انواع و نحوه انجام جراحی برداشتن کلیه یا نفرکتومی

مجموعه: بیماری ها و راه درمان

نفرکتومی نوعی عمل جراحی است که در طی آن کلیه از بدن برداشته می شود

همه چیز درباره جراحی برداشتن کلیه یا نفرکتومی

نفرکتومی چیست؟

نفرکتومی نوعی عمل جراحی است که در طی آن کلیه از بدن برداشته می شود. احتمال می رود در عمل نفرکتومی بخشی از کلیه یا یک کلیه به صورت کامل از بدن برداشته شود. 

ابتلا به بیماری های مرتبط به کلیه نیاز به جراحی نفرکتومی را تشدید می کند. زمانی که بدن به بیماری کلیه مبتلا می شود، به موجب تداخل آسیب به این بخش از بدن، احتمال آسیب دیدگی و نارسایی به وجود می آید. 

یکی از بیماری های مرتبط به کلیه، سرطان است. در بیماران مبتلا به سرطان کلیه، پزشک متخصص برای جلوگیری از پیشرفت توده و حذف تومور در راستای حذف کلیه اقدام می کند. 

عفونت کلیه عامل ضروری نفرکتومی است. در برخی موارد عفونت کلیه با دارو های آنتی بیوتیک قابل درمان است. زمانی که اثر عفونت پس از مصرف دارو از بین نمی رود، احتمال تداخل آسیب به بافت کلیه به وجود می آید. علاوه بر این، یکی دیگر از عوامل تشدید کننده نیاز به جراحی برداشتن کلیه، وجود سنگ های بزرگ در کلیه است. 

زمانی که یه صورت مادرزادی کلیه کوچک است، احتمال شکل گیری امراض گوناگون به ویژه فشار به اعصاب اطراف وجود دارد. برخورداری از کلیه کوچک، عارضه ای نادر است که با احساس درد همراه است و برای درمان نیاز به نفرکتومی دارد. 

یکی دیگر از اندیکاسیون های نفرکتومی، عدم عملکرد مناسب کلیه است که زمینه را برای افزایش فشار خون فراهم می کند. 

شناسایی آسیب در کلیه از طریق آزمایش ادرار و فشار خون میسر است. در صورتی که در آزمایش ادرار، پروتئین مشاهده شود، به وجود مشکل در کلیه تشخیص داده می شود. 

انواع نفرکتومی

عامل ضروری نفرکتومی عفونت کلیه است

جراحی برداشتن کلیه انواع مختلفی دارد. نوع نفرکتومی به میزان شدن جراحت بستگی دارد. یکی از موارد استفاده از نفرکتومی به اهدا کلیه اختصاص دارد. شما می توانید برای انتقال کلیه از روش نفرکتومی بهره مند شوید. 

نفرکتومی ساده

در نفرکتومی ساده، یک کلیه کامل برداشته می شود. در این نوع شیوه عمل، جراح با شکل دهی یک بریدگی به عمق 12 اینچ در پهلو بیمار، رگ های خونی و اتصالات کلیه با مثانه را منقطع می سازد. سپس کلیه معیوب را از بدن خارج می کند. 

نفرکتومی پارشیال

نفرکتومی پارشیال ویژه بیمار هایی است که بخشی از کلیه آن ها آسیب دیده است. پزشک معالج به منظور جلوگیری از تداخل آسیب و جلوگیری از بروز مشکلات اقدام به جراحی پارشیال می کند. در نفرکتومی پارشیال، پارگی هایی که به موجب ضربه در کلیه به وجود آمده اند، ترمیم می شوند. 

نفرکتومی رادیکال

در نفرکتومی رادیکال به مثابه ی نفرکتومی ساده، تمام کلیه معیوب از بدن برداشته می سود. با این تفاوت که در روش ساده جراحی با برداشتن کلیه خاتمه می یابد. اما در نفرکتومی رادیکال، مجاری ادرار اعم از لوله متصل کننده کلیه و مثانه به همراه غده های موجود از بدن خارج می شود. 

نفرکتومی رادیکال ویژه بیمارانی است که از سرطان کلیه رنج می برند. در این نوع بیماری ضرورت دارد به منظور پیشگیری از پیشروی توده های سرطانی، بخش معیوب کلیه حذف شود. در نفرکتومی رادیکال، قسمت جلوی شکم بیمار به طول 8 الی 12 اینچ برش داده می شود. 

نکات حائز اهمیت قبل از جراحی نفرکتومی 

عدم استعمال دخانیات 

دخانیات به ویژه سیگار به موجب برخوردرای از ترکیبات سمی، روند بهبود طبیعی زخم را به تعویق می اندازند. علاوه بر این، به موجب استعمال دخانیات، احتمال شکل گیری بیماری های تنفسی وجود دارد. لذا قبل و بعد از جراحی نفرکتومی از استعمال دخانیات پرهیز کنید. 

پرهیز از مصرف دارو 

یکی از داروهای غیراستروئیدی که شرایط جراحی را نامساعد می سازد، آسپرین است. به طور کلی مصرف آسپرین در بیماران مبتلا به بیماری کلیوی و کبدی ممنوعیت دارد. 

توصیه می شود قبل از جراحی برداشتن کلیه به منظور پیشگیری از بروز مشکل خونریزی از مصرف دارو های مختلف خودداری کنید. 

مصرف غذاهای سبک

از آنجایی که جراحی نفرکتومی به صورت بیهوشی عمومی صورت می گیرد، بهتر است شب قبل از عمل، بیمار از غذاهای سبک مانند سوپ استفاده کند.

علاوه بر این، ضرورت دارد حدود 6 الی 8 ساعت قبل از عمل از مصرف مواد غذایی پرهیز کنید. در صورتی که معده بیمار در حین جراحی دارای مواد غذایی و مایعات باشد، احتمال بازگشت مواد غذایی از راه مری به سمت دهان شدت می گیرد. در طی این روند، مواد به داخل ریه هدایت می شود و خطر خفگی سلامت بیمار را تهدید می کند. 

بدین ترتیب، از نیمه های صبح عمل از مصرف مواد غذایی و مایعاتی نظیر آب، چای و قهوه اجتناب کنید. 

نحوه ی جراحی برداشتن کلیه یا نفرکتومی 

تکنیک اول

یکی از روش های جراحی نفرکتومی، جراحی باز است

تکنیک اول جراحی نفرکتوم به روش لاپاراسکوپی اختصاص دارد. لاپاراسکوپی روشی کم تهاجمی به شمار می رود که به وسیله ی یک دوربین کوچک به نام لاپاراسکوپ روند درمان را تکمیل می سازد.

جراحی به روش لاپارسکوپی، پس از بیهوشی عمومی در دیواره شکم، یک برش کوچک یا پورت شکل می گیرد. زین پس دوربین لاپارسکوپ از طریق منافذ کوچک وارد بدن می شود و فرایند برش یا جداسازی کلیه را تکمیل می سازد. 

در عمل لاپاراسکوپی در بدن بیمار سوند مثانه قرار می گیرد و حدود چند ساعت پس از بیهوشی سوند از بدن وی خارج می گردد. 

دوره نقاهت جراحی به روش لاپارسکوپی به شدت محدود است. این محدودیت به برش کوچک جراحی باز می گردد. 

تکنیک دوم 

یکی از روش های جراحی نفرکتومی، جراحی باز است. جراحی باز روشی سنتی است که برای دسترسی به کلیه ها به وسیله ی شکل گیری برش هایی بزرگ در بدن صورت می گیرد. در سال های اخیر با پیشرفت بشر در حوزه جراحی و وجود متد های پیشرفته میزان استفاده از جراحی باز کاهش یافته است. 

 در جراحی باز بیمار در حالت بیهوشی عمومی قرار می گیرد. سپس جراح به وسیله ی برش در شکم یا پهلو اقدام به برداشتن یکی از دنده ها می کند. 

زین پس برای برداشتن کلیه، لوله ی اتصال کننده ی کلیه به مثانه و رگ های خونی را از کلیه جدا می کند. در نهایت پس از اتمام پروسه جراحی، با نخ جراحی و بخیه محل برش را می بندد. 

تکنیک سوم

تکنیک سوم نفرکتومی، روبوتیک نام دارد. در جراحی روبوتیک به مثابه ی لاپاراسکوپی، برش کلیه به وسیله ی یک دستگاه صورت می گیرد. در این روش پیشرفته، یک دستگاه به نام رباتیک وارد بدن می شود و عمل حذف یا جداسازی را تکمیل می گرداند. 

بهتر است بدانید در نفرکتومی به روش های مختلف، برش می تواند در نواحی کمری، قفسه سینه، خلف صفاقی و ناحیه سینه ای- شکمی به وجود آید. 

مراقبت های لازم پس از جراحی نفرکتومی

یکی از موارد استفاده از نفرکتومی به اهدا کلیه اختصاص دارد

در دوره نقاهت، رعایت مراقبت های لازم روند بهبودی را تسریع می بخشد. پس از جراحی نفرکتومی، بیمار به مدت 7 الی 10 روز در بیمارستان بستری می گردد. 

در جراحی نفرکتومی حجم قابل توجهی خون از بدن بیمار خارج می شود. تیم مراقبت های بهداشتی پس از اتمام عمل جراحی، وضعیت جسمانی بیمار را از لحاظ میزان مایعات بدن، فشار خون و تعادل الکترولیت ها کنترل می کنند. 

علاوه بر این، محل برش نفرکتومی در نزدیکی دیافراگم قرار دارد. بدین جهت بیمار در عمل سرفه و تنفس عمیق احساس درد خواهد داشت. شما می توانید برای جلوگیری از عفونت ریه از تمرین های تنفسی و سرم درمانی استفاده کنید. 

احساس درد، سوزش، کمبودی و التهاب مختصر در محل برش جراحی امری طبیعی است. در واقع، احتمال می رود بیمار در ناحیه برش جراحی به موجب قطع اعصاب احساس درد کند. مؤثر ترین روش برای کاهش درد جراحی، بهره گیری از مسکن و آنتی بیوتیک است.

نوع مواد غذایی در دوره نقاهت از اهمیت ویژه ای برخوردار است. زمانی که بیمار از غذاهای حاوی فیبر فراوان اعم از کاهو و میوه استفاده می کند، عمل اجابت مزاج او به آسانی صورت می گیرد. در مقابل با خوردن غذاهایی نفاخ به ویژه حبوبات زمینه برای شکل گیری یبوست و گاز های شکمی فراهم می شود. 

عوارض جانبی جراحی برداشتن کلیه از بدن 

انسان در هنگام بدو تولد از دو کلیه سالم بهره مند است. بدن در راستای کارکرد به یک کلیه سالم نیاز دارد. این در حالی است که عدم وجود دو کلیه فرایند زنده ماندن را مختل می سازد و نیاز به دیالیز را تقویت می کند.

به طور کلی انجام فعالیت های سنگین برای بیماران نفرکتومی که از یک کلیه بهره مند هستند، با گذشت 6 هفته پس از جراحی محدودیت دارد.

علاوه بر این، بیماران دارای یک کلیه ملزم هستند از انجام ورزش های شدید اعم از فوتبال، سوارکاری، هنر های رزمی، هایک روی یخ، چتر بازی، کشتی، هایک روی چمن و بوکس پرهیز نمایند. 

احتمال می رود با کاهش عملکرد کلیه زمینه برای نارسایی آن به ارمغان آید. یکی از خطراتی که مختص عمل نفرکتومی است، فتق می باشد. فتق عارضه ای است که در طی آن ارگان های مختلف بدن از مقر بریدگی جراحی به سمت بیرون هدایت می شوند. 

متداول ترین عوارض نفرکتومی شامل موارد ذیل می شود:

• عفونت ریه

• عفونت محل برش یا زخم

• واکنش های آلرژیک به بیهوشی

• خونریزی و نیازمندی به انتقال خون 

• تداخل اسیب هب ارگان های مجاور اعم از طحال، پانکراس، کبد و روده ها

گردآوری:بخش سلامت بیتوته