علائم و راههای درمان سرطان استخوان
- مجموعه: بیماری ها و راه درمان
درد در استخوان مبتلا به سرطان شایعترین علامت وجود آن است
سرطان استخوان (Bone Cancer)
سرطان استخوان به سارکوم Sarcome نیز شهرت دارد و در تمام دنیا شایع است. سرطان استخوان، سرطان نادری است که در درون یاخته های استخوانی شکل می گیرد. استخوان ها به عنوان چهارچوب ساپورت بدن، سازه ای را تشکیل می دهند و شکل بدن را می سازند که این خود به مانند نگهدارنده ای برای ماهیچه ها برای ایجاد حرکت است و نیز از ارگان های درونی بدن حفاظت می کند.
بیشتر استخوان ها توخالی هستند و تشکیل شده اند از یک بخش سخت بیرونی که ترکیبات کلسیم در آن رسوب می کند، یک بافت داخلی اسفنجی که مغز استخوان را نگه می دارد که یاخته های خونی را می سازد و نیز آنها را ذخیره می کند و غضروف در هر سر استخوان که به مانند بالشتکی در بین استخوان ها عمل می کند.
سرطان استخوان از سنین شیرخوارگی تا سالمندی می تواند ایجاد شود و سبب فلج عضو و یا مرگ فرد مبتلا شود.
سرطان استخوان، سرطان نادری است که در درون یاخته های استخوانی شکل می گیرد
شایعترین علائم سرطان استخوان
• درد : درد در استخوان مبتلا به سرطان شایعترین علامت وجود آن است. در ابتدا ممکن است درد گاهگاهی باشد. ممکن است درد در شبها بیشتر شود و یا شدت آن وقتی افزایش یابد که فرد از عضو مربوطه استفاده کند.
مثلا درد یک تومور در استخوان ساق ممکن است با راه رفتن بیشتر شود. وقتی سرطان پیشرفت می کند درد ممکن است دائمی شود با این حال شدت آن معمولا با فعالیت بیشتر می گردد.
• تورم : یکی دیگر از علائم سرطان استخوان تورم موضعی در یک ناحیه از بدن است. این تورم ممکن است بصورت یک توده موضعی به توسط بیمار لمس شود.
• شکستگی : سرطان استخوان ممکن است استخوان را ضعیف کرده و موجب شکستگی آن شود. وقتی یک استخوان مبتلا به سرطان شکسته می شود معمولا بیمار اظهار میکند مدتها دردی خفیف در اندام داشته است که به ناگهان شدت آن زیاد می شود. به شکستگی که در زمینه سرطان ایجاد می شود شکستگی مرضی یا شکستگی پاتولوژیک می گویند.
• علائم دیگر : سرطان استخوان می تواند موجب بروزد علائم دیگری مانند خستگی و ضعف شدید و یا کاهش وزن ناگهانی شود. وقتی سلول های سرطانی به احشاء داخلی بدن تهاجم می کنند ممکن است علائم مربوط به آن احشاء هم تظاهر پیدا کنند مثلا وقتی سرطان استخوان به ریه انتشار پیدا می کند ممکن است بیمار دچار مشکلات تنفسی شود.
علت سرطان استخوان چیست ؟
علت ها بطور کلی ناشناخته هستند. هر چند که بعضی از اطلاعات در مورد بعضی از سرطان ها شناخته شده است، عوامل موثری از نظر ژنتیکی، از نظر بعضی از ویروس ها و عوامل دیگری هم که تا حدودی به آن دست پیدا کردند، مشخص شده که می تواند شروع کننده یک بیماری سرطان باشد.
قطعا با اطلاعات موجود سرطان با یک عامل به تنهایی بوجود نمی آید و همیشه زمینه های مساعد کننده ای هم نیاز دارد و طبیعتا در یک سن خاصی یک سرطان خاصی ممکن است بوجود بیاد که تعداد آن هم خوشبختانه نادر است.
انواع سرطان استخوان
سرطان استخوان می تواند از نوع اولیه (تومور بدخیم) باشند، در جایی که سرطان در یاخته های استخوانی شکل می گیرد. یا می تواند ثانویه باشد (بست استخوانی) در جایی که سرطان از بخش دیگری از بدن، به استخوان گسترش یافته است.
سرطان استخوان اولیه
سرطان (Osteosarcoma): به عنوان تومور بدخیم osteogenic هم شناخته می شود. Osteosarcoma، شایع ترین سرطان استخوان است و معمولا در استخوان های بازو، ساق پا و یا لگن خاصره و در سنین بین 10 و 30 سالگی شروع می شود.
سرطان (Chondrosarcoma): این نوع از سرطان استخوان، در یاخته های غضروفی شکل می گیرد و دومین سرطان شایع استخوان است. این سرطان در سنین زیر 20 سالگی رخ می دهد و احتمال ابتلاء به آن با افزایش سن کم می شود.
تومور Ewing: به عنوان تومور بدخیم Ewing هم شناخته می شود. این سرطان در استخوان ها شروع می شود اما می تواند در دیگر بافت ها و در عضلات هم آغاز شود.
این سرطان، سومین سرطان شایع استخوان است و معمولا در بدن کودکان و نوجوانان شکل می گیرد. Fibrosarcoma و malignant fibrous histiocytoma- هر دو نوع این سرطان ها در بافت نرم اطراف استخوان بوجود می آید و بیشتر در افراد بزرگسال دیده می شود. این دو نوع سرطان بر روی بازوها، ساق پا و فک اثر می گذارد.
تومور یاخته ای غول پیکر استخوان، این نوع سرطان استخوان می تواند هم به شکل خوش خیم باشد و هم بدخیم که البته نوع خوش خیم آن، شایع تر است. این سرطان، بر بازو و یا ساق پا اثر می گذارد، در سنین میانسالی رخ می دهد و گسترشی ندارد. این سرطان پس از برداشتن توسط جراحی، دوباره برمی گردد و گرایش به این دارد که به بخش های دیگر بدن نیز گسترش یابد.
سرطان (Chordoma): اغلب در بین افراد 30 ساله و یا بیشتر از آن دیده می شود. این نوع سرطان استخوان بر ستون فقرات و جمجمه اثر می گذارد. این سرطان در بین مردان دو برابر زنان است و بدون این که گسترش یابد، رشد می کند. پس از جراحی، این نوع سرطان استخوان برمی گردد و معمولا به ریه ها، کبد و غدد لنفاوی گسترش می یابد.
سرطان استخوان ثانویه
دگردیسی استخوانی: دگردیسی استخوانی، شکلی از سرطان استخوان است که در بخش دیگری از بدن بوجود می آید و از طریق جریان خون و یا سیستم لنف، به استخوان ها گسترش می یابد.
این نوع سرطان می تواند در هر بخشی از بدن تشکیل شود و بیشتر احتمال دارد که در استخوان های نزدیک به مرکز بدن بوجود آید، مانند لگن خاصره یا ستون فقرات.
پیشگیری سرطان استخوان
علت اصلی ایجاد سرطان استخوان ناشناخته است، به نظر می رسد نتوان از ابتلا به آن پیشگیری کرد، ولی اجتناب از اشعه (مثل رادیوتراپی) و برخی مواد شیمیایی خاص که در ایجاد تومور های استخوان موثر شناخته شده اند (عدم تماس با ترکیبات رادیواکتیو و هسته ای) از ابتلا به سرطان استخوان جلوگیری می کند.
سرطان استخوان ممکن است استخوان را ضعیف کرده و موجب شکستگی آن شود
تشخیص سرطان استخوان
- جهت تشخیص سرطان استخوان، پزشک سؤالاتی در مورد تاریخچه پزشکی، خانوادگی و شخصی بیمار میکند و همچنین یک معاینه کامل از بیمار به عمل میآورد.
- جراح ممکن است بیوپسی (نمونهبرداری) سوزنی یا بیوپسی برشی انجام دهد.
- هنگام بیوپسی سوزنی، جراح یک سوراخ کوچک در استخوان ایجاد کرده و یک نمونه از بافت تومور را با وسیلهای مثل یک سوزن برمیدارد.
- در بیوپسی برشی، جراح، تومور را بریده و نمونه ای از بافت را برمیدارد.
- پزشک متخصص آسیب شناسی، بافت را جهت تعیین سرطانی بودن آن مورد آزمایش قرار میدهد.
جهت تشخیص سرطان استخوان، پزشک سؤالاتی در مورد تاریخچه پزشکی بیمار میکند
درمان سرطان استخوان
ο انتخاب روش درمان بستگی به نوع، اندازه، مرحله سرطان، سن و سلامت عمومی بیمار دارد.
ο جراحی اغلب اولین انتخاب درمانی میباشد، اگرچه گاهی اوقات قطع کردن عضو لازم میباشد.
ο در شیمیدرمانی، جراح تنها قسمت سرطانی استخوان را بدون قطع عضو برمیدارد و به جای قسمت سرطانی، یک وسیله مصنوعی (پروتز) قرار می دهد.
ο شیمیدرمانی و رادیوتراپی ممکن است به تنهایی یا همراه با هم استفاده شوند.
نوشیدن مایعات اعم از آب، چای، دوغ به بیماران سرطان استخوانی توصیه میگردد
تغذیه در سرطان استخوان
♦ با توجه به بیماری بدخیمی که این بیماران دارند و این که دوره های سنگین شیمی درمانی باعث کاهش محسوس اشتها و حالت تهوع و استفراغ می گردد، این بیماران مقدار زیادی از وزن و انرژی خود را از دست می دهند.
♦ انجام عمل های جراحی سنگین به همراه مصرف آنتی بیوتیک های قوی و طولانی مدت، به این مشکل تغذیه ای بیشتر دامن می زند. در نتیجه این بیماران و به خصوص خانواده ها، نگرانی شدید از لاغری مفرط داشته و در صدد رفع آن می باشند.
♦ توصیه می شود بیماران را تشویق به خوردن غذاهای سالم و طبیعی و راحت الهضم کرد و از خوردن مواد غذایی سنگین و پر چرب و یا انواع ترشیجات و ادویه ها بازداشت.
♦ بهتر است مقدار هر غذا در هر وعده کم شود، ولی تعداد وعده های غذایی را افزایش دهیم.
♦ نوشیدن هر گونه مایعات اعم از آب، چای، دوغ و نوشیدنی های بدون گاز دیگر توصیه میگردد.
گردآوری: بخش سلامت بیتوته
منابع:sarataan.com
iranorthoped.ir