نصف بودن ارث زن ؛ آیا این قانون هنوز منطقی است؟!
- مجموعه: اخبار اجتماعی
- تاریخ انتشار : شنبه, ۰۷ تیر ۱۴۰۴ ۱۱:۱۸
مقدمه
در ایران از جمله قوانینی است که به‌طور مستقیم از فقه شیعه امامیه گرفته شده و به همین علت در بسیاری از موارد، سهم زن از ارث نصف مرد است. این قانون با توجه به شرایط اجتماعی و اقتصادی قرون گذشته وضع شده بود، اما امروز با تغییر نقش زنان در جامعه، بازنگری در آن ضروری به نظر می‌رسد.
زنان امروز نه‌تنها در خانواده، بلکه در اقتصاد، فرهنگ، سیاست و مدیریت نیز نقشی فعال دارند. اما وقتی بحث ارث پیش می‌آید، بسیاری از زنان با سهمی نصف برادران یا سایر وراث مرد مواجه می‌شوند. در این مقاله، ابعاد فقهی، حقوقی، اجتماعی و روانی این موضوع را بررسی می‌کنیم و به نقش وکلای متخصص در حل این دعاوی خواهیم پرداخت؛ از جمله وکیل طلاق ، وکیل ملکی
مبنای فقهی و قانونی تفاوت ارث زن و مرد
در فقه امامیه، مردان مسئول تأمین مالی خانواده هستند. به همین دلیل، هنگامی که نوبت به تقسیم ارث می‌رسد، قانون مدنی ایران مقرر می‌دارد که مرد دو برابر زن از والدین، فرزندان یا دیگر وراث ارث می‌برد. این قانون در ماده ۹۰۷ قانون مدنی ایران به‌صراحت آمده است.
اما در دنیای امروز، زنان نیز نقش اقتصادی قابل توجهی دارند. بسیاری از زنان کار می‌کنند، املاک دارند و در اداره خانواده مشارکت مالی دارند. این تغییرات نشان می‌دهد که توجیه فقهی تفاوت ارث نیاز به بازنگری دارد یا حداقل باید به‌گونه‌ای تفسیر شود که عدالت اجتماعی تأمین شود.
پیامدهای اجتماعی و خانوادگی قانون فعلی
قانونی که زن را از ارث برابر محروم می‌کند، پیامدهای متعددی دارد. بسیاری از زنان پس از فوت همسر، پدر یا حتی مادر، دچار مشکلات مالی می‌شوند. این در حالی است که سال‌ها در کنار خانواده کار کرده‌اند. چنین شرایطی، اختلافات خانوادگی، جدایی‌ها و پرونده‌های قضایی فراوانی را به وجود آورده است.
در مواردی که زنان احساس بی‌عدالتی می‌کنند، به مشاوره حقوقی و استفاده از وکیل روی می‌آورند. در این میان، انتخاب وکیلی که تجربه کافی در زمینه حقوق خانواده داشته باشد، می‌تواند مسیر حقوقی را روشن‌تر کند.
رابطه مستقیم این تفاوت با پرونده‌های ملکی
یکی از مهم‌ترین پیامدهای تفاوت ارث در زمینه املاک و اموال غیرمنقول بروز می‌کند. در بسیاری از پرونده‌های مربوط به املاک خانوادگی، مشاهده می‌شود که سهم زنان نادیده گرفته شده یا به ناحق کاهش یافته است. این مسئله به‌خصوص در مورد املاک ارزشمند شهری یا زمین‌های کشاورزی بسیار رایج است.
در چنین مواردی، حضور یک وکیل ملکی متخصص ضروری است. این وکیل می‌تواند با بررسی اسناد، کارشناسی املاک و بررسی مدارک رسمی، سهم دقیق هر وارث را مشخص کرده و از تضییع حقوق زنان جلوگیری کند.
تأثیر این موضوع بر دعاوی خانوادگی و طلاق
گاهی تفاوت ارث در تصمیم‌گیری برای طلاق توافقی نیز اثرگذار می‌شود. زنانی که از خانواده پدری ارث کمتری دریافت کرده‌اند، ممکن است در مواجهه با جدایی دچار مشکلات مالی شوند و این مسئله بر میزان مهریه، نفقه و دیگر حقوق مالی آنها اثر بگذارد. در این شرایط، دانستن هزینه وکیل طلاق و انتخاب مشاوری حرفه‌ای اهمیت دوچندان می‌یابد.
بررسی تطبیقی با کشورهای اسلامی دیگر
در کشورهایی مانند تونس و مراکش، اصلاحاتی در قوانین ارث انجام شده که به زنان سهم بیشتری می‌دهد. در اندونزی، دادگاه‌های دینی امکان تقسیم ارث برابر در شرایط خاص را فراهم کرده‌اند. این تغییرات نشان می‌دهد که با حفظ چارچوب‌های دینی، می‌توان به عدالت نزدیک‌تر شد.
تأثیر روانی تفاوت ارث بر زنان
زنی که سهم کمی از ارث دریافت می‌کند، دچار احساس بی‌عدالتی و محرومیت می‌شود. این احساس نه‌تنها روابط خانوادگی را مختل می‌کند، بلکه بر عزت‌نفس و وضعیت روانی فرد نیز تأثیر منفی دارد. مشاوره با روان‌شناس خانواده و نیز استفاده از وکیل آگاه می‌تواند بخشی از این آسیب‌ها را کاهش دهد.
سوالات متداول درباره ارث زن و مرد
| پرسش | پاسخ |
|---|---|
| آیا همیشه سهم زن نصف مرد است؟ | خیر؛ در مواردی مانند ارث والدین از فرزند بدون فرزند پسر، سهم‌ها برابر است. |
| اگر زن از حق ارث خود بگذرد، آیا قابل بازگشت است؟ | بله، در صورت اثبات اجبار یا عدم اطلاع، می‌توان موضوع را پیگیری کرد. |
| چگونه از سهم دقیق خود مطلع شویم؟ | مشاوره با وکیل متخصص ارث توصیه می‌شود. |
| آیا در طلاق توافقی موضوع ارث هم بررسی می‌شود؟ | به‌صورت مستقیم خیر، اما وضعیت مالی زن ممکن است بر تصمیم‌گیری اثرگذار باشد. |
نقش وکیل در اختلافات ارثی و خانوادگی
وکیل زندیه یا سایر وکلای متخصص می‌توانند نقش مهمی در جلوگیری از تضییع حقوق وراث زن داشته باشند. از تنظیم اظهارنامه تا دعوای تقسیم ترکه، تنظیم گواهی حصر وراثت، کارشناسی املاک و تنظیم دادخواست، همه می‌تواند تحت نظر یک وکیل ماهر انجام شود.
بررسی پرونده‌های واقعی در تقسیم ارث
در بسیاری از پرونده‌ها، دیده شده که املاک پدری بدون اطلاع دختران به فروش رسیده یا ثبت اسناد ناقص بوده است. در این موارد، وکیل ملکی با استعلام از اداره ثبت، بازخوانی سند و پیگیری قضایی توانسته حق قانونی وراث زن را احیا کند. این پرونده‌ها معمولاً پیچیده و زمان‌برند، اما نتیجه آن ارزشمند است.
جایگاه شوراهای حل اختلاف در دعاوی ارث
در مواردی که ارزش مالی پایین‌تری مطرح باشد، شوراهای حل اختلاف می‌توانند به اختلافات ارثی رسیدگی کنند. البته این نهادها صلاحیت محدود دارند و در موارد پیچیده‌تر باید به دادگاه خانواده مراجعه کرد. بسیاری از وکلای طلاق و خانواده با روند شوراها آشنایی کامل دارند.
ارث در خانواده‌های چندهمسره یا با فرزندخوانده
یکی از چالش‌های کمتر مطرح‌شده، ارث در خانواده‌هایی است که پدر چند همسر دارد یا فرزندخوانده‌ها نیز حضور دارند. در این حالت، قانون ارث پیچیده‌تر می‌شود. برای نمونه، فرزندخوانده طبق قانون ایران از ارث بهره‌مند نیست مگر اینکه در وصیت‌نامه ذکر شود. در چنین شرایطی، حضور وکیل برای تفسیر صحیح قانون ضروری است.
پیشنهادات اصلاحی برای عدالت در ارث
* تدوین قانون مکمل برای زنانی که نقش اقتصادی داشته‌اند.
* امکان ارث برابر در شرایط خاص با حکم دادگاه.
* آموزش حقوقی به زنان در زمینه ارث و اموال.
* تسهیل روند مشاوره با وکیل از طریق سامانه‌های آنلاین.
* امکان اعتراض به تقسیم ارث ناعادلانه در مدت معقول.
نتیجه‌گیری
تفاوت سهم ارث زن و مرد در قوانین فعلی ایران بازتابی از ساختارهای فقهی سنتی است. با این حال، جامعه امروز به سمت برابری، عدالت اجتماعی و مشارکت گسترده‌تر زنان حرکت کرده است. برای همگام شدن با این تغییرات، اصلاح قانون، آگاه‌سازی عمومی، و استفاده از خدمات تخصصی مانند مشاوره با وکیل طلاق، وکیل ملکی با وکیل زندیه ضروری است.
در صورتی که در این باره نیازی به مشاوره دارید، می‌توانید به سایت zandieh-lawyers.com مراجعه کرده و با کارشناسان در ارتباط باشید.
