آشنایی با بیماری «پای ورزشکاران» و پیشگیری از آن

مجموعه: بیماری ها و راه درمان

بیماری پای ورزشکاران ،همان قارچ‌های پوستی است.

هوا گرم است و از نوک سر تا انگشت‌های پای‌تان خیس عرق است. خارش و سوزش انگشت‌ها هم امان‌تان را بریده. به محض اینکه کفش‌های‌تان را در می‌آورید با قرمزی کف پا مواج می‌شوید که قطعا این خارش و قرمزی‌ها عادی نیست. شاید برخی از افراد با این علائم آشنا باشند؛ بله قارچ‌های بیماری‌زا محل جدیدی برای زندگی پیدا کرده‌اند. بهتر است بگوییم پای شما خانه‌ای جدید برای قارچ‌های پوستی شده است. اما چه شرایطی آنها را به اینجا دعوت کرده است؟

قارچ شناس شوید
قارچ‌ها موجوداتی شبیه گیاهان هستند، اما چون نمی‌توانند فتوسنتز کنند، مجبورند یک زندگی انگلی داشته باشند. به همین دلیل روی بدن یا بقایای بدن موجودات زنده رشد کرده و تکثیر می‌شوند. اما همه قارچ‌ها به یک صورت رشد نمی‌کنند؛ آنها به دو دسته چندسلولی و تک‌سلولی تقسیم می‌شوند. قارچ‌های چندسلولی در طبیعت به راحتی قابل مشاهده هستند، اما قارچ‌های تک‌سلولی همان قارچ‌هایی‏ هستند که می‌توانند برای انسان و سایر موجودات بیماری‌زا باشند. این قارچ‌های تک‌سلولی روی پوست مرده نفوذ می‌کنند و اگر شرایط محیطی فراهم باشد رشد کرده،تکثیر می‌شوند.

قارچ‌ها چطور ظاهر می‌شوند؟
نباید انتظار داشته باشید که قارچ‌های تک سلولی بیماری زا را به راحتی مشاهده کنید. این نوع از قارچ قابل مشاهده نیستند، اما اگر روی پوست‌تان با تغییراتی مثل قرمزی به همراه پوسته‌ریزی مواجه شدید بهتر است به وجود قارچ‌ها روی پوست‌تان شک کنید، به خصوص اگر همراه با خارش باشد. در مواقع شدیدتر، علاوه بر علائم گفته شده تاول‌هایی روی پوست ایجاد می‌شوند که حاوی مایعات شفاف یا کدررنگ چرکی هستند. اکثر قارچ‌های بیماری‌زا با این علائم خودشان را روی پوست نشان می‌دهند.

کدام عضو بدن مستعد تر است؟
شایع‌ترین جایی که ممکن است گرفتار قارچ‌های پوستی شوید، انگشت‌های پا است. به خصوص بین انگشت چهارم و پنجم پا چون تهویه مناسبی وجود ندارد، بروز قارچ‌ها در این محل‌ها بیشتر است. قارچ‌ها ممکن است روی پوست وجود داشته باشند، اما زمانی رشد می‌کنند و زیاد می‌شوند که شرایط برای‌شان فراهم شود. هر زمان که نام بیماری پای ورزشکاران را شنیدید، بدانید که منظور همان قارچ‌های پوستی است؛ زیرا این بیماری در بین ورزشکاران بسیار شایع بوده و تنها دلیلش هم تعرق زیاد است. پس افرادی که تعرق زیادی دارند احتمال ابتلا به این بیماری در آنها نسبت به سایر افراد دیگر بیشتر است.

فقط مخصوص ورزشکاران نیست
برخلاف نام بیماری که پای ورزشکار است، هر فردی که شرایط زیر را داشته باشد در معرض خطر این بیماری قارچی است:

پوشیدن طولانی مدت کفش جلو بسته یا کفش‌هایی که تهویه ندارند. مرطوب بودن پاها برای مدت زمان طولانی عرق کردن زیاد در ناحیه انگشتان پا وجود زخم در کف پا یا در ناخن‌ها اما به غیر از ورزشکاران در افراد مسن هم این بیماری شایع است. هرچه سن بالاتر می‌رود، توقع داریم قارچ پوستی در افراد بیشتر مشاهد شود؛ به خصوص افرادی که سنشان بالای 50 سال است، بین دو نفر یک نفرشان به این بیماری از نوع خفیف تا شدید مبتلا می‌شود.

بیماری پای ورزشکار یک بیماری واگیردار است.

قارچ‌ها ساکن نمی‌مانند!
فکر نکنید که قارچ‌ها در یک مکان به وجود می‌آیند و همان جا باقی می‌مانند؛ اگر شرایط محیطی مناسب باشد علاوه بر روی انگشتان پا، پاشنه، کف و لای انگشتان نیز جاهایی هستند که برای رشد قارچ مساعدند. اتفاقا خوب این است که یکی از پاها دچار این مشکل بشود، اما از آن جاکه بیماری پای ورزشکار واگیردار است، می‌تواند با تماس مستقیم و غیرمستقیم (نظیر تماس با کفش، جوراب، دمپایی مشترک در حمام‌های عمومی و استخرها) از فردی به فرد دیگر منتقل شود. به همین دلیل اگر به موقع تشخیص داده نشود و درمان‌های لازم انجام نشود، انتقال آن به سایر قسمت‌ها امکان پذیر است.

کشت پوستی، شما را از این بیماری آگاه می‌کند
همان طور که گفته شد، قارچ‌های پوستی قابل رویت نیستند، اما از روی برخی از علائم می‌توان به وجود آنها شک کرد. دید پزشکی با دید افراد عادی فرق دارد. معمولا زائده‌های قارچی با نشانه‌ای به نام زائده فعال (این زائده به صورت حلقوی یا نیمه‌حلقوی است که لبه زائده فعال بوده اما مرکز آن غیرفعال یا رو به بهبودی است) همراه هستند که این زائده به تشخیص بیماری کمک می‌کند. اما تشخیص از این طریق برای همه افراد امکان‌پذیر نیست. به‌طور کلی پزشک به سادگی و در عرض چند دقیقه می‌تواند با انجام کشت پوستی بیماری را تشخیص داده و درمان مناسب را آغاز کند.

زود دل نمی‌کند
از زمانی که بیماری پای ورزشکاران در فرد تشخیص داده می‌شود، باید درمان را که هم به صورت دارویی و هم موضعی است شروع کرد. درمان قارچ‌های پوستی در شرایط نرمال ممکن است تا مدت 2 ماه هم طول بکشد، اما در شرایط خاص احتمال دارد طول درمان بیشتر باشد. شرایط خاص به زمانی گفته می‌شود که قارچ‌ها به ناخن‌ها هم سرایت کرده باشد.

درمان‌های خودسرانه را دور بریزید
خیلی از افراد سعی می‌کنند با راهکارهای خانگی مثل زدن بتادین، سرکه یا آب نمک با خوددرمانی این مشکل را برطرف کنند. اما هیچ کدام از این روش‌ها از نظر علمی تایید نشده است. تنها ماده گیاهی که خاصیت ضدقارچی دارد، حناست. مدت 10 تا 15 دقیقه حنا را روی محل قارچ‌ها قرار دهید، اما به دلیل رنگی که حنا به پوست می‌دهد، برخی از افراد راغب به انجام این کار نیستند.

به همین دلیل توصیه می‌شود با راهکارهای خانگی غیرموثر درمان را به تعویق نیندازید. به‌طور کلی بیماری پای ورزشکار می‌تواند از نوع خفیف تا شدید متغیر باشد و در مدت زمان کوتاه درمان شود یا به زمان زیادی برای درمان نیاز داشته باشد. ولی چیزی که عمومیت دارد پاسخ خوب به درمان و امکان پیشگیری است.

برای جلوگیری از ابتلا به قارچ در استخرها و حمام‌های عمومی از دمپایی استفاده نمایید.

قارچ کاندیدا
افرادی که مشکل نقص ایمنی دارند، مثل بیماران پیوندی یا افراد دیابتی ممکن است به نوع دیگری از بیماری‌های قارچی مبتلا بشوند. البته این قارچ‌ها هم از نوع تک سلولی بوده که به نام قارچ‌های کاندیدا معروف هستند. قارچ کاندیدا بیشتر تمایل دارد بین انگشتان پا و اطراف ناخن‌ها رشد و نمو داشته باشد تا کف یا روی پاها. اما به‌طور کل قارچ‌های غیرکاندیدا یا قارچ‌های کپکی شیوع‌شان نسبت به قارچ‌های دیگر در بین افراد به خصوص افراد سالم بیشتر است. همچنین بوی پا در این نوع از قارچ‌ها کمتر نقش دارند.

این کفش‌ها را نپوشید
همان طور که گفته شد، بیماری ورزشکاران یک بیماری مسری است؛ به همین دلیل ممکن است برخی از افرادی که مبتلا به این بیماری هستند، کفش‌شان هم آلوده به قارچ شود. به همین دلیل توصیه می‌شود افرادی که مقاوم به درمان هستند و بیماری‌شان عود می‌کند، دیگر از کفش آلوده استفاده نکنند. قارچ‌ها در بافت‌های کفش فرو رفته‌اند، به همین دلیل با شست و شو و حتی قرار دادن در آفتاب آنها از بین نمی‌روند.

قارچ‌ها این شرایط را دوست ندارند
برای جلوگیری از ابتلا به بیماری پای ورزشکار، اقدامات زیر را انجام دهید:
– پای خود را بعد از استحمام یا شنا به‌طور کامل خشک کنید.

– در استخرها و حمام‌های عمومی از دمپایی یا صندل شخصی استفاده کنید.

– سعی کنید از جوراب استفاده کنید تا پاها خشک‌تر باشند.

– از کفش با تهویه مناسب استفاده کنید، اگر شرایط کاری شما به گونه‌ای است که پای شما برای طولانی مدت درون کفش است، حتما به صورت روزانه پای خود را با آب گرم و صابون بشویید و به خوبی پا و لای انگشتان را خشک کنید.
منبع: مجله سیب سبز