آشنایی با آزمایش CPK: کلیدی برای تشخیص آسیب‌های عضلانی

آزمایش CPK (کراتین فسفوکیناز) یک آزمایش خون است که سطح آنزیم کراتین فسفوکیناز را در خون اندازه‌گیری می‌کند. این آنزیم در عضلات قلب، عضلات اسکلتی و مغز یافت می‌شود و نقش مهمی در تولید انرژی برای فعالیت عضلات دارد. افزایش یا کاهش سطح CPK می‌تواند نشان‌دهنده آسیب یا بیماری در این بافت‌ها باشد. 

• کراتین فسفوکیناز Creatine Phosphokinase  

• Creatine Kinase (CK)

• Total CK

• نمونه خون  

برای انجام آزمایش CPK، نمونه خون از ورید بازو گرفته می‌شود. این فرآیند شامل مراحل زیر است:
1. بیمار روی صندلی می‌نشیند و بازوی او با الکل ضدعفونی می‌شود.
2. یک سوزن کوچک به ورید وارد شده و خون در یک ویال جمع‌آوری می‌شود.
3. نمونه خون به آزمایشگاه ارسال شده و سطح آنزیم CPK با روش‌های بیوشیمیایی اندازه‌گیری می‌شود.

آزمایش CPK یک روش ایمن است و عوارض جدی به‌ندرت رخ می‌دهد. برخی عوارض احتمالی عبارت‌اند از:
• درد خفیف یا کبودی در محل نمونه‌گیری
• احساس سوزش یا ناراحتی هنگام وارد شدن سوزن
• در موارد نادر، عفونت در محل نمونه‌گیری  

آزمایش CPK معمولاً نیازی به آمادگی خاصی ندارد، اما شرایط زیر ممکن است توصیه شود:
• پرهیز از ورزش سنگین 24 تا 48 ساعت قبل از آزمایش، زیرا فعالیت شدید می‌تواند سطح CPK را افزایش دهد.
• اطلاع دادن به پزشک درباره داروهای مصرفی، زیرا برخی داروها می‌توانند نتایج را تحت تأثیر قرار دهند.
• آزمایش معمولاً در هر زمان از روز قابل انجام است و نیازی به ناشتا بودن نیست، مگر اینکه پزشک دستور خاصی بدهد.  

آزمایش CPK برای تشخیص یا بررسی موارد زیر تجویز می‌شود:
• بررسی آسیب عضلانی ناشی از تروما، ورزش سنگین یا بیماری‌های عضلانی مانند دیستروفی عضلانی
• تشخیص حمله قلبی (انفارکتوس میوکارد)
• بررسی بیماری‌های التهابی عضلانی مانند میوزیت
• ارزیابی بیماری‌های مغزی مانند سکته مغزی یا تشنج
• پایش عوارض برخی داروها مانند استاتین‌ها 

• داروهای استاتین (مانند آتورواستاتین) که برای کاهش کلسترول استفاده می‌شوند.
• داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن.
• فعالیت بدنی شدید یا آسیب عضلانی اخیر.
• مصرف الکل یا مواد مخدر.

• سطح بالای CPK: ممکن است نشان‌دهنده آسیب عضلانی (قلبی، اسکلتی یا مغزی)، حمله قلبی، میوزیت، دیستروفی عضلانی، یا عوارض دارویی باشد.
• سطح پایین CPK: معمولاً نگران‌کننده نیست و ممکن است به دلیل کاهش توده عضلانی یا بیماری‌های خاص باشد.
• برای تفسیر دقیق، نتایج باید با علائم بیمار و سایر آزمایش‌ها بررسی شود. 

>>موارد زیر نتایج نرمال آزمایش CPK است:
• مردان: 38-174 واحد در لیتر (U/L)
• زنان: 26-140 واحد در لیتر (U/L)
• کودکان: ممکن است بسته به سن متفاوت باشد (معمولاً بالاتر از بزرگسالان).
*مقادیر ممکن است بسته به آزمایشگاه متفاوت باشد. 

1. آیا آزمایش CPK نیاز به ناشتا بودن دارد؟

خیر، معمولاً نیازی به ناشتا بودن نیست.

2. چرا سطح CPK من بالا است؟

ممکن است به دلیل آسیب عضلانی، ورزش سنگین، یا بیماری‌های خاص باشد.

3. آیا آزمایش CPK دردناک است؟

خیر، تنها ممکن است احساس سوزش خفیف هنگام نمونه‌گیری داشته باشید.

 

4. آیا داروها روی نتیجه آزمایش تأثیر می‌گذارند؟

بله، برخی داروها مانند استاتین‌ها می‌توانند سطح CPK را افزایش دهند. 

• آزمایش CPK ممکن است به‌صورت جداگانه یا همراه با سایر آزمایش‌ها مانند تروپونین برای تشخیص حمله قلبی انجام شود.
• نتایج آزمایش باید توسط پزشک تفسیر شود، زیرا عوامل مختلفی می‌توانند روی سطح CPK تأثیر بگذارند.
• در صورت بالا بودن غیرطبیعی CPK، ممکن است آزمایش‌های تکمیلی مانند الکترومیوگرافی (EMG) یا MRI تجویز شود. 

از اطلاعات موجود در این مقاله نباید به عنوان جایگزین نظر حرفه‌ای پزشک استفاده شود. اگر در مورد سلامتی خود سوالی دارید حتما با پزشک خود تماس بگیرید.