متادون چیست؟

مجموعه: ایدز و انواع اعتیاد

متادون چیست؟

متادون از خانواده مواد شبه افیونى است و بیش تر در درمان وابستگى به دیگر شبه افیونى ها مانند هروئین، کدئین و مورفین کاربرد دارد.

متادون یک شبه افیونى( اپیوئید) مصنوعى است، یعنى از ماده های شیمیایى در ازمایشگاه به دست مى آید. دیگر شبه افیونى ها یا طبیعى هستند مثل مرفین و کدئین که فراورده هاى طبیعى بوته خشخاش هستند و یا شبه افیونیهاى نیمه مصنوعى هستند مثل هروئین، که مرفینى است که به روش شیمیایى پردازش شده است. ( دى استیل مورفین)

متادون در طى جنگ دوم جهانى در آلمان ساخته شد و بار اول براى کاهش درد به کار رفت. درمان با دوز نگهدارنده متادون که از پیدایش علایم ترک تریاک جلوگیرى کرده و تقاضاى آن را کاهش داده و یا از بین مى برد، براى نخستین بار در سال هاى ۱۹۶۰ براي درمان اعتیاد به این ماده رایج شد.

استفاده از دوز نگهدارنده متادون تنها منجر به معالجه فرد معتاد نمى شود، بلکه به عنوان جزیی از فرآیند درمان معتادان به مواد افیونی مورد استفاده قرار می گیرد. این اشخاص از حمایت هاى طبى و اجتماعى لازم براى تثبيت و بهبود زندگى برخوردار و تشویق مى شوند مادامى که این دارو در خصوص آن ها مؤثر است، به درمان ادامه دهند.

بیش تر کسانى که متادون برایشان تجويز مى شود، براى وابستگى به مواد افیونى ها تحت درمان قرار گرفته اند.

این اشخاص حاوی کسانى هستند که به داروهاى غیرقانونى مثل تریاک و هروئین و داروهاى تجويز شده به وسیله پزشک مانند کدئین وابستگى پیدا نموده اند .

اشخاص معتاد به مواد شبه افیونى هاى کوتاه اثر مثل هروئین باید متادون را بطور مرتب اخذ کنند تا از پیدایش علایم ترک جلوگیرى شود.

همچنين متادون براى کسانى که بطور منظم از مواد شبه افیونى به طور تزریقی استفاده مى کنند و الوده به ویروس ایدز HIV یا هپاتیت C هستند، تجويز مى شود تا به ادامه روند ترک در این اشخاص کمک کند و خطر انتشار عفونت را از طريق استفاده از سوزن مشترک کاهش دهد.

متادون گاه در کاهش درد اشخاص ابتلا به درد شدید مزمن یا درد همراه با بیمارى هاى درمان ناپذیرى که منجر به مرگ مى شوند، به کار مى رود.

متادون چه احساسى در فرد ایجاد مى کند؟
برخى از افرادى که درمان با متادون را آغاز مى کنند، سرخوشى و آرامشى را حس مى کنند که در بین تمامى داروهاى شبه افیونى مشترک است.

با ادامه درمان و رسيدن به یک دوز ثابت، تحمل به این اثرات ایجاد مى شود. کسانى که در حال درمان با متادون هستند، اغلب حس خود را از استعمال متادون، “طبیعى” عنوان مى کنند.

درمان با متادون بر اندیشه آن ها تاثیرى ندارد، مى توانند کار کنند، به مدرسه بروند و یا از خانواده نگهداری کنند. متادون همچنين از تأثير نشئه آور هروئین و دیگر شبه افیونیها جلوگیری میکند و بدین ترتیب اثر این داروها را کاهش مى دهد.

درمان با متادون، عوارض جانبى هم امکان دارد بهمراه داشته باشد من جمله عرق کردن، یبوست و افزایش وزن.

اثرات متادون براى چه مدت باقى مى ماند؟

متادون ماده ای طولانی اثر است. شخصى که به ماده های شبه افیونى وابستگى دارد با یک دوز متادون در شبانه روز از علایم ترک ایمن مى ماند. در مقابل کسى که به هروئین براى پرهیز معتاد است، براي جلوگيري از پیدایش علایم ترک در خود باید سه تا چهار بار در روز این ماده را استفاده کند.

درمان روزانه با متادون مى تواند تا بى نهایت ادامه یابد ولی درصورتی که فردى که متادون اخذ مى کند و پزشک با وى براى پایان درمان به توافق برسد، از دوز متادون کم کم در زمان هفته ها یا ماه هاى گوناگون کم مى شود و فرآیند ترک آسان مى شود.

در صورت قطع ناگهانى متادون علائمى چون دلپیچه ، اسهال و دردهاى عضلانى و استخوانى بروز خواهند کرد.

این علایم در طول یک تا سه روز بعد از آخرین دوز آغاز شده، در طول سه تا پنج روز به اوج خود رسیده و بعد کم کم از بین مى روند، گر چه دیگر علایم مثل اختلال خواب و تمایل به استفاده دارو مى تواند براى ماه ها ادامه یابد.

آیا متادون خطرناک است؟
زمانى که متادون بر اساس تجويز پزشک اخذ مى شود، بسیار بى خطر بوده و آسیبى به اعضاى داخلى و یا قدرت تفکر وارد نمى کند، حتى درصورتی که براى سالها بطور روزانه استفاده شود.

از سوى ديگر متادون یک داروى قوى است و مى تواند براى کسانى که آن را بطور مرتب اخذ نمى کنند فوق العاده خطرناک باشد، به دلیل آن که این اشخاص نسبت به اثرات آن تحمل پیدا نکرده اند. این دارو حتى دوزهاى بسيار پايين هم مى تواند براى بچه ها کشنده باشند.

از این رو تجويز متادون با دقت پایش و کنترل مى شود.

یک فواید مهم متادون این است که این ماده استفاده هروئین را کاهش مى دهد. خطرات استفاده هروئین حاوی مرگ بر اثر اخذ دوز بى رویه، ابتلا به عفونت HIV و هپاتیت C از راه کاربرد سوزن مشترک است. درمان متادون کمک مى کند که فرد از فجایع ناشى از استعمال هروئین ایمن بماند.

آیا متادون اعتیادآور است؟
تعاریف تازه از “اعتیاد”، عوامل متعددى را در ارزیابى مصرف دارو به وسیله فرد مدنظر قرار مى دهند. این عوامل حاوی “تحمل” یا احتیاج به افزایش پی در پی دوز دارو براى رسيدن به اثر یکسان؛ “وابستگى جسمی” یا پیدایش علایم ترک با قطع مصرف و “استعمال همراه با اضطرار” برغم نتیجه منفى حاصل از ادامه استفاده دارو هستند.

برخى مى گویند که متادون به همان اندازه هروئین اعتیادآور است. کسانى که متادون استفاده مى کنند، حتماً نسبت به برخى اثرات آن بردباری پیدا کرده و در صورتى که دارو را به شکل مرتب اخذ نکنند، دچار علایم ترک مى شوند.

ولی درصورتی که چگونگى و علل مصرف دارو را مورد توجه قرار دهیم، متادون در تعریف کامل “ماده اعتیادآور” نمى گنجد. اول از همه اینکه تجويز متادون براي بیماران به عنوان یک درمان طبى در نظر گرفته مى شود و تنها براى کسانى تجويز مى شود که خود هم اینک وابسته به داروهاى شبه افیونى مثل هروئین هستند.

براى این اشخاص، متادون یک جایگزین مطمئن براى شیوه هاى خطرناکى چون استفاده از هروئین به شمار مى رود. متادون ایشان را از اضطرار براى استفاده ماده مخدر آزاد کرده و بدان ها امکان بهبود زندگى شان را مى بخشد.

متادون گاه به عنوان داروى خیابانى مورد استفاده قرار مى گیرد، ولی استعمال آن بیش تر به خاطر پیشگیرى از علایم ترک هروئین است.  اثرات متادون کندتر از آن ظاهر مى شوند و بیش تر از آن مى پایند که بتوان از آن به عنوان ماده اى مناسب براى سو مصرف به یاد آورد .

اثرات طولانى مدت متادون
درمان با دوز نگهدارنده متادون یک درمان طولانى مدت است. درمان از یک تا دو الى بیست سال و یا بیش تر به طول مى انجامد. این درمان طولانى مدت به لحاظ پزشکى بى خطر و موثرترین درمان موجود براى وابستگى به مواد شبه افیونى است.

منبع:hamshahrionline.ir