درمان سرفه کودکان
- مجموعه: بیماری های شایع کودکان
برای سرفه کودکان چی خوبه
نشانه های سرفه کودکان و راههای درمان آن
سرفه یکی از بیماری های رایج تنفسی است که معمولاً کودکان 5 سال و کوچکتر را به خصوص در زمستان درگیر می کند، گاهی شدت سرفه ها تقریباً شبیه علائم آنفولانزا هستند برای همین والدین را دچار نگرانی می کنند تا درجستجوی راهی برای درمان سریع تر سرفه باشند.
به گفته ی متخصصان سرفه های شدید در کودکان خردسال می تواند علل دیگری به جز سرماخوردگی داشته باشد عللی شامل: آسم، تولد زودرس و آلرژی.
سرفه ها به سه دسته خشک، خلط دار و آلرژیکی تقسیم بندی میشوند. به طور کلی برای تشخیص نوع سرفه و درمان بهتر مراجعه به پزشک یا متخصص ریه ضروری است، اما برخی راهکارهای طب سنتی و راه های درمان خانگی سرفه هم به درمان سرفه کمک می کنند.
دلیل ایجاد سرفه
هنگامی که جسمی خارجی از طریق استنشاق وارد مجاری تنفسی می شود مکانیزم دفاعی بدن سرفه را شروع می کند تا بر اثر انقباض عضلانی مسیر تنفس تخلیه شود. علت های زیادی برای شروع سرفه وجود دارد که در زیر به بعضی از علت های مهم آن اشاره می کنیم:
قرار گرفتن در معرض دود سیگار، گرد و غبار و غیره
ترشحات اضافی مجاری هوایی، ریه و غیره
قرار گرفتن در مقابل مواد شیمیایی که سبب تحریک ریه شده و التهاب مجاری را به دنبال دارد
ابتلا به بعضی بیماری ها مانند سیاه سرفه، آسم، آبسه های ریوی، پنومونی و بیماری های قلبی
مصرف داروهای مهار کننده آنزیم مبدل آنژیوتانسین در بیماران قلبی
گاهی اوقات سرفه به مراقبت پزشک نیاز دارد.
نشانه های سرفه عفونی
آبریزش بینی
سرفه های شدید
گرفتگی بینی
التهاب حنجره
مشکلات تنفسی
خستگی و آشفتگی
قرمزی پوست لب
بخور اولین توصیه برای درمان سرفه های خشک
نفس کشیدن در فضاهایی که بخار وجود دارد سرفه را تسکین می دهد به همین دلیل داخل حمام بروید در را ببندید آب گرم را باز کنید، نزدیک دوش بایستید و 10 دقیقه نفس بکشید.
رطوبت برای درمان سرفه الزامی است.
یکی از دلایل این سرفه ها مثل خیلی از بیماری های دیگر می تواند خشکی باشد پس یکی از فاکتورهای مهم برای درمان رفع خشکی هوا می باشد، کودکان کوچک با شیر مادر و بزرگترها با آب ولرم، سوپ، آب نارگیل به راحتی می توانند مجاری تنفسی خود را مرطوب کنند. مصرف غذاهای آبکی و گرم مانند سوپ مرغ، انواع آش و سوپ های ساده همواره در طول بیماری سرماخوردگی، سینه درد و سرفه ازجمله تجویزهای پزشکان بوده است، افزودن ادویه جات تند مانند فلفل، پودر سیر یا خود سیر و پودر کاری به این غذاها نیز توصیه می شود.
روغن های گیاهی برای تسکین سرفه کودک
روغن های گیاهی به باز کردن راه های تنفسی و کاهش سرفه کمک می کند البته این کار را روی کودکان کوچک انجام ندهید و همیشه برای بار اول حتما روی پوستشان تست کنید تا ببینید آلرژی نداشته باشند. برای درمان سرفه کودکان بهترین روش استفاده از روغن های گیاهی به ترتیب زیر است :
روغن های نارگیل و اسطوخودوس را با چای آویشن ترکیب و روی سینه ی کودک بمالید و خوب ماساژ دهید.
درمان سرفه شدید کودکان
سرفه روزانه:
هوای سرد و یا فعالیت ها می توانند در طول روز باعث سرفه شوند. مطمئن شوید که چیزی در خانه شما مانند تهویه کننده هوا، حیوانات خانگی و یا دود (به خصوص دود تنباکو)، باعث سرفه کودک نمی شود.
سرفه همراه با تب :
کودکی که سرفه می کند، تب خفیف و آبریزش بینی دارد و احتمالاً سرماخورده است. اما سرفه به همراه تب 39 درجه سانتیگراد یا بیشتر می تواند ناشی از ذات الریه باشد، مخصوصا در صورتی که کودک ضعیف باشد و به سرعت نفس بکشد. در این مورد فوراً به پزشک خود زنگ بزنید.
سرفه همراه با استفراغ :
کودکان اغلب به قدری سرفه می کنند که باعث تحریک رفلاکس تهوع آن ها می شود. همچنین کودکی که مبتلا به سرماخوردگی یا آسم است، ممکن است در صورت سرفه خلط بالا بیاورد. سرفه ناشی از سرماخوردگی به دلیل ویروس می تواند هفته ها طول بکشد، به خصوص اگر کودک بعد از یک سرماخوردگی فورا و مجددا سرما بخورد .
آسم، آلرژی یا عفونت مزمن در سینوس ها یا مجاری هوایی ممکن است باعث سرفه طولانی مدت شود. اگر کودک شما هنوز چند هفته است که سرفه می کند، حتما به پزشک مراجعه کنید.
سرفه همراه با خس خس :
اگر کودکتان در هنگام بازدم، صدای خس خس مانند ایجاد می کند، این می تواند به این معنی باشد که راه های هوایی پایینی در شش ها ورم کرده است. این می تواند با آسم یا با برونشیولیت ویروسی اتفاق بیفتد.
خس خس سینه در صورتی رخ می دهد که راههای هوایی پایینی توسط یک شی خارجی مسدود شود. کودکی که پس از استنشاق چیزی مانند غذا و یا یک اسباب بازی کوچک سرفه می کند باید به پزشک مراجعه کند.
سرفه شبانه :
کودکانی که شب ها خیلی سرفه می کنند. یکی از دلایل آن سرماخوردگی است زمانی که مخاط بینی و سینوس ها تخلیه می شوند سرفه می کند. این، فقط یک مشکل معمولی است اگر سرفه مانع خواب فرزندتان نباشد.
آسم هم می تواند باعث سرفه های شبانه شود، زیرا خطوط هوایی در شب حساس تر هستند.
آشنایی با انواع سرفه های کودکان و راه های درمان آن
روش درمان سرفه شبانه کودکان
سرماخوردگی کودکان زمانی که طولانی شود بسیار ناراحت کننده است و اثر منفی بر فعالیت و خواب و کیفیت زندگی کودک می گذارد. با توصیه های زیر به طور کلی می توانید سرفه شبانه کودک را در خانه درمان کنید:
درمان سرفه شبانه کودک با دوری از محیط خیلی خشک
باید رطوبت هوای اتاق کودک را بیشتر کنید. رطوبت برای تمیز شدن سریع تر مسیرهای هوایی مفید است. اگر از گرم کننده استفاده می کنید نباید دما را زیاد بالا ببرید و یک ظرف محتوی آب روی رادیاتور یا بخاری قرار دهید تا رطوبت هوا را تامین کند.
استفاده از دستگاه بخور، خیلی راهکار مفیدی برای تامین رطوبت خانه می باشد.
برای درمان سرفه شبانه کودک به رقیق شدن مخاط کمک کنید.
رقیق شدن مخاط کمک می کند که راحت تر آن ها را خارج کنید. بدن کودک خود را هیدراته نگه دارید و مطمئن شوید که آب کافی به بدن آن ها می رسد. شما می توانید از انواع آبمیوه، میوه و آب نارگیل برای این کار استفاده کنید.
برای درمان سرفه شبانه کودک او را به حالت نیمه نشسته بخوابانید.
سرفه های شبانه زمانی بدتر می شود که کودک دراز می کشد. کمی سر تخت آن را بالا ببرید یا بالش بزرگتری زیر سر و پشت آن قرار بدهید تا به حالت نیمه نشسته قرار بگیرد.
بهبود تنفس بینی
اگر مخاط بینی کودک خیلی غلیظ است از محلول آب نمک که به صورت اسپری یا قطره است استفاده کنید.
همچنین می توانید سینه کودک بالاتر از 2 سال را با مخلوط روغن زیر ماساژ دهید:
2 قطره روغن اسانس اکالیپتوس و 10 قطره اسانس بخور و نصف لیوان روغن بادام شیرین ( 100 میلی لیتر ) را مخلوط کرده در شیشه ای نگهداری کنید مقدار کمی را کف دست خود بکشید و روی سینه کودک ماساژ دهید.
درمان سرفه شبانه کودک با تسکین خشکی گلو
اثر کاهش دهنده سرفه با عسل ثابت شده است. به این صورت که 1 قاشق چایخوری عسل را قبل از خواب یا زمانی که سرفه شروع شد به تنهایی یا با شیر گرم به کودک بدهید.
یکی دیگر از داروهای خانگی سرفه شبانه کودک چند قاچ کردن پیاز سفید یا قرمز و ریختن عسل روی آن ها است. بعد از چند دقیقه پیاز آب انداخته با عسل مخلوط می شود. می توانید از این شربت هر روز به کودکتان بدهید.
یک راه موثر دیگر قرار دادن پیاز قاچ شده کنار تخت کودک است. پیاز غنی از پلی فنل ها و آنتی هیستامین های طبیعی است که باعث کاهش علایم آلرژی و التهاب می شود. اگر مقداری شکر روی پیاز بریزید، بوی پیاز تمام اتاق را پر می کند و سرفه فرزندتان قطع خواهد شد.
درمان خانگی سرفه کودکان
درمان سرفه خلط آور :
بخار
استنشاق بخار آب بهترین و آسانترین راه برای رهایی از این مشکل است. استنشاق بخار به درون حفره های بینی کمک می کند تا خلط به حالت مایع تبدیل شده و تخلیهی آن بسیار راحت شود.
روزانه ۲ بار حدودا 10 دقیقه حمام بخار بگیرید. تا خلط های جمع شده در بدن شما مایع شود. بعد از این حمام بدنتان را مرطوب کنید زیرا آب گرم چربی های ضروری پوست شما و رطوبت آن را از بین می برد.
روشی دیگر هم بخور است. بخور سرد باعث تسکین و رفع سرفه های خلطی می شود.
غرغره با آب نمک
غرغره آب نمک روشی ساده برای درمان خلط است. زیرا آب گرم سبب نرم شدن گلوی تحریک شده و خشک شما می شود و نمک کمک می کند تا باکتری هایی که باعث عفونت شما شده اند از بین بروند و خلط شما هم کاهش یابد و سرفه خلط دار را درمان می کند.
طرز استفاده :
– یک چهارم قاشق چایخوری نمک را با آب گرم مخلوط کنید.
– محلول را غرغره کنید.
– این روش درمانی را روزانه چند بار تکرار کنید.
آب لیمو
لیمو برای نرم کردن خلط گلو ترکیب بسیار عالی است. علاوه بر این خواص ضد باکتری لیمو و ویتامین C بالای لیمو مقاومت بدن را در برابر عفونت افزایش می دهد.
طرز استفاده :
۲ قاشق چایخوری آب لیمو و ۱ قاشق غذاخوری عسل را به آب داغ اضافه کنید. از این نوشیدنی ۳ بار در روز استفاده کنید تا گلوی شما نرم شده و خلط آن کاهش یابد.
روش ساده دیگری هم وجود دارد که می توانید در آن لیمو را برش بدهید و مقداری نمک و فلفل را بر روی تکه های لیمو بپاشید و سپس آب تکه لیمو را با دهان بکشید. این کار باعث می شود تا خلط ها از گلوی شما خارج شود. این روش را روزانه ۲ الی ۳ بار استفاده کنید.
زنجبیل
مدت هاست که از زنجبیل برای درمان عفونت گلو و دستگاه تنفسی بدن مورد استفاده قرار گرفته است و برای درمان سرفه خلط دار عالی می باشد.
همچنین خواص ضدویروس، ضد باکتری و خلط آوری زنجبیل به دستگاه گوارشی در گلو و سینه شما کمک می کند تا راحت تر نفس بکشید.
طرز استفاده :
1 قاشق غذاخوری از تکه های زنجبیل تازه را به یک فنجان آب جوش اضافه کنید. به مدت چند دقیقه بگذارید تا زنجبیل ها خیس بخورد و سپس ۲ قاشق چایخوری عسل به آن اضافه کنید. این دمنوش نرم کننده را چندین بار در طول روز بنوشید.
روش دیگری هم وجود دارد که می توانید با خوردن زنجبیل تکه شده چندین بار در طول روز و اضافه کردن آن به وعده های غذایی همراه با غذا از خواص آن بهره ببرید.
زردچوبه برای درمان سرفه خلط دار
زردچوبه خواص ضدعفونی کننده قوی دارد که باکتری هایی که خلط آور هستند را از بین می برد و سبب کاهش و از بین رفتن خلط شما می شود. همچنین زردچوبه برای تقویت سیستم ایمنی بدن بسیار مفید است.
سوپ مرغ گرم برای درمان خلط مفید است. سوپ مرغ گرم مسیرهای تنفسی را مرطوب کرده و مخاط جمع شده در گلوی شما را نازک می کند. سوپ مرغ سبب نرم شدن گلوی تحریک شده می شود و گلو را آرام می کند
طرز استفاده :
– 1 قاشق چایخوری زردچوبه به یک لیوان شیر داغ اضافه کنید. این نوشیدنی را یک بار در روز به هنگام صبح و قبل از خواب بنوشید.
– یک و نیم قاشق چایخوری زردچوبه را با 1 یا 2 لیوان آب روزانه ۲ الی ۳ بار بنوشید.
– 1 قاشق غذاخوری زردچوبه و به مقدار لازم نمک را در یک لیوان آب گرم حل کنید. این محلول را روزانه چند بار غرغره کنید.
زمان مراجعه به پزشک برای درمان سرفه
درمان سرفه کودکان در طب سنتی
درمان سرفه های خشک با طب سنتی :
اگر سرفه خشک باشد برای رفع این مشکل باید به نسبت مساوی از هر یک از گیاهان قدومه شیرازی، گل پنیرک، گل ختمی، بارهنگ، صمغ عربی، گل بنفشه و آویشن را با هم ترکیب و این مخلوط را پودر کنید، سپس 1 قاشق مرباخوری از ترکیب پودر شده را در 1 لیوان آب جوش بریزید و زمان مصرف، عسل را به این ترکیب اضافه و آن را جرعه جرعه میل کنید.
درمان سرفه خلط دار کودکان در طب سنتی :
افرادی که مبتلا به سرفه های خلط دار هستند، برای برطرف شدن این مشکل باید هر یک از گیاهان آویشن شیرازی، پونه کوهی، گل زوفا، اسطوخودوس و گل بنفشه را به نسبت مساوی با هم ترکیب کنید و 1 قاشق غذاخوری از مخلوط نیم کوب شده یا 1 قاشق مرباخوری از ترکیب پودر شده را به همراه 4 لیوان آب در قوری بریزید سپس اجازه بدهید تا دَم بکشد. این دمنوش باید در طول روز به همراه عسل میل شود.
دمنوش هایی مانند زنجبیل، عناب، دارچین، گل بنفشه، پرسیاوشان، زردچوبه با عسل، نعناع، مرزنجوش و بابونه در رفع سرفه موثر هستند از سایر خوراکی های مفید برای بهبود سرفه می توان به آب پیاز، شلغم و سیر پخته شده، نشاسته و چهارتخمه (ترکیبی از بِه دانه، سپستان، بارهنگ و قدومه شیرازی) اشاره کرد. غرغره دهان با محلول آب ولرم و نمک هم نقش موثری در درمان سرفه دارد.
شکرتیغال
این گیاه یکی از روش های خیلی خوب برای درمان سرفه های ناشی از آلرژی و خلط دار می باشد میزان نحوه ی مصرف آن با توجه به سن متفاوت از هنگام خرید از عطاری ها میزان مصرف آن را بپرسید.
برای مصرف حتما آن ها را بشکنید و با آب بشویید و اجازه بدهید خشک شوند و سپس آسیاب کنید به اندازه ی مورد نیاز با آب جوش مخلوط کنید و در آب را بگذارید تا کمی دم بکشد سپس میل کنید این کار را چند روز انجام بدهید واقعا اثر آن را مشاهده خواهید کرد.
اگر آن را با ژلاتین مخلوط کنید، در آب جوش بریزید و بخورید، سرفه ای که از غلبه ی خون و صفرا باشد را درمان می کند. خشونت شش ها را برطرف کرده و صدا را باز می کند.
شکر تیغال را نرم بسایید و با آب جوشانده ی شیرین بیان مخلوط کنید. هر روز چند مرتبه، هر بار یک قاشق غذاخوری از آن میل کنید تا سیاه سرفه را درمان کند.
بخورهای مفید برای درمان سرفه
افرادی که دچار سرفه هستند برای رفع مشکل خود می توانند هر یک از گیاهان آویشن شیرازی، پونه کوهی، بابونه، اکالیپتوس و تخم گشنیز را به نسبت مساوی با هم ترکیب کنند و این مخلوط را به صورت بخور استفاده کنید. میوه ها و سبزی هایی که سرشار از ویتامین C هستند هم به بهتر شدن سرفه کمک می کنند. برای رفع سرفه می توان میوه سیب یا آب میوه های دیگر مانند پرتقال، لیمو ترش و لیمو شیرین را به همراه عسل میل کنید. افرادی که سرفه می کنند، باید از مصرف غذاهای چرب، سرخ شده، ساندویچی و شیرینی های قنادی پرهیز کنند.
به طور کلی گیاهانی که برای درمان سرفه مفید هستند به بهبود سرماخوردگی هم کمک می کنند. مبتلایان به سرفه های آلرژیکی هم برای برطرف شدن مشکل خود می توانند هر یک از گیاهان بابونه، گل بنفشه، گل پنیرک، گل ختمی و تخم گشنیز را به نسبت مساوی با هم ترکیب کنند سپس 1 قاشق مرباخوری از مخلوط پودر شده را در یک لیوان آب جوش بریزند و موقع مصرف عسل را به این مخلوط اضافه و آن را جرعه جرعه میل کنند.
شربت ضد سرفه کودکان
شربت های درمان سرفه :
دکسترومتورفان :
این شربت عوارض کمتری نسبت به بقیه داروها دارد و اغلب اولین انتخاب برای کودکان است. شربت دکسترومتورفان، شربت ضد سرفه کودکان و بزرگسالان است و داروی بدون نسخه می باشد و به شکل قرص، شربت و قطره تولید می شود. دارو از راه خوراکی به خوبی جذب می شود و با اثر مستقیم روی مرکز سرفه در بصل النخاع، باعث کم شدن سرفه می شود.
این دارو در رفع حالات التهابی دستگاه فوقانی از جمله رینیت آلرژیک، التهاب حاد یا تحتِحاد سینوسها، خروسک، التهاب حاد گوارش میانی و التهاب نای و نایژه و نیز تسکین علامتی سرفه های خشک ناشی از گلودردِ خفیف و تحریک ناشی از سرماخوردگی، کاربرد دارد. ترکیبات دکسترومتورفان به شکل گسترده ای برای جلوگیری از سرفه های سرماخوردگی در داروهای ضدسرفه به کار می رود.
شربت کوریزان :
شربت کوریزان از داروهای سرماخوردگی است که برای تسکین علائم سرماخوردگی و آنفولانزا مثل سرفه، درد و تب در بزرگسالان و کودکان مورد استفاده قرار می گیرد. میزان مصرف شربت کوریزان برای کودکان به وزن کودک بستگی دارد و توسط پزشک تجویز می شود.
شربت اکسپکتورانت :
بعضی مواقع ممکن است سرفه های کودکان با خلط همراه باشد. در سرفه های خلط دار می توانید از شربت اکسپکتورانت که خلط را نرم و رقیق می کند، استفاده کنید؛ البته بهترین خلط آور، بُخور و نوشیدن شش تا هشت لیوان آب ولرم در روز است.
شربت دیفن هیدرامین :
شربت دیفن هیدرامین برای درمان سرفه ناشی از التهاب راه های هوایی و گلودردهای خفیف مورد استفاده قرار می گیرد. شربت دیفن هیدرامین را طبق دستور پزشک مصرف کنید و از کم یا زیاد کردن دوز دارو بدون اطلاع پزشک خودداری کنید.
همچنین از مصرف خودسرانه و بدون تجویز پزشک این داروها در کودکان زیر ۴ سال خودداری کنید و در مورد کودکان ۴ تا ۱۱ ساله هم با احتیاط کامل مصرف کنید. دوز معمول این دارو برای درمان علائم آلرژی ها، سرماخوردگی و یا سرفه، به صورت هر چهار تا شش ساعت یک بار می باشد.
در این مواقع حتما به پزشک مراجعه کنید
اگر سرماخوردگی کودک پس از پنج روز بهبود نیافت، نشان دهنده آن است که سینوس ها و گوش های او عفونی شده یا ذات الریه کرده است. اگر فرزندتان بیش از چهار سال دارد و سرفه های شبانه مانع خوابیدن او می شود باید برای توقف سرفه ها به پزشک مراجعه کنید.
به خاطر داشته باشید مصرف داروها برای متوقف کردن سرفه در کودکان کاری خطرناک است. سرفه های شبانه ادامه دار می تواند نشانه ابتلا به آسم باشد. سرفه های مزمن، باید بررسی شوند تا از عدم ابتلا کودکان به سیاه سرفه مطمئن شوید.
گردآوری: بخش کودکان بیتوته