ESR (سرعت رسوب گلبول قرمز): نحوه انجام آزمایش، تفسیر و موارد دیگر
- مجموعه: آزمایش ها و تجهیزات پزشکی
آزمایش ESR چیست؟
نام کامل آزمایش ESR
Erythrocyte Sedimentation Rate
نام های دیگر آزمایش ESR
• آزمایش ای اس ار
• تست سرعت رسوب گلبول قرمز
• Westergren sedimentation rate
• آزمایش سدیمانتاسیون خون
• آزمایش esr 1 hr
نوع نمونه آزمایش ESR
خون
نحوه انجام آزمایش ESR
یک متخصص مراقبت های بهداشتی با استفاده از یک سوزن کوچک از رگ بازوی شما نمونه خون می گیرد. پس از وارد کردن سوزن، مقدار کمی خون در یک لوله آزمایش یا ویال جمع آوری می شود. وقتی سوزن داخل یا خارج می شود ممکن است کمی احساس سوزش کنید. این معمولا کمتر از پنج دقیقه طول می کشد.
نمونه خون به آزمایشگاه برده می شود، جایی که خون شما در یک لوله بلند و نازک قرار می گیرد که به مدت یک ساعت در آن قرار می گیرد. در طول این یک ساعت و پس از آن، متخصصی که این آزمایش را پردازش میکند، میزان فرورفتگی RBCها در لوله، سرعت فرورفتن آنها و تعداد فرورفتگی را ارزیابی میکند.
التهاب می تواند باعث ظاهر شدن پروتئین های غیر طبیعی در خون شما شود. این پروتئینها باعث میشوند گلبولهای قرمز در کنار هم جمع شوند. این باعث می شود آنها سریعتر سقوط کنند.
خطرات و عوارض انجام آزمایش ESR
هیچ خطری مستقیماً با آزمایش ESR مرتبط نیست. با این حال، گرفتن خون ممکن است حداقل خطرات را به همراه داشته باشد. عوارض احتمالی عبارتند از:
- خونریزی، از خیلی خفیف تا بیش از حد
- غش کردن
- هماتوم
- کبودی
- التهاب رگ
- سرگیجه
- زمانی که سوزن پوست شما را سوراخ می کند، احتمالاً درد خفیف تا متوسطی را احساس خواهید کرد.
زمان و شرایط انجام آزمایش ESR
برای این آزمایش نیاز به آمادگی خاصی ندارید، یک آزمایش خون ساده است و لازم نیست قبل از آزمایش ناشتا باشید اما اگر پزشک آزمایشهای دیگری را بر روی نمونه خون شما دستور داده است، ممکن است لازم باشد چندین ساعت قبل از آزمایش ناشتا باشید می توانید از پزشک خود یا مسئول آزمایشگاه سوال کنید.
قبل از انجام آزمایش در صورتی که دارویی مصرف میکنید حتما به پزشک خود اطلاع دهید.
آزمایش ESR در چه مواردی تجویز میشود؟
آزمایش ESR را می توان همراه با سایر آزمایش ها برای کمک به تشخیص شرایطی که باعث التهاب می شوند استفاده کرد. همچنین می توان از آن برای کمک به نظارت بر این شرایط استفاده کرد. بسیاری از شرایط باعث التهاب می شوند، از جمله آرتریت، واسکولیت، عفونت و بیماری التهابی روده. همچنین ممکن است از ESR برای نظارت بر شرایط موجود استفاده شود.
در صورت داشتن علائم بیماری که باعث التهاب می شود، پزشک شما ممکن است دستور ESR را بدهد. علائم شما به شرایطی که ممکن است داشته باشید بستگی دارد، اما ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- سردرد
- تب بی دلیل
- کاهش وزن
- سفتی مفصل
- درد گردن یا شانه
- از دست دادن اشتها
- کم خونی
داروها و عوامل مداخله گر برای انجام آزمایش ESR
• داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAID)
• استاتینها (کاهش دهنده کلسترول خون)
تفسیر آزمایش ESR
• علل بالا بودن نتایج تست ESR
دلایل متعددی برای نتیجه تست ESR بالا وجود دارد. برخی از شرایط رایج مرتبط با نرخ بالاتر عبارتند از:
- بیماری های التهابی و عفونی سیستمیک و موضعی
- آسیب بافتی یا ایسکمی (فقدان خون به بافت)
- ضربه
- انواع خاصی از سرطان، از جمله برخی از انواع لنفوم و میلوم متعدد
- سن بالا
- بارداری
- کم خونی
- بیماری کلیوی
- دیابت
- بیماری قلبی
- بیماری های خونی یا عروقی
- التهاب عروق خونی (واسکولیت)
- چاقی
- بیماری تیرویید
- بالا بودن ESR غیرطبیعی می تواند نشان دهنده وجود تومورهای سرطانی باشد، به خصوص اگر التهابی پیدا نشود.
- بیماری های خود ایمنی/ نتایج تست ESR که بالاتر از حد طبیعی است نیز با بیماری های خود ایمنی مرتبط است، از جمله:
- لوپوس
- انواع خاصی از آرتریت، از جمله RA
- ماکروگلوبولینمی والدنستروم، یک سرطان نادر
- آرتریت تمپورال، وضعیتی که در آن شریان تمپورال شما ملتهب یا آسیب میبیند
- پلی میالژیا روماتیکا که باعث درد ماهیچه ها و مفاصل می شود
- هیپرفیبرینوژنمی، که بیش از حد پروتئین فیبرینوژن در خون شما است
- واسکولیت آلرژیک یا نکروزان
- عفونت ها/ برخی از انواع عفونت که باعث می شوند نتایج تست ESR بالاتر از حد طبیعی باشد عبارتند از:
- عفونت استخوان
- عفونتهای قلبی که باعث میوکاردیت، پریکاردیت و اندوکاردیت می شود.
- تب روماتیسمی
- عفونت پوست
- عفونت های سیستمیک
- سل (TB)
• علل پایین بودن نتایج تست ESR
نتیجه تست ESR پایین ممکن است به دلایل زیر باشد:
- نارسایی احتقانی قلب (CHF)
- هیپوفیبرینوژنمی، که فیبرینوژن بسیار کمی در خون است.
- پروتئین پلاسما پایین (در رابطه با بیماری کبد یا کلیوی رخ می دهد)
- لکوسیتوز، که تعداد بالای گلبول های سفید خون (WBC) است.
- پلی سیتمی ورا، یک اختلال مغز استخوان که منجر به تولید گلبول های قرمز اضافی می شود.
- کم خونی داسی شکل، یک بیماری ژنتیکی که بر گلبول های قرمز تأثیر می گذارد.
مقادیر نرمال آزمایش ESR
جنسیت | محدوده نرمال | محدوده غیرنرمال |
زنان زیر 50 سال | 0-20 mm/hr | بیشتر از 20 |
زنان بالای 50 سال | 0-30 mm/hr | بیشتر از 30 |
مردان زیر 50 سال | 0-15 mm/hr | بیشتر از 15 |
مردان بالای 50 سال | 0-20 mm/hr | بیشتر از 20 |
کودکان | 0-10 mm/hr | بیشتر از 10 |
سوالات رایج در رابطه با آزمایش ESR
• آیا استرس می تواند باعث ESR بالا شود؟
اگرچه مکانیسم افزایش ESR در پاسخ به قرار گرفتن در معرض عوامل استرس زا نامشخص است، به این نتیجه رسیدیم که هنگام انجام آزمایش ESR ، باید برای عوامل موقعیتی مانند روزهای پر استرس و شبهای بیخوابی بیمار را در نظر گرفت.
• روشهای انجام ESR چیست؟
دو روش اصلی برای اندازه گیری ESR وجود دارد: روش Westergren و روش Wintrobe. هر روش نتایج کمی متفاوت را ایجاد می کند. اکثر آزمایشگاه ها از روش وسترگرن استفاده می کنند.
نکات مهم دیگری که باقی مانده است و باید بدانید
• بسته به نتایج شما، پزشک ممکن است بخواهد آزمایشهای دیگری از جمله آزمایش دوم ESR برای تأیید نتایج آزمایش اول را تجویز کند. این آزمایش ها به طور بالقوه می توانند به پزشک کمک کنند تا علت خاص التهاب شما را کشف کند.
• اگر یک بیماری زمینهای دارید که باعث سطوح بالای ESR میشود، از تستهای ESR نیز میتوان برای نظارت بر سطوح ESR در طول درمان استفاده کرد تا میزان عملکرد درمانها را اندازهگیری کرد.
• افراد با مقادیر غیرطبیعی ESR ممکن است همیشه یک بیماری پزشکی نداشته باشند که نیاز به درمان داشته باشد. سطوح کمی بالاتر نیز می تواند به دلیل بارداری، قاعدگی یا افزایش سن رخ دهد.
تذکر مهم
از اطلاعات موجود در این مقاله نباید به عنوان جایگزین نظر حرفه ای پزشک استفاده شود. اگر در مورد سلامتی خود سوالی دارید حتما با پزشک خود تماس بگیرید.
گردآوری: بخش سلامت بیتوته