آموزش مرحله به مرحله تزریق آمپول زیرجلدی

مجموعه: بیماری ها و راه درمان

تزریق زیر جلدی

تزریق زیر جلدی چیست؟ آموزش نحوه انجام تزریق زیر جلدی

تزریق زیر جلدی چیست؟

تزریق زیر جلدی روشی برای تجویز دارو است. زیر جلدی یعنی زیر پوست. در این نوع تزریق از یک سوزن کوتاه برای تزریق دارو به لایه بافتی بین پوست و عضله استفاده می شود. داروهایی که به این روش داده می‌شوند معمولاً آهسته‌تر از تزریق داخل رگ جذب می‌شوند، گاهی اوقات در یک دوره 24 ساعته.

این نوع تزریق زمانی استفاده می شود که سایر روش های تجویز ممکن است کمتر موثر باشند. به عنوان مثال، برخی از داروها را نمی توان از طریق دهان تجویز کرد زیرا اسید و آنزیم های معده آنها را از بین می برد. روش های دیگر، مانند تزریق داخل وریدی، می تواند دشوار و پرهزینه باشد. برای مقادیر کمی از داروهای حساس، تزریق زیر جلدی می تواند یک روش مفید، ایمن و راحت برای ورود دارو به بدن شما باشد.

داروهایی که با تزریق زیر جلدی تجویز می شوند

داروهایی که از طریق تزریق زیر جلدی تجویز می شوند شامل داروهایی هستند که می توانند در حجم های کوچک تجویز شوند (معمولاً کمتر از 1 میلی لیتر اما تا 2 میلی لیتر بی خطر است). انسولین و برخی هورمون ها معمولاً به صورت تزریق زیر جلدی تجویز می شوند.

سایر داروهایی که باید خیلی سریع داده شوند نیز می توانند از طریق تزریق زیر جلدی تجویز شوند. اپی نفرین به شکل انژکتوری خودکار به نام EpiPen عرضه می شود که برای درمان سریع واکنش های آلرژیک شدید استفاده می شود. در حالی که قرار است اپی نفرین به صورت عضلانی تجویز شود، اگر به صورت زیر جلدی داده شود نیز موثر خواهد بود.

برخی از داروهای ضد درد مانند مورفین و هیدرومورفون (Dilaudid) نیز می توانند به این روش تجویز شوند. داروهایی که از حالت تهوع و استفراغ جلوگیری می کنند مانند متوکلوپرامید (Reglan) یا دگزامتازون (DexPak) نیز می توانند از طریق تزریق زیر جلدی تجویز شوند.

برخی از واکسن ها به صورت تزریق زیر جلدی تجویز می شوند. 

نحوه آماده سازی برای تزریق زیر جلدی

محل تزریق برای تزریق زیر جلدی مهم است. دارو باید به بافت چربی درست زیر پوست تزریق شود. برخی از نواحی بدن دارای یک لایه بافتی هستند که به راحتی در دسترس هستند، جایی که سوزن تزریق شده در زیر پوست به ماهیچه، استخوان یا رگ های خونی برخورد نمی کند.

رایج ترین محل های تزریق عبارتند از:

• شکم: در سطح ناف یا زیر آن، حدود دو اینچ از ناف فاصله دارد.

• بازو: پشت یا کنار بازو

• ران: جلوی ران

محل های مناسب برای تزریق آمپول زیر جلدی

تجهیزات مورد استفاده برای تزریق زیر جلدی عبارتند از:

• دارو: ویال های داروی مایع می توانند یک بار مصرف یا چند بار مصرف باشند. ویال ها را همچنین می توان با پودری پر کرد که باید مایعی به آن اضافه شود.

• سرنگ ها: سوزن ها کوتاه و به طول 5/8 اینچ هستند. ضخامت سوزن معمولاً 25 یا 27 گیج است. ممکن است گزینه های دیگری برای دوزهای بیش از 1 میلی لیتر یا برای کودکان یا افراد دارای اختلالات بینایی وجود داشته باشد.

• قلم انژکتور خودکار: برخی از داروها در یک "قلم" با یک سوزن کوتاه یکبار مصرف که در انتهای یک ویال قلمی شکل و چند منظوره پیچ شده است موجود است. سپس مقدار داروی مورد نیاز در پایان شماره گیری می شود. همانطور که قبلا ذکر شد، داروهای اورژانسی مانند اپی نفرین نیز می توانند به این شکل باشند.

نحوه تزریق آمپول زیر جلدی

1. دستان خود را بشویید. برای جلوگیری از عفونت احتمالی دست های خود را با آب گرم و صابون بشویید. حتماً بین انگشتان، پشت دست ها و زیر ناخن ها را کاملاً بمالید. 

2. وسایل را آماده کنید:

- سوزن و سرنگ با دارو یا قلم تزریق خودکار

- پدهای الکلی

- گاز پانسمان

- ظرف مقاوم در برابر سوراخ شدن برای دور انداختن سوزن‌ها و سرنگ‌های استفاده شده  

- بانداژ

3. محل تزریق را تمیز و بررسی کنید. قبل از تزریق دارو، پوست خود را بررسی کنید تا مطمئن شوید کبودی، سوختگی، تورم، سفتی یا سوزش در آن ناحیه وجود ندارد. محل های تزریق را جایگزین کنید تا با تزریق های مکرر به یک ناحیه ، آسیب وارد نشود. سپس باید پوست را با یک پد الکل تمیز کنید. قبل از انجام تزریق اجازه دهید الکل کاملا خشک شود.

4. سرنگ را با دارو آماده کنید. قبل از برداشتن دارو از ویال و تزریق به خود یا شخص دیگری، مطمئن شوید که از داروی صحیح، در دوز صحیح، در زمان صحیح و به روش صحیح استفاده می کنید. با هر تزریق از یک سوزن و سرنگ جدید استفاده کنید.

• تهیه سرنگ:

- درپوش را از ویال بردارید. اگر ویال چند دوز است، در مورد زمان باز شدن ویال برای اولین بار یادداشت کنید. درپوش لاستیکی باید با یک سواب الکلی تمیز شود.

- هوا را به داخل سرنگ بکشید. پیستون را به سمت عقب بکشید تا سرنگ تا دوزی که تزریق می کنید پر از هوا شود. این کار به این دلیل انجام می شود که ویال خلاء است و برای تنظیم فشار باید به مقدار مساوی هوا اضافه کنید. این کار کشیدن دارو به داخل سرنگ را آسان تر می کند. نگران نباشید، اما اگر این مرحله را فراموش کردید، همچنان می توانید دارو را از ویال خارج کنید.

- هوا را داخل ویال قرار دهید. درپوش را از سوزن بردارید و سوزن را از درپوش لاستیکی در بالای ویال فشار دهید. تمام هوا را به داخل ویال تزریق کنید. مراقب باشید برای تمیز نگه داشتن سوزن به آن دست نزنید.

مراحل آماده سازی سرنگ آمپول زیر جلدی

- دارو را کنار بگذارید. ویال و سرنگ را وارونه بچرخانید تا سوزن به سمت بالا باشد. سپس پیستون را به عقب بکشید تا مقدار صحیح دارو برداشته شود.

تهیه آمپول زیر جلدی

- روی سرنگ ضربه بزنید تا حباب‌ها را به بالا فشار دهید و به آرامی پیستون را فشار دهید تا حباب‌های هوا بیرون بروند.

خارج کردن هوا از سرنگ آمپول زیر جلدی

• تهیه انژکتور خودکار:

- اگر از قلم انژکتور خودکار استفاده می کنید، سوزن را به قلم وصل کنید.

- اولین باری که از قلم استفاده می کنید، باید آن را آماده کنید تا هوای اضافی در سیستم تحویل خارج شود.

- دوز کوچکی را شماره گیری کنید (معمولاً 2 واحد یا 0.02 میلی لیتر، یا همانطور که در دستورالعمل بسته نشان داده شده است) و دکمه را فشار دهید تا پرایمر خارج شود.

- دوز صحیح را شماره گیری کرده و برای تزریق آماده شوید.

5. دارو را تزریق کنید.

- یک قسمت بزرگ از پوست بین انگشت شست و اشاره خود بگیرید و آن را نگه دارید. (شست و سبابه شما باید حدود یک و نیم اینچ از هم فاصله داشته باشند.) این کار بافت چربی را از عضله دور می کند و تزریق را آسان می کند.

برای تزریق آمپول زیر جلدی یک قسمت از پوست را بگیرید

- سوزن را تزریق کنید. سوزن را با زاویه 90 درجه به پوست فشرده شده تزریق کنید. شما باید این کار را سریع انجام دهید، اما بدون نیروی زیاد. اگر چربی بدن شما بسیار کم است، ممکن است لازم باشد سوزن را با زاویه 45 درجه نسبت به پوست تزریق کنید.

سوزن را با زاویه 90 درجه به داخل پوست فرو کنید

- دارو را وارد کنید. به آرامی پیستون را فشار دهید تا دارو تزریق شود. شما باید کل مقدار دارو را تزریق کنید.

دارو را به داخل پوست وارد کنید

- پوست گرفته را رها کنید و سوزن را بیرون بکشید. سوزن استفاده شده را در یک ظرف مقاوم در برابر سوراخ بیندازید.

- برای اعمال فشار سبک به محل تزریق از گاز استفاده کنید. اگر خونریزی وجود داشته باشد، باید بسیار جزئی باشد. ممکن است بعداً متوجه کمی کبودی شوید. این امری رایج است و جای نگرانی نیست.

عوارض تزریق زیر جلدی

اگر این نوع تزریق را برای بیش از یک دوز یا چند روز انجام می دهید، باید محل های تزریق را بچرخانید. یعنی نباید دو بار پشت سر هم دارو را در یک نقطه تزریق کنید.

به عنوان مثال، اگر امروز صبح دارو را به ران چپ خود تزریق کرده اید، امروز بعد از ظهر از ران راست خود استفاده کنید. استفاده مکرر از همان محل تزریق می تواند باعث ناراحتی و حتی آسیب بافت شود.

مانند هر روش دیگر تزریق، عفونت در محل تزریق امکان پذیر است. علائم عفونت در محل تزریق عبارتند از:

- درد شدید

- سرخی

- ورم

این علائم باید بلافاصله به پزشک اطلاع داده شود.

گردآوری:بخش سلامت بیتوته