همه‌چیز درباره مگاکولون سمی: علائم، علل و درمان

مجموعه: بیماری ها و راه درمان

مگاکولون سمی یک اورژانس پزشکی است

مگاکولون سمی: بیماری خطرناکی که باید بشناسید!

مگاکولون سمی یک عارضه نادر و جدی سلامتی است که می‌تواند ناشی از شرایطی باشد که باعث التهاب یا عفونت شدید در کولون یا روده بزرگ می‌شود، مانند بیماری التهابی روده (IBD) یا عفونت سالمونلا. در مگاکولون سمی، کولون متورم، ضعیف و ناکارآمد می‌شود و پر از غذا و گاز می‌گردد. ممکن است سموم ناشی از تجمع غذا و گاز به خون نشت کرده و باعث عفونتی شوند که کل بدن را تحت تأثیر قرار دهد. همچنین می‌تواند منجر به شوک و کم‌آبی شود. علائم ممکن است شامل اسهال، تورم و درد شکم و تب باشد و نیاز به دریافت کمک فوری پزشکی دارید.

کولیت اولسراتیو عامل شایع مگاکولون سمی است

علل مگاکولون سمی

مگاکولون سمی نتیجه التهابی است که به مرور زمان در کولون ایجاد می‌شود، به‌ویژه اگر درمان نشود. شرایط سلامتی که باعث التهاب یا عفونت در کولون می‌شوند و می‌توانند منجر به مگاکولون سمی شوند عبارتند از:

کولیت اولسراتیو

کولیت اولسراتیو (UC) نوعی بیماری التهابی روده است و شایع‌ترین علت اولیه مگاکولون سمی است. این بیماری زمانی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بیش از حد واکنش نشان داده و باعث التهاب و زخم در لایه داخلی روده بزرگ می‌شود. علائم شامل اسهال، خون در مدفوع، درد شکم، تب، خستگی، تهوع و استفراغ است.

کولیت اولسراتیو ممکن است زمانی به مگاکولون سمی منجر شود که التهاب لایه داخلی کولون به نواحی داخلی‌تر روده بزرگ گسترش یابد. این باعث توقف عملکرد روده بزرگ و تورم آن می‌شود. اکثر موارد مرگ ناشی از کولیت اولسراتیو به دلیل مگاکولون سمی است.

بیماری کرون

بیماری کرون نوع دیگری از بیماری التهابی روده است. این بیماری شامل واکنش بیش از حد سیستم ایمنی است که باعث التهاب در هر بخشی از دستگاه گوارش، از دهان تا مقعد، می‌شود. اما اغلب روده کوچک و ابتدای روده بزرگ را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این بیماری می‌تواند باعث درد شکم، کاهش وزن، اسهال، مدفوع خونی، تهوع، درد مفاصل، تب و بثورات پوستی شود.

بیماری کرون نیز ممکن است باعث مگاکولون سمی شود، اما کمتر از کولیت اولسراتیو رخ می‌دهد. احتمال بروز آن در مراحل اولیه بیماری کرون بیشتر است.

عفونت کلستریدیوم دیفیسیل

عفونت ناشی از باکتری کلستریدیوم دیفیسیل (C. diff) کمتر شایع است، اما می‌تواند روده را ملتهب کرده و باعث اسهال شود. علائم دیگر شامل تب، درد شکم، استفراغ و تهوع است.

احتمال ابتلا به عفونت C. diff در هنگام مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها یا یک ماه پس از آن ۷ تا ۱۰ برابر بیشتر است. این آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند باکتری‌های مفید روده را که از رشد باکتری‌های مضر مانند C. diff جلوگیری می‌کنند، از بین ببرند. بدون عملکرد صحیح باکتری‌های مفید، عفونت C. diff می‌تواند باعث مشکلات جدی سلامتی مانند مگاکولون سمی شود.

عفونت‌های انگلی

کولون ممکن است از عفونت انگلی مانند عفونت‌های ناشی از برخی کرم‌ها ملتهب شود. اغلب این عفونت‌ها خفیف و بدون علامت هستند. اما ممکن است علائمی مانند اسهال، درد معده و تب نیز داشته باشید. در موارد جدی، به‌ویژه اگر درمان نشوید یا سیستم ایمنی ضعیفی داشته باشید، می‌تواند منجر به مگاکولون سمی یا سایر مشکلات جدی شود.

عفونت‌های باکتریایی

عفونت‌های روده‌ای ناشی از باکتری‌هایی مانند سالمونلا، شیگلا و کمپیلوباکتر می‌توانند روده‌ها را ملتهب کنند. این عفونت‌ها باعث اسهال، درد شکم و معده می‌شوند. در موارد شدید اما نادر، ممکن است به مگاکولون سمی منجر شوند.

داروهایی که باعث مگاکولون سمی می‌شوند

برخی داروها مانند مواد مخدر، داروهای ضداسهال، داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) و ضدافسردگی‌ها می‌توانند مگاکولون سمی را تحریک کرده یا علائم آن را بدتر کنند. این داروها با کاهش جریان خون یا تغییر در نحوه انقباض روده، خطر ابتلا به مگاکولون سمی را افزایش می‌دهند.

درد شدید شکمی از علائم مگاکولون سمی است

چه کسانی در معرض مگاکولون سمی هستند؟

هر کسی ممکن است به آن مبتلا شود، اما برخی شرایط، به‌ویژه بیماری التهابی روده، خطر را افزایش می‌دهند. همچنین، احتمال ابتلا در موارد زیر بیشتر است:

• دیابت

• مشکلات کلیوی

• پیوند عضو

• مشکلات سیستم ایمنی

• اچ‌آی‌وی/ایدز

• نارسایی قلبی

• بیماری ریه

علائم مگاکولون سمی

علائم مگاکولون سمی شامل موارد زیر است:

• درد، تورم و حساسیت شکم

• تهوع

• اسهال که ممکن است خونی باشد یا نباشد

• تب

• فشار خون پایین

• ضربان قلب سریع

• گیجی ذهنی

• احساس ناخوشی

علائم اولیه مگاکولون سمی

اسهال، اغلب شدید و خونی، در ابتدا شایع است. همچنین ممکن است تب، سرگیجه، تورم شکم و ضربان قلب سریع داشته باشید. وقتی کولون متورم می‌شود، که نشانه کلاسیک مگاکولون سمی است، نمی‌تواند گاز را از روده عبور دهد. در نتیجه، پایین شکم ممکن است به شدت متورم شده و در لمس دردناک و حساس شود. اگر این علائم را مشاهده کردید، فوراً به پزشک مراجعه کنید. مگاکولون سمی می‌تواند خیلی سریع جدی شود.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر هر یک از این علائم را دارید، فوراً به دنبال کمک پزشکی اضطراری باشید یا به پزشک مراجعه کنید:

• درد و حساسیت شدید شکم

• تورم شکم

• اسهال مکرر و خونی

• تب

• ضربان قلب سریع

• علائم شوک مانند نبض ضعیف یا سریع، گشاد شدن مردمک چشم، تنفس سریع یا سطحی و گیجی ذهنی

شناخت علائم مگاکولون سمی جان بیمار را نجات می‌دهد

تشخیص مگاکولون سمی

اگر علائم مگاکولون سمی دارید، پزشک و تیم مراقبت‌های بهداشتی شما را معاینه خواهند کرد. آنها درباره علائم، سابقه سلامتی و شرایطی مانند بیماری التهابی روده که باعث التهاب کولون می‌شوند، سؤال خواهند پرسید.

ممکن است با اشعه ایکس یا سی‌تی اسکن از داخل روده تصویربرداری کنند تا ببینند آیا کولون گشاد شده است یا خیر و آزمایش خون برای بررسی عفونت و سایر مشکلات احتمالی انجام دهند.

تورم شکم همراه با علائمی مانند تب بالای ۳۸ درجه سانتی‌گراد، ضربان قلب بالای ۱۲۰، تعداد کم گلبول‌های قرمز، فشار خون پایین و کم‌آبی ممکن است به تشخیص مگاکولون سمی اشاره کند.

درمان مگاکولون سمی

درمان بستگی به شدت بیماری، علائم، سن، سلامت عمومی و علت بیماری دارد.

• داروهایی برای درمان بیماری زمینه‌ای که منجر به مگاکولون سمی شده است می‌توانند کمک کنند. اگر علت بیماری التهابی روده باشد، درمان اغلب شامل استروئیدها و داروهای سیستم ایمنی مانند اینفلیکسی‌مب یا سیکلوسپورین است. اگر ناشی از عفونت باشد، احتمالاً به آنتی‌بیوتیک نیاز خواهید داشت. برای کولیت اولسراتیو، پزشک ممکن است آنتی‌بیوتیک‌هایی برای جلوگیری یا درمان عفونت باکتریایی و داروهای ضدالتهابی برای کاهش تورم کولون تجویز کند.

• همچنین ممکن است تحت استراحت روده قرار گیرید، به این معنا که تغذیه شما از طریق سوزن یا لوله به جای خوردن غذا تأمین می‌شود. تیم مراقبت‌های بهداشتی ممکن است با لوله مکش، هوا را از کولون خارج کند تا فشار روی کولون ملتهب و متورم کاهش یابد و از پارگی آن جلوگیری شود. ممکن است مایعات از طریق سوزن برای جلوگیری از کم‌آبی و فشار خون پایین دریافت کنید.

• برخی افراد نیاز به جراحی دارند. تصمیم‌گیری درباره زمان و نیاز به جراحی پیچیده است و ممکن است عوامل متعددی برای شما و تیم پزشکی در نظر گرفته شود. اگر درمان‌های غیرجراحی ظرف ۲ یا ۳ روز وضعیت را بهبود ندهند، احتمالاً نیاز به جراحی برای برداشتن تمام یا بخشی از کولون خواهید داشت. همچنین اگر مشخص شود که روده پاره شده، مرده است، خونریزی داخلی دارید، کولون در حال گشاد شدن است یا خون شما سمی‌تر می‌شود، معمولاً مستقیماً به جراحی نیاز خواهید داشت.

• پزشک ممکن است از شما بخواهد مصرف برخی داروها مانند مواد مخدر، آنتی‌کولینرژیک‌ها، ضدافسردگی‌ها و داروهای ضداسهال را که می‌توانند مگاکولون سمی را بدتر کنند، متوقف کنید.

مگاکولون سمی می‌تواند به سپسیس منجر شود

پیش‌آگهی مگاکولون سمی

تا زمانی که کولون پاره نشود، میزان بقای مگاکولون سمی با درمان مناسب بالای ۹۵٪ است. حتی اگر پاره شود، میزان بقا حدود ۸۰٪ است. اما برخی مطالعات نشان می‌دهند که اگر یک بار مگاکولون سمی داشته باشید و پزشک آن را بدون جراحی درمان کند، احتمال ابتلا مجدد به آن بیشتر از دیگران است.

نکات کلیدی

مگاکولون سمی یک عارضه جدی و تهدیدکننده حیات است که در موارد نادر ممکن است زمانی رخ دهد که بیماری یا عفونتی باعث التهاب کولون شود. اگر علائم مگاکولون سمی مانند اسهال شدید و خونی، درد شکم، تورم و حساسیت، ضربان قلب و تنفس سریع، تهوع و استفراغ دارید، فوراً به پزشک مراجعه کنید. پزشک درمان‌هایی برای کاهش علائم، مدیریت بیماری زمینه‌ای و کمک به بهبود کولون توصیه خواهد کرد.

سی‌تی‌اسکن برای تشخیص مگاکولون سمی استفاده می‌شود

سوالات متداول درباره مگاکولون سمی

1. چه چیزی مگاکولون سمی را تحریک می‌کند؟

مگاکولون سمی زمانی رخ می‌دهد که بیماری باعث التهاب کولون شود. می‌تواند توسط سیستم ایمنی ضعیف، هر بیماری درمان‌نشده‌ای که باعث التهاب می‌شود، یا استفاده از داروهایی مانند داروهای ضداسهال، مواد مخدر، آنتی‌کولینرژیک‌ها و ضدافسردگی‌ها تحریک شود.

2. آیا می‌توان از مگاکولون سمی جان سالم به در برد؟

بله، می‌توانید از مگاکولون سمی جان سالم به در ببرید، حتی اگر کولون پاره شود. به محض مشاهده علائم نگران‌کننده، کمک پزشکی دریافت کنید.

3.آیا مگاکولون سمی قابل پیشگیری است؟

بله، می‌توانید با کاهش خطر عفونت‌ها و مدیریت بیماری‌های التهابی روده (IBD) خطر ابتلا به مگاکولون سمی را کاهش دهید. اقداماتی مانند شستن دست‌ها، رعایت ایمنی مواد غذایی، اجتناب از بلعیدن آب در هنگام شنا، و درمان سریع بیماری‌های التهابی روده می‌توانند کمک‌کننده باشند.

4. آیا مگاکولون سمی همیشه نیاز به جراحی دارد؟

خیر، حدود نیمی از موارد با دارو و مراقبت‌های غیرجراحی مانند آنتی‌بیوتیک‌ها، استروئیدها و استراحت روده بهبود می‌یابند. با این حال، اگر کولون پاره شود، بخشی از آن بمیرد یا عوارض دیگری رخ دهد، جراحی ضروری است.

5. چه مدت طول می‌کشد تا مگاکولون سمی درمان شود؟

زمان بهبودی بستگی به شدت بیماری و پاسخ به درمان دارد. درمان‌های غیرجراحی ممکن است در عرض چند روز علائم را کاهش دهند، اما اگر جراحی لازم باشد، بهبودی ممکن است هفته‌ها یا ماه‌ها طول بکشد، به‌ویژه اگر ایلئوستومی انجام شود.

6. آیا کودکان هم می‌توانند به مگاکولون سمی مبتلا شوند؟

بله، اگرچه نادر است، اما کودکان نیز می‌توانند به دلیل بیماری‌های التهابی روده یا عفونت‌ها به مگاکولون سمی مبتلا شوند. علائم در کودکان ممکن است مشابه بزرگسالان باشد و نیاز به مراقبت فوری دارد.

سخن آخر 

مگاکولون سمی یک عارضه نادر اما خطرناک است که در اثر التهاب شدید یا عفونت در روده بزرگ، مانند بیماری‌های التهابی روده (کولیت اولسراتیو یا کرون) یا عفونت‌هایی مثل کلستریدیوم دیفیسیل، ایجاد می‌شود. این بیماری باعث تورم و فلج شدن کولون شده و علائمی مانند اسهال خونی، درد و تورم شکم، تب و ضربان قلب سریع را به دنبال دارد. درمان شامل داروهایی مانند آنتی‌بیوتیک‌ها و استروئیدها، استراحت روده و در موارد شدید، جراحی است. تشخیص و درمان سریع برای جلوگیری از عوارض جدی مانند پارگی کولون حیاتی است و پیشگیری از طریق مدیریت بیماری‌های زمینه‌ای و رعایت بهداشت می‌تواند خطر را کاهش دهد.

گردآوری:بخش سلامت بیتوته