ارکیکتومی چیست و چرا انجام می‌شود؟

مجموعه: بیماری ها و راه درمان

ارکیکتومی جراحی برداشتن یک یا هر دو بیضه است

ارکیکتومی: راهی برای مبارزه با سرطان بیضه

ارکیکتومی یک جراحی برای برداشتن یک یا هر دو بیضه است. افراد این جراحی را برای درمان یا پیشگیری از سرطان انجام می‌دهند.

ارکیکتومی چیست؟

ارکیکتومی (یا ارکیدکتومی) یک روش جراحی برای برداشتن یک یا هر دو بیضه است. بیضه‌ها دو اندام کوچک هستند که در کیسه‌ای از پوست (اسکروتوم) زیر آلت تناسلی قرار دارند. بیضه‌ها اسپرم و هورمون‌های مردانه مانند تستوسترون تولید می‌کنند.

پزشک از ارکیکتومی برای درمان یا پیشگیری از سرطان بیضه، سرطان پروستات و سرطان پستان مردانه استفاده می‌کنند. معمولاً این جراحی به‌صورت سرپایی انجام می‌شود، بنابراین بیمار همان روز به خانه بازمی‌گردد.

ارکیکتومی می‌تواند سرطان پروستات را کنترل کند

چرا افراد ارکیکتومی انجام می‌دهند؟

پزشک از ارکیکتومی برای موارد زیر استفاده می‌کنند:

• درمان سرطان: ارکیکتومی هم یک ابزار تشخیصی و هم یک روش درمانی برای سرطان بیضه است. این جراحی بافت‌هایی را که ممکن است حاوی سرطان باشند حذف می‌کند و به پاتولوژیست اجازه می‌دهد بافت را برای تشخیص دقیق سرطان بررسی کند. همچنین برای درمان سرطان پستان مردانه و سرطان پروستات استفاده می‌شود. آندروژن‌ها (هورمون‌های مردانه مانند تستوسترون) رشد برخی سلول‌های سرطانی را تشویق می‌کنند. بدون بیضه‌ها، سطح هورمون‌ها کاهش می‌یابد و این جراحی با قطع هورمون‌هایی که به رشد و گسترش تومورهای سرطانی کمک می‌کنند، اندازه برخی تومورها را کاهش می‌دهد.

• برداشتن بیضه‌های آسیب‌دیده: آسیب‌های ورزشی، تصادفات موتورسیکلت و سایر تروماها می‌توانند به بیضه‌ها آسیب شدیدی وارد کنند. اگر ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی نتواند بیضه را ترمیم کند، آن را برمی‌دارد و بافت‌های اطراف را بخیه می‌زند. در موارد نادر، ممکن است نیاز به برداشتن بیضه‌ای باشد که نزول نکرده است یا در اثر پیچ‌خوردگی بیضه (تورشن بیضه) آسیب دیده باشد.

چگونه برای ارکیکتومی آماده شویم؟

ارکیکتومی در یک مرکز جراحی یا بیمارستان انجام می‌شود. معمولاً از بیهوشی عمومی استفاده می‌شود (شما در طول جراحی به خواب می‌روید). در حین جراحی هیچ دردی احساس نخواهید کرد.

ارکیکتومی برای درمان سرطان بیضه استفاده می‌شود

در طول ارکیکتومی چه اتفاقی می‌افتد؟

پزشک ناحیه را تمیز کرده و برشی ایجاد می‌کند. محل برش به تکنیک مورد استفاده بستگی دارد. برش ممکن است در ناحیه شرمگاهی (ارکیکتومی اینگوینال) یا در اسکروتوم (ارکیکتومی ساده) باشد. پزشک ممکن است موارد زیر را بردارد:

• هر دو بیضه (ارکیکتومی دوطرفه).

• یک بیضه (ارکیکتومی یک‌طرفه).

بیضه‌ها و طناب اسپرماتیک (ارکیکتومی اینگوینال رادیکال). طناب اسپرماتیک شامل رگ‌های خونی و اعصاب است و مایع منی را از بیضه‌ها به آلت تناسلی منتقل می‌کند، اما می‌تواند مسیری برای گسترش سرطان به سایر قسمت‌های بدن باشد.

اگر تصمیم به استفاده از بیضه مصنوعی داشته باشید، پزشک بیضه جدید پرشده با آب‌نمک (سالین) را در اسکروتوم قرار می‌دهد. در پایان جراحی، برش با بخیه بسته می‌شود. پس از جراحی، باید در اتاق ریکاوری منتظر بمانید تا آماده رفتن به خانه شوید. اکثر افراد همان روز جراحی به خانه می‌روند. معمولاً کل روش بین 30 تا 60 دقیقه طول می‌کشد.

ارکیکتومی چقدر دردناک است؟

از آنجا که در طول جراحی تحت بیهوشی هستید، دردی احساس نخواهید کرد. ممکن است در دوره نقاهت احساس ناراحتی کنید. با پزشک خود در مورد داروهای ضد درد و سایر روش‌های کاهش ناراحتی در روزها و هفته‌های پس از ارکیکتومی صحبت کنید.

ارکیکتومی ساده برشی در اسکروتوم ایجاد می‌کند

پس از ارکیکتومی چه اتفاقی می‌افتد؟

پس از جراحی به کسی نیاز دارید که شما را به خانه برساند. فرآیند بهبودی کامل معمولاً چند هفته طول می‌کشد. باید یک ویزیت پیگیری با پزشک خود پس از جراحی ترتیب دهید. در طول بهبودی، باید:

• از فعالیت بدنی خودداری کنید: لباس‌های گشاد بپوشید و چند روز پس از جراحی آرام باشید. برای چند هفته، نباید اشیای سنگین بلند کنید، بدوید یا رابطه جنسی داشته باشید. از پزشک خود بپرسید که چه زمانی می‌توانید به ورزش و سایر فعالیت‌ها بازگردید.

• ناحیه را تمیز و خشک نگه دارید: دستورالعمل‌های ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی را برای مراقبت از برش دنبال کنید. هنگام دوش گرفتن از صابون و آب استفاده کنید و ناحیه را تمیز و خشک نگه دارید. ممکن است لازم باشد برای حدود 48 ساعت پس از جراحی لباس مخصوصی برای حمایت از اسکروتوم بپوشید تا تورم کاهش یابد. تا زمانی که ارائه‌دهنده اجازه ندهد (معمولاً چند هفته پس از جراحی)، نباید شنا کنید یا حمام کنید.

• درد را مدیریت کنید: پس از جراحی کمی درد، ناراحتی یا حساسیت خواهید داشت. برای تسکین درد و تورم، استامینوفن یا داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) بدون نسخه مصرف کنید. در یکی دو روز اول، هر 20 دقیقه کیسه یخ روی ناحیه قرار دهید. ممکن است ارائه‌دهنده توصیه کند برای کمک به کاهش تورم، لباس زیر حمایتی بپوشید.

• هیدراته بمانید و غذاهای مغذی بخورید: مهم است که هنگام دفع مدفوع فشار زیادی وارد نکنید. مقدار زیادی آب بنوشید و غذاهای غنی از فیبر بخورید تا یبوست پیشگیری شود.

فواید ارکیکتومی چیست؟

برای افراد مبتلا به سرطان بیضه، ارکیکتومی یک درمان مؤثر برای برداشتن تومور و تجزیه و تحلیل بافت برای تشخیص سرطان است. برای سرطان پستان و پروستات، این یک درمان مؤثر برای کاهش سطح هورمون‌ها به‌عنوان بخشی از یک استراتژی درمانی بزرگ‌تر است. اما کاهش ناگهانی هورمون‌ها به دلیل برداشتن بیضه‌ها می‌تواند عوارض جانبی داشته باشد. با ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی خود در مورد راه‌های مدیریت این عوارض جانبی صحبت کنید.

بیضه مصنوعی می‌تواند جایگزین بیضه برداشته‌شده شود

خطرات ارکیکتومی چیست؟

مانند هر روش جراحی، خطرات ارکیکتومی شامل خونریزی و عفونت است. ممکن است عوارضی مانند تورم و درد داشته باشید. عوارض و اثرات جانبی ارکیکتومی به نوع جراحی بستگی دارد. برخی از عوارض جانبی ناشی از کاهش سطح هورمون‌ها (معمولاً زمانی که هر دو بیضه برداشته می‌شوند) شامل موارد زیر است:

• کاهش میل جنسی.

• افسردگی.

• خستگی.

• گرگرفتگی.

• کاهش توده عضلانی.

• پوکی استخوان.

• مشکلات عملکرد جنسی یا ناتوانی در نعوظ (اختلال نعوظ).

• افرادی که هر دو بیضه را برمی‌دارند (ارکیکتومی دوطرفه) نمی‌توانند اسپرم تولید کنند و این روش آن‌ها را نابارور می‌کند.

ارکیکتومی می‌تواند بر احساس شما نسبت به خودتان و احساسات شما نسبت به رابطه جنسی تأثیر بگذارد. داشتن این نوع احساسات پس از جراحی طبیعی است. با پزشک خود در مورد اثرات روانی جراحی صحبت کنید. آن‌ها می‌توانند راه‌هایی برای کمک به کنار آمدن با این موضوع پیشنهاد کنند.

چه زمانی می‌توانم به فعالیت‌های معمول خود بازگردم؟

مهم است که مطمئن شوید برش شما قبل از سرگیری فعالیت‌های بدنی، از جمله رابطه جنسی، کاملاً بهبود یافته است. پزشک معمولاً توصیه می‌کنند که سه تا چهار هفته صبر کنید. تا آن زمان، نباید ورزش کنید، بدوید یا اشیای سنگین بلند کنید. از پزشک خود بپرسید که چه زمانی می‌توانید به فعالیت‌هایی که از آن‌ها لذت می‌برید بازگردید.

چه زمانی باید با پزشک تماس بگیرم؟

پس از ارکیکتومی، اگر موارد زیر را تجربه کردید، فوراً با ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی خود تماس بگیرید:

• تب یا درد شدید

• مشکل در ادرار کردن

• از دست دادن حس یا حساسیت در اسکروتوم

• قرمزی نزدیک برش یا لکه بنفش روی اسکروتوم (ممکن است نشانه تجمع خون زیر پوست یا هماتوم باشد)

• خون یا چرک از برش خارج شود.

• اگر گرگرفتگی، خستگی یا مشکلات عملکرد جنسی دارید، با پزشک خود تماس بگیرید. این علائم ممکن است پس از کاهش سطح هورمون‌ها رخ دهند. با ارائه‌دهنده خود در مورد مصرف مکمل‌های هورمونی که ممکن است این علائم را تسکین دهد، صحبت کنید.

ارکیکتومی می‌تواند آسیب شدید بیضه را درمان کند

سوالات متداول درباره ارکیکتومی

1. آیا ارکیکتومی دردناک است؟

در طول جراحی به دلیل استفاده از بیهوشی عمومی هیچ دردی احساس نمی‌شود. پس از جراحی ممکن است ناراحتی یا درد خفیف وجود داشته باشد که با داروهای ضد درد قابل کنترل است.

2. دوره نقاهت ارکیکتومی چقدر طول می‌کشد؟

بهبودی کامل معمولاً 3 تا 4 هفته طول می‌کشد. در این مدت باید از فعالیت‌های سنگین، ورزش و بلند کردن اشیای سنگین خودداری کنید.

3. آیا پس از ارکیکتومی می‌توان بیضه مصنوعی گذاشت؟

بله، در صورت تمایل بیمار، می‌توان بیضه مصنوعی پرشده با آب‌نمک (سالین) را در اسکروتوم قرار داد تا ظاهر طبیعی حفظ شود.

4. ارکیکتومی چگونه بر هورمون‌ها تأثیر می‌گذارد؟

برداشتن بیضه‌ها سطح تستوسترون را کاهش می‌دهد که ممکن است منجر به علائمی مانند گرگرفتگی، کاهش توده عضلانی یا مشکلات جنسی شود. مکمل‌های هورمونی می‌توانند به مدیریت این علائم کمک کنند.

5. آیا ارکیکتومی باعث ناباروری می‌شود؟

در ارکیکتومی دوطرفه (برداشتن هر دو بیضه)، فرد نمی‌تواند اسپرم تولید کند و نابارور می‌شود. در ارکیکتومی یک‌طرفه، معمولاً باروری حفظ می‌شود.

6. چه زمانی باید پس از ارکیکتومی به پزشک مراجعه کرد؟

در صورت بروز تب، درد شدید، قرمزی یا ترشح از محل برش، مشکل در ادرار کردن یا علائم غیرعادی مانند هماتوم، باید فوراً با پزشک تماس بگیرید.

سخن آخر

ارکیکتومی یک جراحی مهم و اغلب نجات‌بخش برای درمان سرطان یا مدیریت شرایط خاص پزشکی است. اگرچه ممکن است با چالش‌های جسمی و روانی همراه باشد، آگاهی کامل از فرآیند، مراقبت‌های پس از جراحی و حمایت پزشکی می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی کمک کند. با پزشک خود مشورت کنید، سؤالاتتان را بپرسید و با اطمینان قدم در مسیر بهبودی بگذارید. سلامت شما اولویت است.

گردآوری:بخش سلامت بیتوته