مالیات بر حقوق چیست و چگونه محاسبه می شود؟

مجموعه: اطلاعات مشاغل

مالیات حقوق یکی از مهم ترین منابع مالی دولت است

مالیات حقوق و درآمد چیست و چه میزان است؟

مالیات بر حقوق چیست؟

مالیات به بخشی از درآمد و دارایی منقول و غیر منقول فرد گفته می شود که به شکل های مختلفی توسط دولت اخذ می شود. اشخاص حقیقی و حقوقی در هر کشوری مشمول پرداخت مالیات هستند. این درآمد به عنوان یکی از اصلی ترین منابع درآمدی دولت صرف تامین بودجه و درآمدهای دولت می شود. 

یکی از انواع مالیات ها در هر کشوری مالیات بر حقوق است که شاید اصلی ترین نوع مالیات هم باشد. مشمولان پرداخت آن کارگران و کارمندان هستند که جزو حقوق بگیران محسوب می شوند. البته کسانی که حقوق بگیر نیستند هم باید مالیات خود را بپردازند اما در قالب یک شخص حقوقی. 

قوانین مربوط به مالیات حقوق همه ساله تعیین می شود. همچنین معین می شود که به چه گروه های درآمدی و چه میزان مالیات تعلق می گیرد. به طور کلی بر اساس قانون ما هر کارگر یا کارمندی که تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی قرار می گیرد باید بخشی از حقوق خود را به عنوان مالیات بپردازد به استثنا گروه هایی که از پرداخت آن معاف شده اند. 

مالیات حقوق بخشی از درآمد فرد را شامل می شود 

انواع مالیات 

اگر بخواهیم یک دسته بندی برای انواع مالیات در نظر بگیریم می توان آن را به دو نوع مستقیم و غیر مستقیم تقسیم کرد. در واقع مالیات مستقیم به شکلی مستقیم از درآمد و دارایی های افراد کسر می شود به شکلی که فرد می تواند میزان و نحوه برداشت آن را متوجه شود.

مثلا مالیات حقوق یک نوع مالیات مستقیم است که از حقوق فرد برداشت شده و توسط کارفرما پرداخت می شود. در فیش حقوقی کارمند میزان و درصد آن دقیقا مشخص شده و فرد جزئیات آن را می داند. 

اما مالیات غیر مستقیم به شکلی غیر محسوس و غیر مستقیم کسر می شود. مثلا هنگامی که شما کالایی را می خرید یا خدمتی را دریافت کرده و بابت آن پولی پرداخت می کنید در واقع بخشی از پول پرداختی شما مالیات آن کالا یا خدمت است اما شما متوجه نمی شوید که چقدر از مبلغ آن مالیاتش بوده. در بیشتر مواقع حتی متوجه نمی شوید که مالیات پرداخت کرده اید. 

مالیات یا مستقیم است یا غیر مستقیم

پرداخت مالیات حقوق بر عهده کیست؟

همان طور که گفتیم مالیات بر حقوق یا درآمد یک نوع مالیات مستقیم است که به طور مستقیم از حقوق فرد برداشت می شود و توسط مودی مالیاتی پرداخت می گردد. اما ممکن است خیلی از شما بگویید که ما مالیات حقوق خود را پرداخت نمی کنیم. بله درست است. مالیات حقوق شما توسط کارفرما یا سیستم حسابداری مجموعه شما برداشت و پرداخت می شود و شما خودتان در پرداخت آن نقشی ندارید. 

به این شکل پرداخت مالیات مستقیم که به وسیله یک واسطه (کارفرما) پرداخت می شود مالیات تکلیفی هم گفته می شود. شرکت ها و بخش حسابداری با استفاده از نرم افزارهای مختلف حسابداری و نرم افزارهای پرداخت حقوق این مالیات را محاسبه و پرداخت می کنند. 

چه کسانی مشمول پرداخت مالیات حقوق هستند؟

همه گروههای درآمدی موظف به پرداخت مالیات نیستند. همچنین همه گروه های درآمدی به یک میزان مالیات پرداخت نمی کنند. پیداست که اگر همه درآمدها به یک میزان مالیات پرداخت کنند نوعی بی عدالتی در حق گروه های پایین درآمدی صورت گرفته است. 

در کشور ما هر ساله رقم معینی به عنوان حقوق پایه که به نام حقوق پایه وزارت کار نیز شناخته می شود، تعیین می شود. بسیاری از افراد در کشور ما تنها حقوق پایه دریافت می کنند و این گروه از پرداخت هر نوع مالیات حقوق معاف هستند. در صورتی که شما در این گروه درآمدی هستید و کارفرمای شما مالیات از حقوق شما کم می کند کار او خلاف قانون بوده و شما می توانید این مساله را پیگیری کنید. 

گروه های درآمدی اول از پرداخت مالیات حقوق معاف اند

میزان مالیات گروههای مختلف درآمدی

اگر شما درآمدی بالاتر از حداقل وزارت کار داشته باشید به هر میزان که این عدد بالاتر باشد باید مالیات درآمدتان را پرداخت کنید. وزارت کار و رفاه اجتماعی یک دسته بندی برای گروه های مختلف و درصد مالیات آن ها در نظر گرفته است. در زیر به این دسته بندی ها اشاره کرده ایم:

• گروه اول حقوق از 1 تا 5600000 تومان مشمول پرداخت مالیات نشده و نرخ آن برابر 0 است. 

• گروه دوم حقوق از 5600001  تا 15000000 تومان: نرخ مالیات آن ها 10 درصد است. 

• گروه سوم حقوق از 15000001 تا 25000000 میلیون تومان: نرخ مالیات آن ها 15 درصد  است. 

• گروه سوم حقوق از 25000001 تا 35000000 میلیون تومان: نرخ مالیات آن ها 20 درصد است. 

• گروه چهارم حقوق از 35000001 به بالا : نرخ مالیات آن ها 30 درصد و مبلغ آن با توجه به رقم حقوق به شکل تصاعدی بالا می رود. 

میزان مالیات حقوق با توجه به درآمد متغیر است

نحوه محاسبه مالیات حقوق

احتمالا با دیدن ارقام بالا کمی سردرگم شده باشید و ندانید که مالیات این گروه های حقوقی به چه شکل محاسبه شده است. برای محاسبه مالیات باید از یک فرمول ریاضی کمک گرفت. برای این کار ابتدا مبلغی از حقوق که مشمول معافیت است یعنی 5600000 هزار تومان از کل حقوق کسر می شود. در ادامه با توجه به درصد مالیات برای میزان حقوق مورد نظر، رقم باقی مانده در آن عدد ضرب شده و میزان مالیات حقوق تعیین می شود. 

آیا مزایا و اضافه کار مشمول مالیات می شوند؟

هر چیزی که در قالب نقدی به کارگران و کارمندان پرداخت شود جزو درآمد وی از شغلش محسوب می شود و به همین دلیل مشمول پرداخت مالیات است. مثلا اگر فردی حقوقی برابر حداقل وزارت کار دارد اما ماهانه چند میلیون تومان نیز بابت اضافه کاری دریافت می کند یا مبالغی را با عناوین مختلف مانند کارانه، تشویقی و ... دریافت می کند باید برای مبالغ اضافه مالیات پرداخت کند.

 برای این منظور کل حقوق و مزایا جمع زده می شود تا رقم نهایی دریافتی فرد معین شود. سپس رقم دریافتی را با توجه به درصدهای تعیین شده برای میزان مالیات در فرمول کسر مالیات قرار داده و مبلغ مالیات محاسبه می شود. تنها کالاها یا هدایای غیر نقدی یا مبالغی که به طور مستقیم بر روی حقوق شما حساب نمی شود مانند کارت هدیه یا بن کارت و ... مشمول پرداخت مالیات نمی شوند. 

مالیات حقوق توسط کارفرما پرداخت می شود

کلام پایانی 

شاید تا به حال نمی دانستید که حقوقی که دریافت می کنید مشمول پرداخت مالیات است و هر ماه مبلغ معینی تحت عنوان مالیات حقوق از آن کسر می شود. اما لازم است که بدانید تمامی گروه های درآمدی به جز گروه درآمدی اول یعنی افرادی که طبق حداقل قانون کار حقوق می گیرند باید به میزان معینی مالیات بر درآمد پرداخت کنند. همچنین کسانی که شغل آزاد دارند نیز ماهانه به شکل مستقیم مالیات درآمد خود را می پردازند. مالیات حقوق یکی از منابع مستقیم کسب درآمد و تأمین بودجه کشور است.

گردآوری: بخش دانش کشب و کار بیتوته