رنگ مدفوع در تشخیص بیماریها

مجموعه: بیماری ها و راه درمان

علت مدفوع دو رنگ در بزرگسالان ممکن است رژیم غذایی باشد

رنگ مدفوع نشانه چیست ؟

حقایقی درباره تغییر رنگ مدفوع :

رنگ مدفوع معمولی قهوه ای است. این به دلیل وجود صفرا در مدفوع است. رنگ معمولی مدفوع می تواند از زرد روشن تا قهوه ای تا تقریبا سیاه متغیر باشد.

اگر مدفوع قرمز، قهوه ای، سیاه، خاک رس، رنگ پریده، زرد یا سبز است، ممکن است نشان دهنده مشکل باشد.

برخی از دلایل تغییر رنگ مدفوع عبارتند از :

• هموروئید

• خونریزی در معده

• خونریزی در قسمت های تحتانی روده یا روده بزرگ

• سبزیجات خاص با رنگ های عمیق، غذاهای سبز

• رنگ های غذایی (به خصوص قرمز، سبز، بنفش)

• قرص آهن

• داروهای حاوی بیسموت (مانند پپتو بیسمول)

• صفرا و انسداد

• تومور

• فیبروز سیستیک

• پانکراتیت مزمن

• انسداد مجرای لوزالمعده که آنزیم ها را به روده ها حمل می کند (بیشتر به دلیل سرطان پانکراس)

• بیماری سلیاک

• غذاهای پرچرب

• داروهای کاهش وزن که مقدار چربی جذب شده توسط روده را محدود می کنند.

• اسهال

علائم تغییر رنگ مدفوع معمولاً به علت زمینه ای مربوط می شود و اغلب هیچ علامت همراهی ندارد. در صورت وجود، ممکن است شامل :

• درد و گرفتگی شکم

• حالت تهوع

• استفراغ خون

• اسهال

• ضعف

• سبکی سر

• سرگیجه

درمان تغییر رنگ مدفوع به علت آن بستگی دارد و می تواند بسیار متفاوت باشد.

اگر تغییر رنگ مدفوع فقط یک یا دو بار اتفاق بیفتد (گذرا هستند) نسبت به مواردی که مداوم هستند کمتر نگران کننده هستند. اگر تغییر رنگ مدفوع مداوم بود با پزشک خود تماس بگیرید.

چه چیزی باعث تغییر رنگ، فرم یا بافت مدفوع می شود؟

رنگ مدفوع به دلایل مختلفی می تواند تغییر کند. این تغییر ممکن است منعکس کننده موادی باشد که به مدفوع اضافه شده یا تغییراتی در موادی که معمولاً در مدفوع وجود دارند. برخی از تغییرات رنگ مدفوع ممکن است نشان دهنده یک بیماری زمینه ای باشد و برخی دیگر ممکن است به دلیل مصرف برخی غذاها یا داروها باشد.

مدفوع سیاه (غیر چسبنده، بدون بو)

علل سیاه شدن مدفوع شامل قرص های آهن یا داروهای حاوی بیسموت (مانند بیسموت ساب سالیسیلات یا پپتو بیسمول) است. اگر رنگ مدفوع به دلیل هر یک از این داروها تیره باشد، معمولاً بافت چسبنده و بدبو نیست.

قیری سیاه، مدفوع چسبنده

خونریزی در معده (به دلیل ورم معده یا زخم) یا روده می تواند رنگ مدفوع را تغییر دهد. اگر خونریزی در معده یا قسمت فوقانی روده کوچک رخ دهد، مدفوع ممکن است سیاه و چسبناک شود و از نظر پزشکی به عنوان مدفوع سیاه و قیر مانند (ملنا) توصیف شود. به طور کلی، مدفوع سیاه و قیری رنگ نیز بدبو است. این تغییر رنگ و قوام به دلیل واکنش های شیمیایی به خون در روده است که توسط آنزیم های گوارشی داخل روده ایجاد می شود.

مدفوع مارون یا قرمز

اگر خونریزی از قسمتهای تحتانی روده یا روده بزرگ منشأ میگیرد، ممکن است خون برای مدت طولانی با آنزیمهای گوارشی تماس نداشته باشد، زیرا فاصله کمی از محل خونریزی تا رکتوم وجود دارد. علاوه بر این، مقادیر زیادی خون در روده ها انتقال مدفوع را سرعت می بخشد به طوری که زمان کمتری برای انجام تغییرات باقی می ماند. مدفوع در این نوع خونریزی ممکن است به رنگ قرمز تیره یا قهوه ای باشد. چغندر، سایر سبزیجات قرمز، زغال اخته و رنگ های خوراکی قرمز نیز می توانند رنگ مدفوع را قرمز یا قهوه ای کنند.

رنگ مدفوع خاکستری نشانه چیست ؟

اگر سطح صفرا در مدفوع کم باشد یا به طور کامل حضور نداشته باشد، ممکن است مدفوع به رنگ خاکستری تغییر کند. این تغییر رنگ میتواند نشانگر وجود مشکلی باشد، مانند انسداد مجرای صفراوی که باعث مسدود شدن جریان صفرا به روده میشود. این انسداد میتواند ناشی از وجود تومور یا سنگ در کیسه صفراوی یا در مجرای لوزالمعده نزدیک باشد. تغییر رنگ مدفوع به شکل تدریجی به رنگ خاکستری تغییر میکند، زیرا این شرایط پزشکی به طور آهسته پیشرفت میکنند و مدفوع با گذر زمان رنگ پریدهتری به خود میگیرد.

مدفوع زرد

مدفوع زرد رنگ ممکن است نشان دهنده وجود چربی هضم نشده در مدفوع باشد.

این می تواند در نتیجه بیماری های پانکراس رخ دهد که باعث کاهش تحویل آنزیم های گوارشی به روده ها می شود (نارسایی پانکراس)، مانند:

• فیبروز سیستیک،

• پانکراتیت مزمن (التهاب طولانی مدت و تخریب پانکراس معمولاً به دلیل سوء مصرف الکل ).

• انسداد مجرای لوزالمعده که آنزیم ها را به روده ها حمل می کند (بیشتر به دلیل سرطان پانکراس است.).

• بیماری سلیاک: بیماری سلیاک، که یک سندرم سوء جذب است، یکی از شرایطی است که احتمالاً میتواند منجر به زردی و چربی مدفوع شود.

آنزیمهای گوارشی آزاد شده از لوزالمعده و رودهها برای کمک به هضم چربی و سایر اجزای غذا (پروتئینها، کربوهیدراتها) در روده ضروری هستند تا بتوانند در بدن جذب شوند. اگر لوزالمعده آنزیم ها را به روده وارد نکند، اجزای غذا، به ویژه چربی، می توانند هضم نشده و جذب نشده باقی بمانند. مدفوع حاوی چربی هضم نشده ممکن است به رنگ زرد، چرب و همچنین ممکن است بوی بدی داشته باشد.

مصرف غذاهای بسیار پرچرب نیز می تواند باعث ایجاد مدفوع زرد، نرم و بدبو شود.

کاهش وزن، داروهایی مانند اورلیستات (Xenical، Alli) با محدود کردن مقدار چربی جذب شده توسط روده عمل می کنند. این می تواند منجر به مدفوع حجیم، زرد و چرب شود.

مدفوع سبز

هنگامی که مدفوع به سرعت از روده ها عبور می کند (اسهال)، ممکن است زمان کمی برای بیلی روبین وجود داشته باشد تا تغییرات شیمیایی معمول خود را تجربه کند و مدفوع به دلیل انتقال سریع ظاهر سبز به نظر می رسد.

مصرف بیش از حد غذاهای سبز، غذاهای دارای رنگ سبز یا بنفش و سبزیجات نیز می تواند باعث شود رنگ مدفوع بیش از حد معمول سبز شود.

کدام رنگ مدفوع خطرناک است

علائم مرتبط با تغییر رنگ مدفوع چیست ؟

علائم مرتبط با تغییر رنگ مدفوع به طور کلی با علت زمینه ای مطابقت دارد. در بسیاری از موارد، ممکن است هیچ علامتی با تغییر رنگ مدفوع وجود نداشته باشد.

خونریزی از دستگاه گوارش (مری، معده، روده کوچک، روده بزرگ) منجر به مدفوع قیری قرمز، قهوه ای یا سیاه می شود که ممکن است در برخی مواقع اصلاً هیچ علامتی نداشته باشد. در مواقع دیگر، این تغییرات ممکن است دارای علائم همراه باشد:

• درد شکم به دلیل علت اصلی خونریزی، به عنوان مثال، زخم؛

• تهوع، استفراغ خون، اسهال و گرفتگی عضلات به دلیل وجود خون در معده و/یا روده.

• ضعف، سبکی سر و سرگیجه به دلیل از دست دادن خون از بدن.

مدفوع خاکستری رنگ دائمی نشان دهنده نوعی انسداد در جریان صفرا است. انسداد ناشی از سنگ کیسه صفرا معمولاً با درد در سمت راست شکم همراه است. با این حال، سرطان مجرای صفراوی یا سرطان سر لوزالمعده، که همچنین می تواند با فشار بر مجرای صفرا باعث انسداد جریان صفرا شود، ممکن است با درد شکم همراه نباشد مگر اینکه تومور بزرگ باشد. انسداد جریان صفرا باعث ذخیره صفرا در خون و در نتیجه زردی پوست و چشم ( یرقان ) می شود.

مدفوع زرد در نتیجه چربی هضم نشده نیز ممکن است بدون علامت ظاهر شود. در صورت وجود، شایعترین علامت مرتبط با مدفوع زرد، درد شکمی در نتیجه پانکراتیت مزمن، تومور پانکراس یا انسداد مجرای پانکراس خواهد بود. چربی هضم نشده همچنین می تواند نفخ ( گاز ) و مدفوع شل و بدبو ایجاد کند.

جدول رنگ مدفوع و علت آن :

رنگ مدفوع شما به چند چیز بستگی دارد: رژیم غذایی شما و چه مقدار صفرا در آن است. تقریباً هر سایه ای از قهوه ای یا حتی سبز، خوب در نظر گرفته می شود.

چه نوع پزشکی تغییرات رنگ مدفوع را درمان می کند؟

ارزیابی شرایطی مانند خونریزی روده یا بیماری های لوزالمعده، کیسه صفرا، یا کبد، ممکن است نیاز به ارزیابی دقیق توسط یک متخصص داخلی، یک ارائه دهنده مراقبت های اولیه (PCP) مانند یک پزشک خانواده یا متخصص اطفال، پزشک داخلی، جراح عمومی یا یک متخصص گوارش (پزشک متخصص در بیماری های دستگاه گوارش).

رنگ مدفوع نشانه چیست

چه زمانی باید برای تغییر رنگ مدفوع به دنبال مراقبت های پزشکی باشم؟

فرد باید در صورت تغییر مداوم رنگ مدفوع به پزشک خود اطلاع دهد.

مدفوع سیاه و قیری ماندگار یا مدفوع قرمز و خونی نشان دهنده خونریزی روده است و باید به سرعت توسط یک متخصص ارزیابی شود. افراد باید یا به پزشک مراقبت های اولیه خود اطلاع دهند یا به یک مرکز مراقبت های فوری یا یک اورژانس مراجعه کنند.

مدفوع خاکستری رنگ و مدفوع زرد نیز ممکن است نشانه بیماری پانکراس، کیسه صفرا یا کبد باشد. ارزیابی این شرایط ممکن است نیاز به ارزیابی دقیق توسط یک متخصص داخلی، پزشک مراقبت های اولیه، یا یک متخصص گوارش (پزشک متخصص در بیماری معده و روده) داشته باشد.

علل تغییر رنگ مدفوع چگونه تشخیص داده می شود؟

ارزیابی تغییرات رنگ مدفوع معمولاً با معاینه فیزیکی کامل و سابقه پزشکی شخصی شروع می شود. پزشک ممکن است در مورد مصرف الکل، سیگار کشیدن و عادات دیگر سوال کند. سابقه خانوادگی هرگونه سرطان، به ویژه کبد یا پانکراس، یا مشکلات خونریزی ممکن است مفید باشد. بررسی داروهایی که ممکن است بر رنگ مدفوع تأثیر بگذارند، از جمله داروهای بدون نسخه (OTC) نیز مهم است. هر گونه تغییر در عادات روده ( یبوست، اسهال و تغییر در دفعات دفع) یا هر گونه علائم مرتبط (درد با یا بدون غذا خوردن، تهوع، استفراغ، کاهش وزن و غیره) می تواند سرنخ هایی را در ارزیابی علل زمینه ای تغییر رنگ مدفوع ارائه دهد.

آزمایشهای تشخیصی برای یافتن علت تغییر رنگ مدفوع معمولاً با آزمایشهای خون شامل شمارش کامل خون (CBC)، مواد شیمیایی خون، آنزیمهای کبدی (پانل متابولیک جامع یا CMP یا SMA 19) و سنجش لخته شدن خون (تستهای انعقاد) شروع میشود. این آزمایشات می تواند به تشخیص کم خونی، بیماری کبد، بیماری کیسه صفرا یا سایر بیماری های زمینه ای که ممکن است مسئول تغییر رنگ مدفوع باشد کمک کند. آنزیم های پانکراس (آمیلاز و لیپاز) نیز می توانند برای تعیین اینکه آیا بیماری پانکراس وجود دارد یا خیر، اندازه گیری می شوند. آزمایش خونی خاص برای بیماری سلیاک، بیماری کبد و فیبروز کیستیک نیز در صورت تشخیص مناسب توسط پزشک ممکن است ارزیابی شود.

اگر شما مشکوک به وجود خونریزی از معده یا روده هستید، اما مدفوع به طور واضح سیاه، قرمز یا قهوهای نیست، میتوانید آزمایش خون مخفی در مدفوع را انجام دهید. این آزمایش، به میزان کمی از خون که موجب تغییر رنگ مدفوع نمیشود، توجه میکند. در این آزمایش، مدفوع را مستقیماً به لحاظ خون با رنگ (FOBT یا آزمایش خون مخفی در مدفوع) مورد آزمایش قرار میدهند.

آزمایش خون مخفی در مدفوع بر اساس واکنش شیمیایی بین یک محلول (به نام گایاک) و هموگلوبین در نمونه مدفوع متکی است. در صورت وجود هموگلوبین، یک قطره از محلول آزمایشی (روی یک کاغذ ویژه که با محلول واکنش شیمیایی رنگ میدهد) را آبی میکند. این آزمایش جزء توصیههای غربالگری سرطان روده بزرگ است، اگرچه در عمل بالینی به طور معمول برای تشخیص خونریزی در سیستم گوارشی استفاده میشود. علاوه بر آزمایش گایاک، آزمایش ایمونولوژیک برای تشخیص خون در مدفوع وجود دارد که از آنتیبادیهایی برای تشخیص هموگلوبین استفاده میکند.

روشهای ارزیابی تغییر رنگ مدفوع، آندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی (ازوفاگو-گاسترو-دئودنوسکوپی یا EGD ) و کولونوسکوپی است. این آزمایشات توسط متخصصین گوارش برای بررسی داخل مری و معده (EGD) و روده بزرگ (کولونوسکوپی) با دوربین فیلمبرداری انجام می شود تا منبع خونریزی یا سایر موارد غیر طبیعی را که ممکن است تغییر رنگ مدفوع را توضیح دهد، تشخیص دهد. در صورت لزوم می توان با این تکنیک ها بیوپسی گرفت. کولونوسکوپی همراه با بیوپسی نیز ممکن است به تشخیص بیماری هایی مانند بیماری سلیاک کمک کند.

آزمایش آندوسکوپی پیشرفته تر برای بررسی انسداد مجاری صفراوی یا پانکراس توسط کلانژیو پانکراتوگرافی آندوسکوپی رتروگراد یا ERCP انجام می شود. این آزمایش مانند EGD انجام می شود با این تفاوت که در حین آزمایش رنگ به مجاری صفراوی و پانکراس تزریق می شود تا با اشعه ایکس از نظر انسداد مجاری بررسی شود.

گاهی اوقات مطالعات تصویربرداری دیگری برای یافتن علت تغییر رنگ مدفوع ضروری است. توموگرافی کامپیوتری ( سی تی اسکن ) اغلب توسط پزشکان تجویز می شود اگر تصور شود تغییر رنگ مدفوع دوباره انجام شده است.ناشی از سرطان زمینه ای، بیماری پانکراس، یا شرایط انسداد مجاری صفراوی و کیسه صفراT سونوگرافی شکم یک آزمایش پرکاربرد است و یک آزمایش نسبتاً ارزان و قابل اعتماد برای ارزیابی سنگ کیسه صفرا یا انسداد کیسه صفرا است. تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) شکم گاهی اوقات برای بررسی دقیقتر هر بیماری انسدادی مجاری صفراوی یا پانکراس انجام میشود.

درمان تغییر رنگ مدفوع چیست؟

درمان تغییر رنگ مدفوع به علت آن بستگی دارد. همانطور که قبلا توضیح داده شد، برخی از تغییرات در رنگ مدفوع می تواند به دلیل رنگ غذای مصرف شده باشد. سایر علل مهم پزشکی ممکن است نیاز به ارزیابی و درمان پزشکی ساده یا گسترده داشته باشند.

آیا تغییر رنگ مدفوع در خانه قابل درمان است؟

در مورد مراقبت از خود، تشخیص اینکه آیا تغییر رنگ مدفوع مداوم، مکرر یا گذرا (موقت) است، مهم است. به طور کلی، تغییرات رنگ مدفوع که گذرا هستند، مثلاً یک یا دو بار، و سپس به رنگ مدفوع سالم برمیگردند، به اندازه تغییرات مداوم یا مکرر مهم نیستند.

شناسایی برخی از علائم مرتبط با تغییر رنگ مدفوع نیز مهم است. به عنوان مثال، اگر مدفوع قرمز، مایل به قرمز یا سیاه است، نشان دهنده خونریزی از روده است، علائم درد شکم، سبکی سر، یا سرگیجه (به دلیل از دست دادن خون زیاد) ممکن است نیاز به مراقبت های پزشکی فوری داشته باشد.

درمان دارویی برای تغییر رنگ مدفوع چیست؟

درمان دارویی برای تغییر رنگ مدفوع بسته به علت آن می تواند بسیار متفاوت باشد. مثال ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• برخی از سناریوهای رایج شامل خونریزی گوارشی است که در نتیجه مدفوع قرمز، مدفوع قهوه ای یا سیاه به نظر می رسد. در بیشتر موارد، اینها توسط متخصصین گوارش یا در مطب یا در بیمارستان انجام می شود. بسته به توضیحات بیمار، معاینه فیزیکی، سابقه پزشکی و نتایج آزمایشات تشخیصی، پزشک ممکن است تصمیم بگیرد که با داروهای زخم معده یا التهاب معده یا روده درمان شود.

• در برخی شرایط، ممکن است درمان خاصی برای خونریزی در دسترس نباشد، و ممکن است فقط از بیمار خواسته شود که مصرف داروهایی را که میتوانند باعث خونریزی بیشتر شوند (مانند آسپرین یا داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی [NSAIDs]، از جمله ایبوپروفن [Motrin, Advil]، یا ناپروکسن [Aleve] متوقف کند.).

• گاهی اوقات، در طی ارزیابی های آندوسکوپی، داروهایی به محل های خونریزی تزریق میشوند تا به توقف خونریزی کمک کنند. در شرایط نادری که خونریزی به رغم مراقبتهای پزشکی ادامه دارد، رادیولوژیستها ممکن است کاتترها را از طریق شریانها عبور داده و مواد شیمیایی یا دانههایی را در شریانهای کوچکتری که محل خونریزی را تغذیه میکنند، تزریق کنند تا خونریزی را کاهش دهند. در صورتی که اقدامات محافظهکارانه تر نتیجه مطلوبی نداشته باشند، ممکن است لازم باشد بخشی از روده که محل خونریزی است، جراحی و برداشته شود.

• مدفوع خاکستری نیز توسط متخصصین گوارش و جراحان ارزیابی می شود. اگر تغییر رنگ ناشی از سنگی باشد که مجرای صفرا یا پانکراس را مسدود می کند، متخصص گوارش گاهی اوقات می تواند با انجام ERCP سنگ را خارج کند. در موارد دیگر، ممکن است جراحی برای برداشتن سنگ یا تومور لازم باشد.

آیا می توان از تغییر رنگ مدفوع جلوگیری کرد؟

پیشگیری از تغییر رنگ مدفوع بستگی به علت آن دارد. زیرا رنگ مدفوع ممکن است به دلایل گوناگونی تغییر کند و هر اقدام پیشگیرانه برای هر علت خاص، ممکن است در کاهش تغییرات بیشتر رنگ مدفوع مؤثر باشد. به عنوان مثال، در صورتی که مدفوع سیاه و قیری به دلیل یک زخم خونریزی دهنده باشد، اجتناب از مصرف داروهایی که ممکن است خونریزی را افزایش دهند، مانند آسپرین، میتواند یک اقدام پیشگیرانه مناسب باشد. همچنین، پرهیز از مصرف الکل میتواند اقدامی پیشگیرانه در مقابل مدفوع زرد رنگ ناشی از چربی هضم نشده به علت بیماری پانکراس باشد. از سوی دیگر، برخی از علل تغییر رنگ مدفوع، مانند سرطان پانکراس، ممکن است به طور کامل قابل پیشگیری نباشند.

در نهایت :

رنگ مدفوع میتواند چیزهای زیادی در مورد سلامت گوارش شما به شما بگوید. در حالی که تنوع طبیعی در رنگ مدفوع وجود دارد، برخی از رنگها میتوانند نشان دهنده مشکلات سلامتی باشند.

گردآوری : بخش سلامت بیتوته