لارینگواسپاسم یا اسپاسم حنجره: دشمن خاموش گلو که زندگی را مختل می‌کند!
- مجموعه: بیماری ها و راه درمان
لارینگواسپاسم، اسپاسم ناگهانی تارهای صوتی است
لارینگواسپاسم؛ بررسی جامع علل، علائم، تشخیص و درمان
لارینگواسپاسم یا اسپاسم حنجره یک وضعیت پزشکی نادر اما بالقوه ترسناک است که در آن تارهای صوتی (ووکال کوردز) به طور ناگهانی منقبض شده و راه هوایی را موقتاً مسدود می‌کنند. این اسپاسم می‌تواند تنفس و صحبت کردن را دشوار سازد و اغلب با احساس خفگی همراه است. اگرچه معمولاً کوتاه‌مدت است و کمتر از یک دقیقه طول می‌کشد، اما در موارد شدید، به ویژه در حین بیهوشی، می‌تواند تهدیدکننده زندگی باشد.
لارینگواسپاسم معمولاً بی‌خطر است
آناتومی مرتبط با لارینگواسپاسم
برای درک بهتر لارینگواسپاسم، ابتدا باید با ساختار حنجره (لارینکس) آشنا شویم. حنجره بخشی از سیستم تنفسی است که در گردن قرار دارد و شامل تارهای صوتی است که دو نوار بافتی عضلانی هستند. این تارها در حالت عادی برای تنفس باز می‌شوند و برای صحبت کردن یا بلعیدن بسته می‌شوند. در لارینگواسپاسم، این تارها به طور غیرارادی بسته شده و جریان هوا را مسدود می‌کنند. تفاوت آن با برونکواسپاسم این است که برونکواسپاسم برونش‌ها (راه‌های هوایی ریه) را تحت تأثیر قرار می‌دهد، در حالی که لارینگواسپاسم مستقیماً تارهای صوتی را درگیر می‌کند.
علل لارینگواسپاسم
لارینگواسپاسم می‌تواند بدون دلیل ظاهری رخ دهد، اما اغلب با محرک‌های خاصی مرتبط است. شایع‌ترین علل عبارتند از:
• رفلاکس اسید معده (GERD یا LPR): اسید معده که به مری یا حنجره بازمی‌گردد، می‌تواند بافت‌های حساس را تحریک کرده و اسپاسم ایجاد کند. این شایع‌ترین علت در بزرگسالان است.
• آسم، آلرژی و محرک‌های تنفسی: تماس با گرد و غبار، دود، هوای سرد یا ورزش شدید می‌تواند اسپاسم را تحریک کند.
• استرس و اضطراب: پاسخ‌های عاطفی شدید می‌توانند باعث انقباض تارهای صوتی شوند.
• بیهوشی و جراحی: در حین یا پس از جراحی، به ویژه در کودکان یا افراد با COPD، بیهوشی می‌تواند تارهای صوتی را تحریک کند و در موارد نادر کشنده باشد.
• اختلالات خواب: لارینگواسپاسم مرتبط با خواب (sleep-related laryngospasm) اغلب در نیمه‌شب رخ می‌دهد و با GERD یا اختلال عملکرد تارهای صوتی مرتبط است.
• سایر علل: عفونت‌های تنفسی فوقانی، حساسیت بیش از حد حنجره (irritable larynx syndrome)، یا حتی خوردن غذاهای خاص می‌توانند محرک باشند. در نوزادان، ممکن است با سندرم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS) مرتبط باشد.
در موارد پاروکسیسمال (حمله‌ای)، این وضعیت ممکن است با آسم یا آپنه خواب اشتباه گرفته شود.
لارینگواسپاسم اسپاسم تنفس را موقتاً مسدود می‌کند
علائم لارینگواسپاسم
علائم معمولاً ناگهانی ظاهر می‌شوند و شامل موارد زیر هستند:
• احساس خفگی یا بسته شدن گلو.
• ناتوانی در تنفس یا صحبت کردن.
• صدای زیر تنفسی (استریدور) هنگام باز شدن تدریجی تارها.
• درد قفسه سینه، سرفه، مشکل بلع، سوزش سر دل، گرفتگی صدا، حالت تهوع یا گلودرد (به ویژه اگر مرتبط با GERD باشد).
اپیزودها معمولاً کمتر از ۶۰ ثانیه طول می‌کشند، اما می‌توانند تکرار شوند و در خواب باعث بیداری ناگهانی شوند. در موارد شدید، ممکن است منجر به از دست دادن هوشیاری شود.
تشخیص لارینگواسپاسم
تشخیص اغلب بر اساس سابقه پزشکی و توصیف علائم بیمار انجام می‌شود. پزشک ممکن است:
• معاینه فیزیکی انجام دهد.
• از اندوسکوپی حنجره (لارینگوسکوپی) برای مشاهده تارهای صوتی استفاده کند.
• آزمایش‌هایی مانند تست رفلاکس اسید یا ارزیابی تنفسی برای شناسایی علل زمینه‌ای تجویز کند.
در موارد مشکوک به پاروکسیسمال، ممکن است نیاز به مطالعات خواب یا ارزیابی‌های نورولوژیکی باشد.
تشخیص لارینگواسپاسم با اندوسکوپی حنجره انجام می‌شود
مدیریت و درمان لارینگواسپاسم
درمان بستگی به علت زمینه‌ای دارد و شامل موارد زیر می‌شود:
اقدامات فوری در حین حمله:
• آرام ماندن و اجتناب از وحشت.
• نوشیدن جرعه‌های کوچک آب برای شستن محرک‌ها.
• اعمال فشار به نقطه لارینگواسپاسم (پشت لاله گوش).
• تکنیک‌های تنفسی: تنفس از طریق نی یا دم از بینی و بازدم از لب‌های جمع‌شده.
درمان دارویی:
• برای GERD: مهارکننده‌های پمپ پروتون (مانند اسومپرازول یا لانسوپرازول) یا عوامل پروکینتیک.
• داروهای ضداضطراب برای موارد مرتبط با استرس.
جراحی:
• فوندوپلیکاسیون برای جلوگیری از رفلاکس.
• قرار دادن حلقه تیتانیوم اطراف مری پایین.
• در کودکان یا حین جراحی: استفاده از CPAP یا لوله‌گذاری برای باز کردن راه هوایی.
اگر حمله شدید باشد، فوراً به اورژانس مراجعه کنید.
پیشگیری از لارینگواسپاسم
پیشگیری عمدتاً بر درمان علل زمینه‌ای تمرکز دارد:
• اجتناب از محرک‌های GERD: خوردن وعده‌های کوچک، اجتناب از غذاهای چرب، کافئین و الکل، بلند کردن سر تخت.
• مدیریت استرس و اضطراب از طریق تکنیک‌های آرام‌سازی.
• اجتناب از محرک‌های تنفسی مانند دود و گرد و غبار.
• در جراحی، انتخاب روش‌های بیهوشی مناسب برای افراد پرخطر.
چشم‌انداز و پیش‌آگهی
اکثر موارد لارینگواسپاسم بی‌خطر هستند و به سرعت برطرف می‌شوند، اما تکرار آنها می‌تواند کیفیت زندگی را تحت تأثیر قرار دهد. با درمان مناسب علت زمینه‌ای، خطر کاهش می‌یابد. در موارد مرتبط با بیهوشی، نظارت دقیق ضروری است تا از عوارض جلوگیری شود.
احساس خفگی شایع‌ترین علامت لارینگواسپاسم است
سوالات متداول
1. لارینگواسپاسم چقدر طول می‌کشد؟
معمولاً ۳۰ تا ۶۰ ثانیه، اما ممکن است طولانی‌تر به نظر برسد. اپیزودهای مکرر نیاز به بررسی پزشکی دارد.
2. آیا لارینگواسپاسم خطرناک است؟
در موارد عادی خیر، اما اگر ناشی از بیهوشی باشد یا تکرار شود، می‌تواند تهدیدکننده باشد. در نوزادان ممکن است با SIDS مرتبط باشد.
3. چگونه در حین لارینگواسپاسم نفس بکشیم؟
آرام بمانید، جرعه آب بنوشید، فشار به نقطه پشت گوش اعمال کنید، یا از تکنیک تنفس با نی استفاده کنید (دم و بازدم مداوم از نی).
4. لارینگواسپاسم در کودکان شایع است؟
بله، به ویژه در بیهوشی یا GERD. والدین باید علائم را جدی بگیرند و به پزشک مراجعه کنند.
نتیجه‌گیری
لارینگواسپاسم اگرچه نادر است، اما آگاهی از آن می‌تواند به مدیریت بهتر کمک کند. اگر علائم مکرر دارید، حتماً به متخصص گوش، حلق و بینی (ENT) یا لارینگولوژیست مراجعه کنید. درمان به‌موقع می‌تواند از حملات آینده جلوگیری کند و زندگی روزمره را بهبود بخشد.
گردآوری:بخش سلامت بیتوته
