روش های خانگی درمان رفلاکس نوزاد

مجموعه: دانستنيهاي نوزادان

روش های خانگی درمان رفلاکس نوزاد

علت رفلاکس نوزاد و نحوه درمان آن ها

رفلاکس معده در نوزادان (Gastroesophageal Reflux یا GER) یک وضعیت شایع است که در آن محتویات معده به مری بازمی‌گردد. این مشکل معمولاً به دلیل عدم تکامل اسفنکتر تحتانی مری (LES)، که وظیفه جلوگیری از بازگشت غذا از معده به مری را دارد، رخ می‌دهد. در این مقاله، به طور جامع به علل رفلاکس در نوزادان و روش های خانگی درمان آن پرداخته می شود. توجه داشته باشید که در موارد شدید یا مداوم، حتماً باید با پزشک متخصص اطفال مشورت کنید.

علت رفلاکس در نوزادان

رفلاکس در نوزادان به دلایل مختلفی رخ می دهد که در ادامه به مهم ترین آن ها اشاره می کنیم:

عدم تکامل اسفنکتر تحتانی مری (LES):

اسفنکتر تحتانی مری در نوزادان هنوز به طور کامل رشد نکرده و نمی‌تواند به خوبی از بازگشت محتویات معده به مری جلوگیری کند. این وضعیت با رشد نوزاد معمولاً بهبود می یابد.

وضعیت خوابیده طولانی مدت:

نوزادان بیشتر اوقات در حالت خوابیده قرار دارند، که این موقعیت باعث می شود جاذبه به جلوگیری از بازگشت غذا کمک نکند.

رژیم غذایی مایع:

رژیم غذایی نوزادان عمدتاً مایع (شیر مادر یا شیر خشک) است که راحت تر از غذاهای جامد به مری باز می گردد.

حجم زیاد شیر یا تغذیه بیش از حد:

پر کردن بیش از حد معده نوزاد می تواند فشار روی اسفنکتر مری را افزایش دهد و باعث رفلاکس شود.

حساسیت‌های غذایی یا مشکلات گوارشی:

در برخی موارد، حساسیت به پروتئین های موجود در شیر گاو (در شیر خشک یا از طریق رژیم غذایی مادر شیرده) می تواند باعث تحریک معده و رفلاکس شود.

عوامل آناتومیکی یا فیزیولوژیکی:

برخی نوزادان ممکن است به دلیل ساختار خاص دستگاه گوارش یا مشکلات عصبی-عضلانی مستعد رفلاکس باشند.

هوای بلعیده شده:

هنگام تغذیه، اگر نوزاد هوای زیادی ببلعد (مثلاً به دلیل مکیدن نادرست یا جریان سریع شیر)، این امر می‌تواند فشار داخل معده را افزایش داده و منجر به رفلاکس شود.

علائم رفلاکس در نوزادان

علائم رفلاکس در نوزادان ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• استفراغ مکرر یا بالا آوردن شیر پس از تغذیه

• گریه و بی‌قراری، به ویژه هنگام یا بعد از تغذیه

• امتناع از خوردن یا بی میلی به تغذیه

• سرفه یا خس‌خس سینه

• کاهش وزن یا عدم افزایش وزن مناسب

• تحریک پذیری یا مشکل در خواب

• قوس دادن کمر (به ویژه در هنگام تغذیه)

تفاوت رفلاکس معمولی (GER) و بیماری رفلاکس معده به مری (GERD):

رفلاکس معمولی معمولاً بی‌خطر است و با رشد نوزاد بهبود می‌یابد، اما اگر علائم شدید باشد یا عوارضی مانند کاهش وزن، مشکلات تنفسی یا تحریک مری ایجاد شود، ممکن است به بیماری ریفلاکس معده به مری (GERD) اشاره داشته باشد که نیاز به درمان پزشکی دارد.

علائم رفلاکس در نوزادان

روش های خانگی درمان رفلاکس نوزاد

روش‌های خانگی می‌توانند به کاهش علائم رفلاکس کمک کنند، اما باید با احتیاط و تحت نظر پزشک انجام شوند. در ادامه، روش‌های مؤثر و ایمن آورده شده است:

1. تغییر در نحوه تغذیه

• تغذیه در مقادیر کمتر و دفعات بیشتر: به‌جای دادن حجم زیاد شیر در یک وعده، مقدار کمتری شیر در دفعات بیشتر به نوزاد بدهید. این کار فشار روی معده را کاهش می‌دهد.

• آروغ زدن مکرر: در حین و بعد از تغذیه، نوزاد را چندین بار آروغ کنید تا هوای بلعیده‌شده از معده خارج شود.

• وضعیت مناسب هنگام تغذیه: هنگام شیر دادن (چه با سینه یا شیشه)، سر نوزاد را بالاتر از بدنش نگه دارید. زاویه 30 تا 45 درجه مناسب است.

• بررسی وضعیت پستانک یا سرشیشه: اگر از شیشه استفاده می‌کنید، سرشیشه‌ای با جریان آهسته انتخاب کنید تا از ورود هوای اضافی و جریان سریع شیر جلوگیری شود.

2. تغییر در وضعیت خواب

• خواباندن با زاویه ملایم: پس از تغذیه، نوزاد را به مدت 20 تا 30 دقیقه در حالت عمودی (مثلاً روی شانه) نگه دارید. برای خواب، می‌توانید تشک گهواره را با زاویه ملایم (حدود 30 درجه) بالا ببرید.

توجه: هرگز از بالش زیر سر نوزاد استفاده نکنید، زیرا خطر سندرم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS) را افزایش می‌دهد.

• خواباندن روی سمت چپ: برخی مطالعات نشان داده‌اند که خواباندن نوزاد روی سمت چپ می‌تواند به کاهش رفلاکس کمک کند، اما این کار باید تحت نظر پزشک انجام شود.

همچنین می توان نوزاد را به بغل خواباند و با از تشک آنتی رفلاکس نوزاد برای مقابه با رفلاکس آن استفاده کرد.

نحوه درمان رفلاکس نوزاد

3. تنظیم رژیم غذایی مادر (در صورت شیردهی)

• حذف مواد غذایی محرک: اگر نوزاد از شیر مادر تغذیه می‌کند، مادر باید از مصرف مواد غذایی که ممکن است باعث تحریک معده نوزاد شوند (مانند کافئین، شکلات، غذاهای تند، یا محصولات لبنی) خودداری کند.

• مشاوره با متخصص تغذیه: در صورت مشکوک بودن به حساسیت غذایی (مانند حساسیت به پروتئین گاو)، مادر می‌تواند با مشورت پزشک رژیم غذایی خود را تنظیم کند. (بیشتر بخوانید: مصرف سرکه سیب در دوران شیردهی)

4. استفاده از شیرخشک‌های مخصوص (در صورت تغذیه با شیرخشک)

در برخی موارد، پزشک ممکن است شیرخشک‌های ضد رفلاکس (AR) را توصیه کند که حاوی موادی مانند نشاسته برنج هستند و باعث غلیظ‌تر شدن شیر و کاهش بازگشت آن می‌شوند. تغییر شیرخشک باید حتماً با نظر پزشک انجام شود.

5. ماساژ ملایم و آرامش‌بخشی

ماساژ ملایم شکم نوزاد در جهت عقربه‌های ساعت می‌تواند به بهبود هضم و کاهش فشار در معده کمک کند.

ایجاد محیطی آرام هنگام تغذیه نیز می‌تواند از استرس و بی‌قراری نوزاد جلوگیری کند.

6. پرهیز از فشار روی شکم

از پوشاندن لباس‌های تنگ یا بستن پوشک به‌صورت محکم خودداری کنید، زیرا فشار روی شکم می‌تواند رفلاکس را تشدید کند.

از تکان دادن شدید نوزاد یا بازی‌های پرتحرک بلافاصله پس از تغذیه اجتناب کنید.

7. صبر و انتظار

در بسیاری از موارد، رفلاکس با رشد نوزاد (معمولاً تا 12 تا 18 ماهگی) به‌طور طبیعی بهبود می‌یابد. بنابراین، اگر علائم خفیف است و نوزاد به‌خوبی رشد می‌کند، نیازی به نگرانی بیش از حد نیست.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگرچه رفلاکس در بسیاری از نوزادان بی خطر است، در موارد زیر باید فوراً با پزشک مشورت کنید:

• استفراغ شدید، مکرر یا همراه با خون

• کاهش وزن یا عدم افزایش وزن مناسب

• گریه مداوم و شدید یا بی قراری غیرعادی

• مشکلات تنفسی، سرفه مزمن یا خس‌خس سینه

• امتناع مداوم از خوردن شیر

• علائم کم آبی (مانند کاهش ادرار یا خشکی دهان)

نکات مهم

• اجتناب از درمان‌های غیرعلمی: از استفاده از روش‌های خانگی غیرمؤثر یا خطرناک مانند دادن آب، عسل، یا داروهای گیاهی به نوزاد خودداری کنید، زیرا این موارد می‌توانند خطرناک باشند (به‌ویژه برای نوزادان زیر 12 ماه).

• مشورت با پزشک قبل از هر تغییر: هرگونه تغییر در رژیم غذایی، شیرخشک، یا روش‌های درمانی باید با نظر پزشک انجام شود.

• توجه به رشد و سلامت کلی نوزاد: اگر نوزاد به‌خوبی رشد می‌کند و علائم خفیف است، رفلاکس معمولاً نگران‌کننده نیست.

در پایان :

رفلاکس در نوزادان معمولاً به دلیل عدم تکامل دستگاه گوارش رخ می‌دهد و در اکثر موارد با روش‌های خانگی مانند تغذیه در مقادیر کمتر، نگه داشتن نوزاد در حالت عمودی، و تنظیم رژیم غذایی مادر یا شیرخشک قابل کنترل است. با این حال، در صورت بروز علائم شدید یا مداوم، مراجعه به پزشک ضروری است. با صبر و مراقبت مناسب، اکثر نوزادان تا یک سالگی از این مشکل عبور می‌کنند و به رشد سالم خود ادامه می دهند.

گردآوری: بخش کودکان بیتوته