تر و سریع تر) تقسیم می شود. هرچند درمان های پزشکی مانند تزریق های ضد VEGF برای نوع مرطوب و مکمل های AREDS2 برای کند کردن پیشرفت نوع خشک وجود دارد، اما پیشگیری و مدیریت تغذیه ای نقش کلیدی ایفا می کند. رژیم غذایی غنی از آنتی اکسیدان ها، کاروتنوئیدها و اسیدهای چرب ضروری می تواند خطر ابتلا را تا ۴۰ درصد کاهش دهد و پیشرفت بیماری را کند کند. در این مقاله، به بررسی جامع مواد غذایی، میوه ها و سبزیجات مفید می پردازیم و به سؤالات "کدام میوه برای ماکولا ضرر دارد؟" و "برای درمان ماکولا چه بخوریم؟" پاسخ می دهیم.

علل و عوامل خطر دژنراسیون ماکولار

دژنراسیون ماکولا عمدتاً با افزایش سن (بالای ۶۰ سال) مرتبط است، اما عوامل ژنتیکی، سیگار کشیدن، قرار گرفتن طولانی مدت در معرض نور آبی و UV، چاقی و رژیم غذایی نامناسب نیز نقش دارند. مطالعات دانشگاه هاروارد بر روی بیش از ۱۰۰ هزار نفر نشان داده که رژیم غذایی غنی از کاروتنوئیدها (مانند لوتئین و زآگزانتین) خطر ابتلا به نوع پیشرفته را ۴۰ درصد کاهش می دهد. این مواد با خنثی کردن رادیکال های آزاد و فیلتر کردن نور آبی مضر، از سلول های ماکولا محافظت می کنند. علاوه بر این، کمبود ویتامین های C، E و زینک می تواند پیشرفت بیماری را تسریع کند.

مواد غذایی مفید برای پیشگیری و درمان دژنراسیون ماکولا

تغذیه نقش مکمل درمانی دارد و نمی تواند بیماری را معکوس کند، اما بر اساس مطالعات موسسه ملی چشم آمریکا (NEI)، مصرف منظم مواد غذایی غنی از آنتی اکسیدان ها می تواند خطر پیشرفت از مراحل اولیه به پیشرفته را تا ۲۵ درصد کاهش دهد. رژیم مدیترانه ای، که بر میوه ها، سبزیجات، ماهی های چرب، آجیل و غلات کامل تأکید دارد، الگویی ایده آل است. در ادامه، مواد غذایی کلیدی را بر اساس مواد مغذی فهرست می کنیم:

کدام میوه برای ماکولار ضرر دارد

۱. سبزیجات برگ دار سبز (منبع اصلی لوتئین و زآگزانتین)

این سبزیجات حاوی کاروتنوئیدهایی هستند که به عنوان "رنگدانه ماکولار" عمل کرده و از شبکیه در برابر آسیب اکسیداتیو محافظت می کنند. مطالعات نشان می دهد مصرف روزانه ۶ میلی گرم لوتئین خطر AMD را ۳۰ درصد کاهش می دهد.

• اسفناج: غنی از لوتئین، زآگزانتین و ویتامین A؛ روزانه ۱ فنجان خام یا پخته.

• کلم کیل (کاله): حاوی ۲۳ میلی گرم لوتئین در هر ۱۰۰ گرم؛ ایده آل برای سالادها.

• اسفناج سوئیسی (چارد): منبع عالی ویتامین C و E؛ برای جلوگیری از التهاب مفید.

• کاهو رومی: کم کالری و غنی از فولات؛ خطر ابتلا به AMD را تا ۲۰ درصد کم می کند.

۲. سبزیجات رنگی (منبع بتاکاروتن و آلفاکاروتن)

این گروه با تأمین پیش ساز ویتامین A، از تشکیل رسوبات در ماکولا جلوگیری می کنند.

• هویج: حاوی بتاکاروتن بالا؛ مصرف روزانه ۱-۲ عدد خطر پیشرفت را ۲۵ درصد کاهش می دهد.

• فلفل دلمه ای زرد و نارنجی: بیش از ۳ برابر ویتامین C نسبت به پرتقال؛ برای محافظت از عروق خونی چشم.

• بروکلی: غنی از زآگزانتین و ویتامین K؛ پخت بخارپز برای حفظ مواد مغذی.

• سیب زمینی شیرین: منبع آلفاکاروتن؛ خطر AMD را ۲۵ درصد کم می کند.

۳. میوه ها (منبع ویتامین C و آنتوسیانین ها)

ویتامین C به عنوان آنتی اکسیدان قوی، از آسیب سلولی جلوگیری می کند و خطر AMD را ۱۹ درصد کاهش می دهد.

• پرتقال و گریپ فروت: غنی از بتا کریپتوگزانتین و ویتامین C؛ روزانه ۱ عدد.

• توت ها (بلوبری، توت فرنگی، بلک بری): حاوی آنتوسیانین ها برای بازسازی سلول های شبکیه.

• کیوی و پرتقال: بیش از ۷۰ میلی گرم ویتامین C در هر میوه؛ برای کاهش التهاب.

• هلو و زردآلو: منبع بتاکاروتن؛ مناسب برای رژیم های کم چربی.

۴. سایر مواد غذایی مفید

• ماهی های چرب (سالمون، ساردین، قزل آلا): اسیدهای چرب امگا-۳ التهاب را کاهش می دهند و خطر AMD را ۳۰ درصد کم می کنند؛ هفته ای ۲ وعده.

• آجیل و دانه ها (بادام، گردو، دانه کدو): غنی از ویتامین E و زینک؛ روزانه یک مشت.

• تخم مرغ: منبع لوتئین؛ زرده آن برای جذب بهتر کاروتنوئیدها ضروری است.

• غلات کامل و حبوبات: فیبر بالا برای کنترل قند خون و جلوگیری از التهاب.

کدام میوه برای ماکولا ضرر دارد؟

برخلاف میوه های مفید، هیچ میوه خاصی به طور مستقیم برای ماکولا "ضرر" ندارد، زیرا اکثر میوه ها حاوی آنتی اکسیدان های مفید هستند. با این حال، میوه های فرآوری شده یا با شکر افزوده (مانند کمپوت های شیرین یا آبمیوه های صنعتی) می توانند به دلیل شاخص گلیسمی بالا، التهاب را افزایش دهند و خطر پیشرفت AMD را بالا ببرند. مطالعات نشان می دهد رژیم غذایی پر از قندهای ساده (مانند میوه های خشک شده با شکر) با افزایش ۲۰ درصدی خطر AMD مرتبط است. بنابراین، میوه های تازه و کامل را انتخاب کنید و از انواع کنسروی یا شیرین شده اجتناب ورزید.

برای درمان ماکولار چه بخوریم ؟

برای درمان ماکولا چه بخوریم؟

برای "درمان" (که عمدتاً به معنای کند کردن پیشرفت است)، بر رژیم مدیترانه ای تمرکز کنید: روزانه ۵-۹ وعده میوه و سبزیجات، هفته ای ۲ وعده ماهی، و آجیل به عنوان میان وعده. نمونه رژیم روزانه:

• صبحانه: اسموتی اسفناج با کیوی و پرتقال.

• ناهار: سالاد کلم کیل با هویج رنده شده، فلفل دلمه ای و روغن زیتون.

• شام: ماهی سالمون کبابی با بروکلی بخارپز و سیب زمینی شیرین.

• میان وعده: یک مشت بادام و توت فرنگی.

مکمل های AREDS2 (حاوی ویتامین C، E، زینک، مس، لوتئین و زآگزانتین) برای مراحل متوسط توصیه می شود، اما فقط تحت نظر پزشک.

مواد غذایی مضر و توصیه های کلی

علاوه بر میوه های شیرین شده، از غذاهای زیر اجتناب کنید زیرا التهاب و کلسترول را افزایش می دهند:

• غذاهای فرآوری شده و فست فود: حاوی چربی های ترانس؛ خطر AMD را ۵۰ درصد افزایش می دهند.

• گوشت قرمز و فرآوری شده: منبع چربی اشباع؛ هفته ای بیش از ۱ وعده مصرف نشود.

• غلات تصفیه شده (نان سفید، برنج سفید): شاخص گلیسمی بالا؛ با غلات کامل جایگزین کنید.

• شیرینی جات و نوشابه ها: قند بالا التهاب را تشدید می کند.

توصیه های کلی:

وزن مناسب حفظ کنید، سیگار را ترک کنید، از عینک آفتابی UV استفاده کنید و سالانه معاینه چشم انجام دهید. رژیم غذایی سالم نه تنها برای ماکولا، بلکه برای سلامت کلی قلب و مغز مفید است.

در پایان :

دژنراسیون ماکولار قابل پیشگیری و مدیریت است، و مواد غذایی غنی از لوتئین، زآگزانتین، ویتامین C و امگا-۳ ابزار قدرتمندی در این مسیر هستند. با تمرکز بر سبزیجات برگ دار، میوه های تازه و ماهی، می توانید کیفیت زندگی خود را حفظ کنید. هرچند تغذیه جایگزین درمان پزشکی نیست، اما مطالعات گسترده ای مانند AREDS بر نقش آن تأکید دارند. برای برنامه شخصی سازی شده، با متخصص تغذیه یا چشم پزشک مشورت کنید. با این رویکرد، می توان آینده ای روشن تر برای بینایی تصور کرد.

گردآوری: بخش سلامت بیتوته