هنر شماره دوزی: زیبایی و دقت در دوخت

مجموعه: هنرهای دستی و ترسیمی

شماره دوزی

هنر شماره دوزی: زیبایی و دقت در دوخت

شماره دوزی چیست؟

هنر شماره دوزی یکی از هنرهای قدیمی و زیبای گلدوزی و سوزن دوزی است که از دیرباز توسط علاقمندان به هنر و دوستداران زیبایی بهره‌مندی داشته است. این هنر، با ترکیب دقت دوخت، طراحی‌های زیبا و استفاده از مواد با کیفیت، طرح‌های منحصر به فردی را بر روی پارچه‌ها و لباس‌ها ایجاد می‌کند.

دوخت شماره دوزی

شناخت هنر شماره دوزی

هنر شماره دوزی، به عنوان یکی از نوعی گلدوزی و سوزن دوزی، بر روی پارچه‌های مخصوصی با سوراخ‌های کوچک اجرا می‌شود. در این هنر، از دوخت کج متضاد و روبروی هم برای پر کردن مربعات طرح استفاده می‌شود که به شکلی ضربدری در می‌آیند. این روش دوخت، به طرح‌ها جلوه‌ی خاصی می‌بخشد و زیبایی و شکوه آنها را تاکید می‌کند.

تاریخچه هنر شماره دوزی

هنر شماره دوزی، ریشه‌های خود را در تاریخ باستانی دارد و از دوران‌های قدیمی در فرهنگ‌ها و قومیت‌های مختلف دیده می‌شود. این هنر، نه تنها به عنوان یک روش زیبایی‌بخشی برای پارچه‌ها و لباس‌ها، بلکه به عنوان یک ابزار برای ابراز خلاقیت و نگهداری از میراث فرهنگی و هنری ارزشمند استفاده می‌شود.

هنر شماره دوزی

کاربردهای هنر شماره دوزی

استفاده از هنر شماره دوزی، به عنوان یکی از روش‌های موثر برای تزیین و زیباسازی انواع مختلفی از پارچه‌ها و لباس‌ها، از جمله لباس‌های مراسم، پوشاک رسمی و تزیینات خانه، بسیار متداول است. علاوه بر این، این هنر می‌تواند به عنوان یک فرصت برای یادگیری، خلاقیت و بهبود مهارت‌های دستی شخصیت‌بخش باشد.

آموزش دوخت شماره دوزی

آموزش دوخت شماره دوزی: متون و ابزارهای لازم

دوخت شماره دوزی یک هنر زیبا و محبوب است که نیازمند استفاده از ابزارهای خاص و دانش فنی است. در این بخش به معرفی ابزارهای مورد نیاز برای دوخت شماره دوزی و همچنین نکات مهمی درباره‌ی یادگیری و اجرای این هنر می‌پردازیم.

۱. پارچه مخصوص شماره دوزی 

برای دوخت شماره دوزی نیاز به پارچه‌های خاصی داریم که دارای سوراخ‌های مرتب و با فاصله می‌باشند. این پارچه‌ها به شکل مربعات با کانت‌های مخصوصی طراحی شده‌اند که اندازه‌ی هر کانت به صورت استاندارد تعیین شده است.

۲. نخ 

برای دوخت شماره دوزی از نخ‌هایی به نام "کوبلن دوزی" استفاده می‌شود. این نخ‌ها دارای کیفیت بالا و مارک‌های مختلفی همچون انکوور و دمسه وجود دارند. نخ‌های کوبلن به صورت ۶ تا ۸ رشته ای در بازار عرضه می‌شوند.

۳. قیچی 

برای برش دادن پارچه و ایجاد شکل‌های مورد نظر، نیاز به یک قیچی با نوک ظریف داریم.

۴. سوزن 

استفاده از سوزن کوبلن دوزی ضروری است که سایز آن بسته به اندازه‌ی کانت پارچه متفاوت است.

۵. بوبین 

این وسیله نخ را در خود نگهداری می‌کند و کد رنگ هر نخ بر روی آن درج شده است.

۶. تور مخصوص دوخت شماره دوزی

در صورت استفاده از پارچه‌های غیر مخصوص شماره دوزی، از تورهای شماره دوزی برای حمایت از پارچه و جلوگیری از پاره شدن آن استفاده می‌شود.

۷. الگوی کار دوخت شماره دوزی

برای دوخت بر روی لباس‌ها، نیاز به یک الگو یا پترن داریم که می‌توانید طرح مورد نظر خود را از سایت‌های هنری دانلود کنید یا از روش‌های دیگری برای تهیه‌ی آن استفاده کنید.

با این مواد و ابزارها و با توجه به مراحل آموزش دوخت شماره دوزی، می‌توانید آثار زیبا و دلچسبی را ایجاد کنید و به هنر شماره دوزی مسلط شوید.

الگوهای دوخت شماره دوزی

آموزش دوخت شماره دوزی

برای راحتی و دقت بیشتر در دوخت شماره دوزی، مراحل زیر را دنبال کنید:

آماده‌سازی الگو دوخت شماره دوزی

پرینت الگو: ابتدا الگوی مورد نظر خود را به اندازه بزرگترین اندازه ممکن پرینت گرفته و آماده کنید.

تعیین مرکز الگو و پارچه: از وسط الگوی پرینت شده یک خط عمودی و یک خط افقی بکشید. این خطوط محل مرکز الگوی شما هستند. سپس محل مرکز پارچه را نیز با این روش تعیین کنید.

دوخت شماره دوزی 

شروع دوخت: ابتدا نخ را از زیر کار در نقطه شروع (معمولا نقطه ۱) بیرون بکشید.

دوخت به شکل ضربدر: برای دوخت مربع‌ها، سوزن را از نقطه ۲ به زیر کار ببرید و از نقطه ۳ خارج کنید. سپس دوباره سوزن را به سمت بالا و مقابل نقطه ۱ (نقطه ۴) ببرید.

دوخت دونه به دونه: دوخت دونه به دونه به این معناست که هر مربع یا دوخت به صورت جداگانه و دنباله‌ای از دوخت‌ها انجام می‌شود.

گلدوزی هنری

کار با نقشه در دوخت شماره دوزی

قبل از شروع دوخت، دستورات هر طرح را به‌دقت مطالعه کنید. این دستورات به شما می‌گویند چگونه محل گلدوزی را روی پارچه علامت بزنید و از کجا باید دوخت را شروع کنید. نقطه شروع را با مداد روی نقشه علامت‌گذاری کنید. از نقطه صحیح شروع کنید و به‌سمت خارج ادامه دهید. هر مربع رنگی روی نقشه معرف یک دوخت ضربدری است که روی پارچه گلدوزی شده است. دستور راهنما همچنین تعداد خانه‌های بافته پارچه را که شما باید با هر دوخت آن را پر کنید در اختیار شما قرار می‌دهد تا طرح شما در اندازه صحیح دوخته شود.

آماده‌سازی پارچه برای دوخت شماره دوزی

ابتدا طرح مورد نظر را انتخاب کرده و تعداد خانه‌های آن را شمارش کنید. هر مربع بزرگ تشکیل شده از ۱۰ مربع کوچک در طول و ۱۰ مربع کوچک در عرض.

سپس پارچه را مطابق اندازه نقشه انتخاب کنید. برای مثال، اگر تعداد خانه‌های نقشه ۳۰ خانه باشد، ۵۰ خانه روی پارچه در نظر بگیرید و از هر طرف ۱۰ خانه برای حاشیه بگذارید. همین کار را برای بالا و پایین نیز انجام دهید.

در نهایت، کادری که نشان دهنده تعداد خانه‌ها در نقشه است، دور تا دور کار می‌دوزید.

با این مراحل، دوخت به همین شیوه ادامه می‌یابد.

آموزش دوخت

خاتمه کار دوخت شماره دوزی

محکم‌سازی نخ: برای جلوگیری از باز شدن دوخت و ایجاد برآمدگی، نخ را با دوخت دو الی سه کوک محکم کنید.

برش نخ: اگر نخی پس از اتمام کار باقی مانده است، آن را با بریدن و ایجاد یک کوک انتهایی در نقاط مختلف محکم کنید و سپس آن را ببرید.

با این مراحل ساده و دقیق، شما می‌توانید دوخت شماره دوزی را با کیفیت بالا و به شیوه‌ای حرفه‌ای انجام دهید.

سوالات متداول درباره شماره دوزی

۱- چگونه می‌توان نقشه دوزی را روی پارچه انتقال داد؟

برای انتقال نقشه دوزی به پارچه، معمولاً از روش شمارش دانه‌های نقشه بر روی پارچه استفاده می‌شود. به ازای هر خانه از نقشه، یک ضربدر روی پارچه دوخته می‌شود تا طرح به طور کامل منتقل شود. برای پارچه‌های با چهارخانه، داخل هر خانه از نقشه یک ضربدر دوخته می‌شود.

۲- چه اطلاعاتی در نقشه دوزی مشخص می‌شود؟

در نقشه دوزی، رنگ‌ها با حروف یا علامت‌های دیگر جدا شده‌اند. هر رنگ در نقشه با علامت خاصی نشان داده می‌شود و در جدول زیر نقشه، شماره نخ مربوط به هر رنگ مشخص می‌شود.

۳- چه تفاوتی بین روش دوخت شماره دوزی و کوبلن دوزی وجود دارد؟

روش دوخت شماره دوزی مشابه کوبلن دوزی است، با این تفاوت که دوخت شماره دوزی یک دور برگشت دارد و حالت ضرب پیدا می‌کند. همچنین، در دوخت شماره دوزی، از نقشه خوانی با شروع از یک سمت کار استفاده می‌شود.

۴- چگونه می‌توان از نقشه دوزی برای دوخت طرح‌های خاص استفاده کرد؟

برای دوخت طرح‌های خاص با استفاده از نقشه دوزی، می‌توان نقشه و الگوی مورد نظر را با اندازه بزرگتر پرینت کرده و تعداد خانه‌های طرح را به دقت شمارش کرد. سپس طبق دستورات و راهنمایی‌های داده شده، دوخت را شروع کرده و به ترتیب خانه‌ها را پر کرد.

۵- چگونه از پارچه و نخ مناسب برای شماره دوزی استفاده کنیم؟

برای شماره دوزی، بهتر است از پارچه‌ای با بافت مناسب و مرغوب استفاده کنید. همچنین، نخ باید با کیفیت باشد و رنگ‌ها با نقشه تطابق داشته باشند تا طرح به طور دقیق منتقل شود.

سخن پایانی مقاله درباره ی شماره دوزی

 امیدواریم که این مقاله به شما کمک کرده باشد تا به راحتی با اصول و تکنیک‌های شماره دوزی آشنا شوید و این هنر زیبا را با لذت بیشتری تجربه کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر و تسلط بر هنرهای دستی، می‌توانید به وب‌سایت بیتوته مراجعه کنید.

گردآوری: بخش فرهنگ و هنر بیتوته