علائم و نشانه‌های مسمومیت با جیوه

مجموعه: بیماری ها و راه درمان

جیوه یک فلز سنگین است که به طور طبیعی یافت می شود

مسمومیت با جیوه؛ خطری جدی برای سلامتی

جیوه یک فلز سنگین است که به طور طبیعی یافت می شود و در دوزهای کم در بسیاری از محصولات خانگی وجود دارد. مسمومیت با جیوه زمانی رخ می دهد که فردی با مقدار زیادی جیوه تماس پیدا کند یا آن را بخورد. در دوزهای کم، جیوه به طور کلی بی خطر تلقی می شود. با این حال، جیوه یک ماده سمی عصبی شناخته شده است که می تواند در مقادیر بالاتر باعث بسیاری از اثرات نامطلوب سلامتی شود. شایع ترین شکل مسمومیت با جیوه از مصرف ماهی و غذای دریایی حاوی جیوه بالایی رخ می دهد.

این مقاله مروری بر مسمومیت با جیوه، علائم، عوارض، تشخیص و درمان آن ارائه می دهد. 

علل و علایم بروز مسمومیت با جیوه

جیوه یک نوروتوکسین است که می تواند به بافت عصبی بدن آسیب برساند و بر عملکرد سیستم عصبی تأثیر منفی بگذارد. انواع مختلفی از مسمومیت با جیوه با علائم متفاوت وجود دارد.

متیل جیوه

یکی از رایج ترین انواع مسمومیت با جیوه از قرار گرفتن در معرض متیل جیوه است. این معمولاً زمانی اتفاق می افتد که مردم ماهی یا صدف های حاوی مقادیر زیادی متیل جیوه می خورند. علائم مسمومیت با متیل جیوه ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• ضعف عضلانی

• از دست دادن هماهنگی

• از دست دادن دید محیطی (دید جانبی)

• احساس سوزش در دست ها، پاها یا اطراف دهان

• اختلال در گفتار یا شنوایی

• مشکل در راه رفتن

مسمومیت با جیوه با قرار گرفتن در معرض متیل جیوه

جیوه فلزی

نوع دیگری از مسمومیت با جیوه می تواند در اثر قرار گرفتن در معرض بخار جیوه فلزی رخ دهد. این نوع ممکن است زمانی رخ دهد که جیوه فلزی شکسته یا بریزد و بخارات در معرض هوا قرار گیرند. جیوه فلزی را می توان در پرکردن دندان ها، ترموستات ها، جواهرات و آزمایشگاه های مدارس یافت. تنفس در این نوع بخار جیوه می تواند باعث شود:

• لرزش

• تغییرات عاطفی

• مشکلات خواب

• ضعف، انقباض عضلانی، یا آتروفی (از دست دادن بافت عضلانی)

• سردرد

• تغییرات در پاسخ های عصبی

• توانایی تفکر ضعیف

• اختلال در عملکرد کلیه، مشکلات تنفسی، یا حتی مرگ (در سطوح بالا)

مسمومیت با جیوه در اثر قرار گرفتن در معرض بخار جیوه

انواع دیگر جیوه

جیوه غیر آلی گاهی اوقات در محصولات خانگی مانند قارچ کش ها، مواد نگهدارنده، ضدعفونی کننده ها، محصولات روشن کننده پوست و محصولات ضد پیری یافت می شود.  

این نوع قرار گرفتن در معرض جیوه با جذب از طریق دستگاه گوارش و کلیه ها اتفاق می افتد و ممکن است باعث شود :

• بثورات پوستی

• ضعف عضلانی

• نوسانات خلقی

• از دست دادن حافظه

• اختلالات روانی

محصولات روشن کننده پوست یکی از علل مسمومیت با قارچ

اثرات جیوه بر نوزادان و کودکان

قرار گرفتن در معرض متیل جیوه می تواند به نوزادان در رحم آسیب برساند، زمانی که مادران آنها ماهی یا غذاهای دریایی با سطح جیوه بالا مصرف می کنند. این قرار گرفتن در معرض می تواند بر رشد مغز و سیستم عصبی تأثیر منفی بگذارد. کودکانی که قبل از تولد در معرض متیل جیوه قرار گرفته اند، مشکلات زیر را دارند:  

• تفکر شناختی

• توجه

• زبان

• مهارت های حرکتی ظریف

• مهارت های بصری-فضایی

سطوح بالای مسمومیت با جیوه قبل از تولد همچنین می تواند باعث نوعی فلج مغزی شود ، گروهی از اختلالات که بر حرکت، وضعیت بدن و تون عضلانی تأثیر می گذارد. دوزهای پایین تر در دوران بارداری به احتمال زیاد باعث تاخیر در رشد عصبی یا شناختی می شود.

علائم مسمومیت با جیوه در کودکان پس از تولد ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• احساس سوزن سوزن شدن ( پارستزی)

• از دست دادن هماهنگی ( آتاکسی)

• مسائل بینایی و شنوایی

• تشنج

تشخیص مسمومیت با جیوه با انجام آزمایش خون

راههای تشخیص مسمومیت با جیوه 

مسمومیت با جیوه را می توان با آزمایش خون، آزمایش ادرار یا آزمایش مو (برای مواجهه طولانی مدت با جیوه) تشخیص داد. شما باید به پزشک خود مراجعه کنید، که احتمالاً یک معاینه فیزیکی انجام می دهد، در مورد علائم شما سؤال می کند و اطلاعاتی در مورد سابقه پزشکی گذشته شما جمع آوری می کند.

برای تشخیص قرار گرفتن در معرض متیل جیوه ناشی از مصرف ماهی و غذاهای دریایی حاوی جیوه بالا، آزمایش خون لازم است. سطح جیوه ادرار کمکی به تعیین این نوع مسمومیت با جیوه نمی کند.

راههای درمان مسمومیت با جیوه

قدم اول در درمان مسمومیت با جیوه، شناسایی منبع قرار گرفتن در معرض جیوه و حذف آن است. برای افرادی که سطح بالایی از مسمومیت با جیوه در خون دارند نیز ممکن است کیلات تراپی تجویز شود. کیلات تراپی یک روش پزشکی است که شامل استفاده از مواد شیمیایی یا دارو برای حذف فلزات سنگین و سایر مواد از بدن می شود.

یک عامل کیلیت را می توان مستقیماً از طریق IV (داخل وریدی) به جریان خون تزریق کرد یا به صورت قرص از طریق دهان تجویز کرد. عامل کیلیت به جیوه و سایر سموم متصل می شود و از طریق ادرار از بدن خارج می شود.

راههای درمان مسمومیت با جیوه

سوالات متداول درباره مسمومیت با جیوه

1. آیا ماهی می تواند به شما مسمومیت با جیوه بدهد؟

یکی از رایج ترین انواع مسمومیت با جیوه از قرار گرفتن در معرض متیل جیوه است. این معمولاً زمانی اتفاق می افتد که مردم ماهی یا صدف های حاوی مقادیر زیادی متیل جیوه می خورند.

2. چه چیزی باعث مسمومیت با جیوه می‌شود؟

قرار گرفتن در معرض جیوه می‌تواند از طریق منابع مختلفی از جمله موارد زیر اتفاق بیفتد:

- مصرف ماهی یا صدف‌های آلوده به جیوه

- استنشاق بخار جیوه

- تماس پوستی با جیوه

- استفاده از محصولات حاوی جیوه، مانند کرم‌های ضد آفتاب یا ترمومترها

3. چگونه می‌توان از مسمومیت با جیوه پیشگیری کرد؟

برای پیشگیری از مسمومیت با جیوه می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:

از مصرف ماهی‌های آلوده به جیوه خودداری کنید.

از تماس با بخار جیوه خودداری کنید.

از محصولات حاوی جیوه استفاده نکنید.

در صورت داشتن پرکردگی‌های جیوه‌ای با دندانپزشک خود در مورد خطرات و مزایای احتمالی برداشتن آنها صحبت کنید.

4. در صورت مشکوک بودن به مسمومیت با جیوه چه باید کرد؟

در صورت مشکوک بودن به مسمومیت با جیوه، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید. پزشک می‌تواند آزمایش‌های لازم را برای تشخیص مسمومیت و تعیین بهترین روش درمان انجام دهد

سخن آخر

مسمومیت با جیوه می تواند اثرات نامطلوب زیادی برای سلامتی ایجاد کند، اما اقدامات پیشگیرانه ای وجود دارد که می توانید برای جلوگیری از آن انجام دهید. خوردن یک رژیم غذایی با ماهی و غذاهای دریایی با جیوه بالا، دور انداختن صحیح وسایل حاوی جیوه و آگاهی از محصولات روزمره که می توانند باعث مسمومیت با جیوه شوند می تواند کمک کننده باشد. خوشبختانه، درمان هایی برای معکوس کردن مسمومیت با جیوه و اثرات آن در دسترس است. اگر علائم مسمومیت با جیوه را دارید، برای ارزیابی و آزمایش با پزشک خود تماس بگیرید.

گردآوری:بخش سلامت بیتوته