هنر تاريخي ريسندگي در ايران
- مجموعه: هنرهای دستی و ترسیمی
تبديل الياف به نخ، ريسندگي ناميده مي شود. انسان از هزاران سال پيش به اين موضوع پي برده بود که اگر دسته اي از الياف را با کشش دادن، موازي کرده و آن را تاب دهد فشار و اصطکاک سطحي به وجود آمده بين الياف، باعث درگيري آن ها به يکديگر شده و رشته اي مقاوم تر را تشکيل مي دهند که همان نخ است. اين عمل اساس تبديل الياف به نخ است که ريسندگي ناميده مي شود.
ريسندگي بر سه اصل استوار است:
1. کشش دادن و موازي کردن الياف.
2. تاب دادن.
3. پيچيدن و توليد نخ.
اختراع ماشين هاي ريسندگي، در اين زمينه باعث افزايش سرعت توليد و کاهش هزينه و همچنين باعث افزايش مرغوبيت توليدات شده است. روشن است که ماشين هاي به کار گرفته شده در ريسندگي، بسته به نوع نخي که توليد مي کنند، کاملاً با هم متفاوتند، به عنوان مثال، ماشين هايي که براي توليد نخ هاي پنبه اي مورد استفاده قرار مي گيرند قادر به توليد نخ هايي از جنس پشم يا ابريشم نيستند. از اين جهت سيستم ماشين هاي ريسندگي، يا به اصطلاح خط ريسندگي، کاملاً به نوع نخ توليدي بستگي دارد. برای آشنایی با تاریخچه نخ و نخ ریسی در ایران پیشنهاد می کنم مقاله تاریخچه نخ را مطالعه کنید.
ريسندگي پشم
براي ريسندگي پشم در آغاز الياف رنگي و سفيد منتقل مي شود و براي ريسندگي آماده مي شود. الياف را با دست باز مي کنند و با آب و روغن مخلوط مي کنند، اين عمل براي جلوگيري از الکتريسيته و حالت پيوستگي صورت مي گيرد (پ هاش(PH) خنثي)، 24 ساعت مي ماند و بعد از دستگاه ولف عبور مي دهند که باعث باز شدن الياف از هم (يعني حلاجي) مي شود و به دستگاه کاردينگ (شانه کاري) فرستاده مي شود. اين دستگاه پشم ها را شانه مي کند و ناخالصي ها، خاک، خار و خاشاک و کثيفي ها را مي گيرد و توليد نيمچه نخ مي کند.
نمره نخ را در ابتداي کارد اول در دستگاه شانه کاري اندازه مي گيرند.
دستگاه هاي به کار رفته
در ريسندگي پشم دستگاه هاي زير در مراحل گوناگون به کار مي روند:
-دستگاه شانه کاري (کاردينگ): سه قسمت دارد. کارد اول: از بين بردن ضايعات پشم. کارد دوم: باز هم از بين بردن ضايعات و خار و خاشاک پشم خيلي بيشتر از کارد اول. کارد سوم: پشم را به صورت نخ خامه (نيمچه نخ) در مي آورد.
- دستگاه تمام تاب (رينگ): اين دستگاه نخ را به صورت يک لا در مي آورد (براي خامه خالي120 تا 160 تاب) هر چه سرعت دستگاه تمام تاب را کم کنيم تاب نخ زيادتر مي شود.
- دستگاه دولا تاب: دوباره هر نخ يک لا با هم ترکيب شده و دولا مي شود و بيشتر اين کار به خاطر استحکام صورت مي گيرد.
-دستگاه کلاف کن: براي بسته بندي است و همان طور که از نامش پيداست نخ ها را به صورت کلاف در مي آورد.
- دستگاه بقچه کن: براي بقچه کردن نخ هاي کلاف شده است.
منبع:rasekhoon.net