چرا سوسک ها شب ها پیدایشان می شود!؟
- مجموعه: چرا ، زیرا و چگونه
چرا سوسک ها شب ها پیدایشان می شود!؟
آیا سوسک در تاریکی می آید یا روشنایی چرا ؟
چرا سوسکها شبها پیدایشان می‌شود؟
سوسکها از جمله موجوداتی هستند که حضورشان در خانه‌ها یا محیط‌های شهری اغلب با ترس و انزجار همراه است. یکی از ویژگی‌های بارز این حشرات، فعالیت شبانه آن‌هاست. در این مقاله به بررسی دلایل این رفتار، ارتباط آن‌ها با تاریکی و روشنایی، علت برعکس شدن و مرگ برعکس سوسکها، و همچنین موضوع خوابیدن یا نخوابیدن آن‌ها می‌پردازیم.
آیا سوسک در تاریکی می‌آید یا روشنایی؟
سوسکها موجوداتی شب‌زی (Nocturnal) هستند، به این معنا که در طول شب فعال‌ترند و در طول روز معمولاً مخفی میشوند. این رفتار به چند دلیل زیستی و تکاملی مرتبط است:
• حفاظت در برابر شکارچیان: تاریکی به سوسکها کمک می‌کند تا از دید شکارچیان طبیعی مانند پرندگان، خزندگان یا حتی انسان‌ها در امان بمانند. نور روز آن‌ها را در معرض خطر بیشتری قرار می‌دهد.
• دمای مناسب: سوسکها به محیط‌های گرم و مرطوب علاقه دارند. شبها دمای محیط معمولاً ملایم‌تر است و رطوبت بیشتری وجود دارد که برای فعالیت آن‌ها مناسب‌تر است.
• جستجوی غذا: در تاریکی، انسان‌ها کمتر فعال هستند و سوسکها می‌توانند با خیال راحت‌تر به دنبال غذا بگردند. آشپزخانه‌ها، زباله‌ها و مکان‌هایی که مواد غذایی یافت می‌شود، در شبها برای آن‌ها امن‌تر است.
بنابراین، سوسکها به طور کلی ترجیح می‌دهند در تاریکی فعالیت کنند و در روشنایی روز به مکان‌های تاریک و مخفی مانند شکاف‌ها، زیر مبلمان یا داخل کابینت‌ها پناه می‌برند.
چرا سوسکها شبها بیرون می‌آیند؟
دلایل اصلی فعالیت شبانه سوسکها به شرح زیر است:
• غریزه بقا: سوسکها در طول میلیون‌ها سال تکامل، یاد گرفته‌اند که شبها شانس بیشتری برای زنده ماندن دارند. در تاریکی، احتمال دیده شدن توسط انسان یا حیوانات دیگر کاهش می‌یابد.
• دسترسی به منابع: شبها، محیط‌های انسانی آرام‌تر هستند و سوسکها می‌توانند بدون مزاحمت به دنبال غذا، آب یا جفت بگردند.
• حساسیت به نور: سوسکها به نور حساس هستند (Photophobic). نور شدید، به‌ویژه نور مصنوعی، باعث می‌شود آن‌ها به سرعت فرار کنند و به مکان‌های تاریک پناه ببرند. این رفتار به نام فوتوتاکسیس منفی شناخته می‌شود.
• فعالیت زیستی: چرخه زیستی سوسکها به گونه‌ای تنظیم شده که در شبها انرژی بیشتری برای حرکت و تغذیه دارند.
آیا سوسک در تاریکی میاد یا روشنایی
آیا سوسکها میخوابند؟
سوسکها به معنای انسانی کلمه نمی‌خوابند، اما دوره‌های استراحت یا بی‌حرکتی دارند که به آن حالت تورپور (Torpor) گفته می‌شود. در این حالت، فعالیت متابولیکی آن‌ها کاهش می‌یابد و کمتر حرکت می‌کنند. این دوره‌ها معمولاً در طول روز اتفاق می‌افتد، زمانی که سوسکها در مکان‌های امن و تاریک مخفی شده‌اند.
• چرخه شبانه روزی: سوسکها مانند بسیاری از موجودات، دارای ریتم شبانه‌روزی (Circadian Rhythm) هستند که رفتارشان را بر اساس چرخه روز و شب تنظیم می‌کند.
• استراحت در روز: در طول روز، سوسکها معمولاً در حالت کم‌تحرک باقی می‌مانند تا انرژی خود را برای فعالیت‌های شبانه ذخیره کنند.
بنابراین، اگرچه سوسکها خواب عمیق مشابه انسان‌ها ندارند، اما دوره‌های استراحت آن‌ها به نوعی جایگزین خواب است.
چرا سوسکها برعکس میشوند؟
یکی از پدیده‌های عجیب و رایج درباره سوسکها، برعکس شدن آن‌هاست، به‌ویژه زمانی که در حال مرگ هستند یا تحت تأثیر سموم قرار می‌گیرند. دلایل این رفتار عبارت‌اند از:
• تأثیر سموم حشره‌کش: بسیاری از حشره‌کش‌ها روی سیستم عصبی سوسکها اثر می‌گذارند و باعث اسپاسم عضلانی، تشنج یا از دست دادن تعادل میشوند. این وضعیت می‌تواند باعث شود سوسکها روی پشت خود بیفتند و نتوانند به حالت عادی برگردند.
• ساختار بدن: سوسکها دارای بدنی صاف و پاهایی هستند که برای حرکت روی سطوح طراحی شده‌اند. وقتی روی پشت می‌افتند، به دلیل شکل بدن و وزنشان، بازگشت به حالت عادی برایشان دشوار است، به‌ویژه اگر ضعیف یا آسیب‌دیده باشند.
• ضعف یا خستگی: سوسک‌هایی که در حال مرگ هستند یا انرژی کمی دارند، ممکن است به طور تصادفی روی پشت بیفتند و قدرت کافی برای برگشتن نداشته باشند.
• سطوح لغزنده: در محیط‌های انسانی، مانند کف کاشی یا سطوح صیقلی، سوسکها ممکن است هنگام فرار یا حرکت سریع لیز بخورند و برعکس شوند. این اتفاق به‌ویژه در هنگام استفاده از اسپری‌های حشره‌کش رایج است.
چرا سوسکها برعکس می‌میرند؟
وقتی سوسکها برعکس میشوند و نمی‌توانند به حالت عادی برگردند، معمولاً در همان حالت می‌میرند. این پدیده به دلایل زیر رخ می‌دهد:
• اختلال سیستم عصبی: سموم حشره‌کش، مانند پیریتروئیدها، باعث فلج شدن یا اسپاسم عضلانی میشوند. این وضعیت می‌تواند سوسک را وادار به حرکات غیرارادی کند که منجر به برعکس شدن می‌شود.
• ناتوانی در تنفس: سوسکها از طریق منافذی به نام اسپیراکل (Spiracles) در دو طرف بدنشان تنفس می‌کنند. وقتی برعکس هستند، این منافذ ممکن است با سطح تماس پیدا کنند و جریان هوا را مختل کنند، که به مرگ سریع‌تر منجر می‌شود.
• خستگی و گرسنگی: سوسکی که برعکس افتاده و نمی‌تواند حرکت کند، به‌تدریج از گرسنگی یا کم‌آبی می‌میرد، زیرا قادر به دسترسی به غذا یا آب نیست.
• غریزه مرگ: برخی نظریه‌ها می‌گویند که برعکس شدن می‌تواند یک رفتار غریزی باشد که در آن سوسک در لحظات آخر زندگی خود انرژی کمتری مصرف می‌کند و به نوعی "تسلیم" می‌شود.
چرا سوسک ها برعکس می میرند
چگونه از فعالیت شبانه سوسکها جلوگیری کنیم؟
برای کاهش حضور سوسکها در شب و کنترل جمعیت آن‌ها، می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:
• حفظ نظافت: زباله‌ها را مرتباً تخلیه کنید، ظروف کثیف را نشویید و مواد غذایی را در ظروف دربسته نگه دارید.
• بستن راه‌های ورود: شکاف‌ها، درزها و سوراخ‌های دیوارها یا پنجره‌ها را مهر و موم کنید.
• کاهش رطوبت: سوسکها به رطوبت علاقه دارند. نشتی‌های لوله را تعمیر کنید و محیط را خشک نگه دارید.
• استفاده از تله و سموم: تله‌های چسبناک یا سموم حشره‌کش می‌توانند به کاهش جمعیت سوسکها کمک کنند.
• نورپردازی مناسب: استفاده از نورهای کم در شب می‌تواند فعالیت سوسکها را کاهش دهد، زیرا آن‌ها از نور گریزانند.
سخن پایانی :
سوسکها به دلیل غریزه بقا، حساسیت به نور، و چرخه زیستی شبانه‌روزی خود، شبها فعال‌تر هستند. تاریکی به آن‌ها کمک می‌کند تا از خطر دور بمانند و به راحتی به دنبال غذا بگردند. پدیده برعکس شدن و مرگ برعکس سوسکها معمولاً نتیجه تأثیر سموم، ساختار بدن، یا ضعف جسمانی است. اگرچه سوسکها خواب عمیق ندارند، اما دوره‌های استراحت آن‌ها در طول روز به حفظ انرژی‌شان کمک می‌کند. با رعایت نکات بهداشتی و کنترل محیط، می‌توان حضور این حشرات را به حداقل رساند.
گردآوری: بخش علمی بیتوته
