آنژیوکت چیست و برای چه مواردی استفاده می شود؟

مجموعه: آزمایش ها و تجهیزات پزشکی

آنژیوکت چیست

آنژیوکت چیست و چه کاربردی دارد؟ 

آنژیوکت چیست؟

آنژیوکت‌ها که به آنها کاتتر عروق محیطی نیز گفته می‌شود، ابزار مهمی برای پزشکان در کاربردهای تشخیصی و درمانی هستند. انتخاب آنژیوکات مناسب برای اطمینان از بهترین مراقبت از بیمار برای افراد مبتلا به بیماری های قلبی خاص و کسانی که نیاز به چندین مایع IV دارند ضروری است. آنژیوکت با سوراخ عریض به راحتی در بسته بندی استریل در بیمارستان ها در دسترس است.

آنژیوکت تکنیکی است به منظور قرار دادن یک آنژیوکتا در داخل رگ و به منظور ایجاد نوعی دسترسی وریدی ، استفاده می شود. عمدتاً برای انتقال کلوئید، کریستالوئید، خون و فرآورده های خونی استفاده می شود. به غیر از انتقال خون، استفاده از آن در زمینه های جراحی و پزشکی به شکل آسپیراسیون مایع آسیت، پلورال افیوژن یا هر حفره دیگری در بدن برای آسپیراسیون آبسه/خون، اغلب به عنوان تشخیصی یا درمانی استفاده می شود.

آنژیوکت پروانه ای

انواع آنژیوکت

اندازه های مختلف آنژیوکت موجود است که برای تعیین اندازه و استفاده از آنها با رنگ کدگذاری شده است. اندازه آنژیوکت به طور کلی از سایز 14 تا 26 متغیر است. آنژیوکتا یا آنژیوکت نیز در انواع مدل های مختلف موجود است.

اندازه آنژیوکت بر اساس وضعیت بیمار، هدف آنژیوکت و در فوریت اینکه چه مایعاتی باید تحویل داده شود، تعیین می شود.

برای متخصصان مراقبت های بهداشتی، دانستن انواع مختلف آنژیوکت و کاربرد آنها برای درمان موثر و مناسب بیمار مهم است.

• به طور عمده سه نوع آنژیوکت وجود دارد:

1. آنژیوکت محیطی: آنژیوکت محیطی رایج ترین آنژیوکت است که از طریق پوست در ورید محیطی قرار می گیرد. آنژیوکت محیطی به یک کاتتر IV متصل است، معمولاً برای بیماران جراحی و اورژانس استفاده می شود. کاتتر ورید محیطی عمدتاً برای دادن دارو، مایعات، انتقال خون و نمونه‌گیری خون استفاده می‌شود.

2. آنژیوکت خط مرکزی : یک آنژیوکت خط مرکزی در یک رگ بزرگ در گردن، قفسه سینه، کشاله ران یا بازو قرار داده می شود. کاتتر ورید مرکزی شامل سیاهرگ گردن، ورید ساب کلاوین یا ورید فمورال است. از طریق خط مرکزی مایعات، دارو، خون یا تغذیه که به بیماران داده می شود و برای خون گیری نیز استفاده می شود. از  آنژیوکت خط مرکزی برای بیمارانی استفاده می شود که تحت درمان طولانی مدت و دارو هستند، مایعات مورد نیاز تجویز می شود.

3. آنژیوکت خط وسط : آنژیوکت خط وسط روی رگ بزرگی در قسمت فوقانی بازوی بیماران قرار می گیرد. یک آنژیوکت خط وسط وارد رگ محیطی می شود. در رگ بزرگ بازو قرار می گیرد و به رگ بزرگ نزدیک قلب ختم می شود.

آنژیوکت دارای کدهای رنگی مختلف

• آنژیوکت IV در اندازه های مختلف موجود است. اندازه های مختلف آنژیوکت دارای کدهای رنگی مختلف برای تعیین اندازه و کاربرد آنها هستند.

درپوش های پورت تزریق آنژیوکت رنگی برای شناسایی فوری اندازه آنژیوکت هستند.

- نارنجی 14G : در موقعیت های ترومای شدید، انتقال خون سریع، جراحی

- خاکستری 16G : تروما، جراحی یا تزریقات با حجم زیاد

- سبز 18G : انتقال خون یا تزریق های با حجم بزرگ

- صورتی 20G : چند منظوره؛ برای داروها، هیدراتاسیون و درمان های معمول

- آبی 22G : برای انجام شیمی درمانی؛ بیمار با رگ های کوچک؛ سالمند یا اطفال، بیمار نوزاد

- رنگ زرد 24G : بیماران با رگهای بسیار شکننده؛ بیماران مسن یا کودکان، نوزادان

1. 22G-25G برای اطفال توصیه می شود.

2. 20G-25G برای انتقال خون در بزرگسالان.

3. 16-18G برای انتقال سریع خون در بزرگسالان.

4. 24G-26G کودکان و نوزادان. 

نحوه کار با آنژیوکت 

نحوه کار با آنژیوکت

1. یک رگ مناسب انتخاب کنید. رایج ترین رگ های مورد استفاده در اندام فوقانی: رگ های جلویی، رگ های ساعد و شبکه رگی پشتی در پشت دست است.

2. یک تورنیکت (معمولاً روی بازو) بپیچید تا رگ ها پر شود و نمایان شود. نمایان شدن رگ ها و سوراخ کردن رگ را می توان با گرم کردن اندام و ماساژ دادن (ضربه زدن) محل تزریق تسهیل کرد. یا از بیمار بخواهید چندین بار مشت خود را باز و بسته کند.

3. دست های خود را تمیز و ضد عفونی کنید و دستکش یکبار مصرف بپوشید.

4. محل سوراخ را با استفاده از یک پنبه آغشته به محلول ضد عفونی کننده یا با دستمال های استریل از پیش بسته بندی شده تمیز و ضد عفونی کنید. پوست را با محلول ضدعفونی کننده از فاصله 20 تا 30 سانتی متری اسپری کنید و 1 تا 1.5 دقیقه صبر کنید.

5. با استفاده از انگشت شست یا انگشتان یک دست، پوست را در زیر محل تزریق پخش کنید. کاتتر را با یک سوزن با زاویه 30 درجه وارد پوست کنید.  

6. هنگامی که خون در هاب سوزن ظاهر شد، سوزن را با یک دست ثابت نگه دارید و با دست دیگر آنژیوکت را به داخل رگ پیش ببرید. سپس سوزن را بیرون بکشید و تورنیکت را باز کنید. اگر سوزن بسیار آهسته وارد شده باشد، ممکن است خون در هاب سوزن ظاهر شود در حالی که نوک آنژیوکت (کوتاهتر از سوزن) هنوز در خارج از رگ قرار دارد. قبل از بی حرکت کردن سوزن و تلاش برای پیشبرد کاتتر از روی سوزن به داخل مجرای عروق، سوزن را با کاتتر ~ 1 میلی متر بیشتر به جلو ببرید.

7. باز بودن کاتتر را با آسپیراسیون خون و تزریق حجم کم 9/0 درصد سالین تأیید کنید.

8. آنژیوکت را با استفاده از نوار چسب یا یک پانسمان مخصوص به پوست بچسبانید.

9. تاریخ و زمان قرار دادن آنژیوکت را روی پانسمان ثبت کنید.

10. پس از برداشتن آنژیوکت، محل رگ گیری را ضد عفونی کرده و فشرده سازی کنید. محل را با یک پانسمان چسب کوچک بپوشانید تا خونریزی متوقف شود.

کاربرد انواع آنژیوکت  

کاربرد آنژیوکت

• تزریق دارو به رگ‌های بیمار: معمولا آنژیوکت‌ها زمانی استفاده می‌شوند که لازم است داروهای مایع به صورت متوالی به رگ‌های بیمار تزریق شوند. زمانی که اعمال جراحی انجام می‌شود، داروهای مورد نیاز مانند داروهای بیهوشی و... از طریق آنژیوکت تزریق می‌شوند. همچنین در طول عمل آنژیوکت در رگ بیمار باقی می‌ماند تا در صورت بروز مشکل بتوان سریع به بیمار دارو رساند.

• نمونه برداری خون

• در موارد اورژانسی نیز مأموران اورژانس به سرعت رگ بیمار را پیدا کرده و آنژیوکت را وارد آن می‌کنند تا بتوانند داروهای مورد نیاز را هرچه سریع‌تر به بیمار برسانند. 

• در برخی از رادیولوژی‌ها مانند عکس‌های رنگی کلیه، مثانه، مغز و... نیاز است که ماده حاجب وارد رگ‌ها شود. 

دیگر نکات درباره آنژیوکت

• استفاده از سایز درست آنژیوکت بسیار مهم است. پرستار باید بداند هدف از به کار گیری آنژیوکت چیست و طبق آن از سایز متناسب استفاده کند. استفاده ی نادرست از سایز برانول، علاوه بر ایجاد درد برای بیمار، باعث پارگی رگ نیز شود.

• مدت زمان استفاده از آنژیوکت حداکثر ۷۲ ساعت می باشد و تعویض آن پس از زمان مذکور به جهت جلوگیری از عفونت ضروری می باشد.

• زمان ورود آنژیوکت به رگ، چند دقیقه صبر کنید. علائمی مانند قرمزی و یا تورم ،به معنای اتصال نادرست آنژیوکت باشد.

آنژیوکت یا کاتتر عروق محیطی

سوالات رایج در رابطه با آنژیوکت

• چرا آنژیوکت را در مچ شما می گذارند؟

مچ دست معمولاً در دسترس‌تر است و قرار دادن آنژیوکت در آنجا همچنین به بیمار اجازه می‌دهد بازوی خود را خم کند و دست خود را حرکت دهد، که وقتی قرار است کاتتر در چند دقیقه باقی بماند، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. 

• اندازه سوزن آنژیوکت چقدر است؟

بیشتر سوزن ها بین 19 تا 45 میلی متر طول دارند. هر چه سوزن بلندتر باشد، گیج آن کوچکتر است.

گردآوری:بخش سلامت بیتوته