آمبولی ریوی چیست و چگونه درمان می شود؟

مجموعه: بیماری ها و راه درمان

خطرناک‌ترین بیماری ریوی، آمبولی ریه است

 آمبولی ریه چیست؟

آمبولی ریه (به انگلیسی: Pulmonary embolism) به وجود لخته خون یا گاهی چربی در یکی از سرخرگ‌های ریوی ویا بافت شش‌ها گفته می‌شود. این لخته خون نخست در یکی از سیاهرگ‌های عمقی اندام تحتانی یا لگن شکل می‌گیرد. آمبولی چربی بیشتر از ناحیه یک شکستگی استخوانی پایه ریزی می‌شود. لخته خون یا آمبولی چربی از راه جریان خون و با گذشتن از قلب به یکی از سرخرگ‌های خونرسان بافت شُش راه یافته و در آنجا مستقر می‌گردد. این پدیده سبب بسته شدن سرخرگ شده و بنابراین توانایی تنفسی کاهش می‌یابد و گاهی بافت ریه از میان می‌رود. آمبولی ریه در همه سن‌ها می‌شود رخ دهد ولی در بزرگسالان رایج‌تر است.

 آمبولی ریه در همه سن‌ها ممکن است رخ دهد

علت بروز آمبولی ریه چیست؟
آمبولی ریوی نتیجه نهایی ترومبوز ورید و یا لخته عمیق خون در نقاط دیگر بدن است. DVT اغلب در پا آغاز می شود اما همچنین می توانند در رگ در داخل حفره شکم و یا در بازوها رخ دهد.

عوامل خطر برای آمبولی ریه همان عوامل خطر ابتلا به ترومبوز ورید عمقی هستند. که به آن عوامل سه گانه ویرشو می گویند و شامل:
- سن بالای ۶۰ سال
- هرگونه آسیب یا بیماری نیازمند استراحت طولانی در بستر
- نشستن در یک حالت ثابت به مدت طولانی برای نمونه در مسافرت با هواپیما
- جراحی گذشته
- نارسایی احتقانی قلب
- اختلالات ریتم قلب
- پرخونی پلی سیتمی
- کم خونی همولیتیک
- شکستگی استخوان
- چاقی
- مصرف دخانیات
- بارداری
- مصرف قرص‌های ضد بارداری به ویژه در خانم‌های سیگاری
- فشار خون بالا
- سرطان که شایعترین آن سرطان پانکراس است
- وجود کاتترهای ورید مرکزی

 درد یا تورم پا یکی از علائم آمبولی ریه می باشد

علائم بیماری آمبولی ریه:
علائم آمبولی ریوی می‌تواند بسته به مقدار درگیری ریه، اندازه لخته و سابقه بیماری زمینه‌ای ریوی یا قلبی فرد بسیار متفاوت باشند.

علائم و نشانه‌های شایع عبارتنداز:
- کوتاه شدن تنفس: این علامت به طور ناگهانی رخ می‌دهد و با تقلای فرد بدتر می‌شود.

- درد قفسه سینه: این درد با تنفس عمیق، سرفه و خم شدن بدتر می‌شود. با تقلای فرد بدتر می‌شود ولی با استراحت نیز از بین نمی‌رود.

- سرفه: سرفه ممکن است همراه با خلط یا خون باشد.

علائم و نشانه‌های دیگری که می‌توانند با آمبولی ریوی رخ دهند، عبارتنداز:
- درد یا تورم پا یا هر دو اغلب در ساق پا
- چرب شدن یا تغییر رنگ پوست
- تب
- تعریق زیاد
- ضربان قلب تند یا غیرطبیعی
- سرگیجه

برای پیشگیری از آمبولی ریه از مصرف دخانیات خودداری نمایید

پیشگیری از آمبولی ریه:
- از استراحت طولانی‌مدت در بستر در بیماری خودداری کنید. در دوره نقاهت از جوراب کشی بهره‌گیری کنید (چه در هنگام استراحت در بستر و چه در هنگام برخاستن از بستر)

- پس از جراحی هر چه زودتر حرکت اندام‌های زیرین و راه رفتن را آغاز کنید.

- خودداری از کاربرد دخانیات، به ویژه در خانم‌های ۳۵ سال به بالا که قرص ضد بارداری مصرف می‌کنند.

- دوری از جراحی‌های غیر ضروری. در این موارد از روش‌های دیگری به جز جراحی بهره‌گیری کنید.

- در سفر هر ۱–۲ ساعت زمانی ایستاده و راه بروید.

- مصرف یک قرص آسپرین در روز می‌تواند نقش پیشگیری‌کننده در این زمینه داشته باشد؛ در این باره با پزشک خود مشورت کنید.

- غواصی به شیوه درست

 
روش های تشخیص آمبولی ریه:
- آزمایش خون
- عکس برداری با اشعه ایکس از قفسه سینه
- سونوگرافی
- CT اسکن اسپیرال
- آنژیوگرام ریه
- MRI

 عکس برداری با اشعه ایکس یکی از روش های تشخیص آمبولی ریه می باشد

درمان آمبولی ریه:
بر اساس حجم لخته ،پزشک تصمیم گیری مینماید. درمان لخته بزرگ که مخل حیات میباشد انجام جراحی و خارج کردن لخته است. در موارد متوسط از داروهایی استفاده میکنیم که توان حل کردن لخته را دارند. در موارد کوچک درمانهای نگهدارنده و علامتی کاربرد دارند.

گردآوری : بخش سلامت بیتوته