مکان مذهبی در قزوین: زیارتگاه امامزاده شاهزاده حسین
- مجموعه: مکانهای زيارتي ايران و جهان
امامزاده شاهزاده حسین
تاریخچه و تزیینات زیبای امامزاده شاهزاده حسین قزوین
مقبره شاهزاده حسین
امامزاده شاهزاده حسین قزوین
امامزاده شاهزاده حسین فرزند علی بن موسی الرضا است که مقبره‌اش در شهر قزوین واقع شده است. گفته شده که وی در سنّ ۲ سالگی در سفر به مرو حین عبور از قزوین، در این شهر درگذشت و در همانجا به خاک سپرده شد. هم اکنون زیارتگاه ایشان در خیابان سلامگاه قزوین واقع شده است.
زیارتگاه شاهزاده حسین
تاریخچه امامزاده شاهزاده حسین
امامزاده حسین قزوین از اواخر قرن پنجم و اوایل قرن ششم هجری قمری، بین مردم شناخته شده بود و در قرن ششم، اهالی قزوین آن را به عنوان مکان مذهبی و زیارتی معتبر می‌شناختند. گواهی بر این موضوع نیز در نوشته‌های شیخ عبدالجلیل رازی در کتاب "النقض" قابل مشاهده است. این کتاب تا حدود سال ۴۹۱ هجری شمسی به تاریخ امامزاده حسین اشاره دارد و می‌نویسد: "و اهل قزوین از سنی و شیعه به زیارت ابوعبدالله حسین بن الرضا می‌روند."
علاوه بر این، قدیمی‌ترین کتابی که از مزار شاهزاده حسین نام برده است، کتاب "تاریخ قزوین و فضائلها" نوشته "حافظ ابوعلی خلیل بن عبدالله بن احمد قزوینی" است. او در این کتاب به اصالت بنا و سن شاهزاده حسین اشاره می‌کند و می‌نویسد: "در این گورستان مزار منسوب به فرزند حضرت علی بن موسی الرضا (ع) است که در خردسالی درگذشته بود.
سفر علی بن موسی الرضا به قزوین، در جریان سفرش به خراسان و به‌طور مخفیانه صورت می‌گیرد. علی بن موسی الرضا در منزل «داوود بن عیسی غازی» اقامت می‌کند و فرزند دو ساله‌اش که در جریان این سفر همراهش بوده‌است در قزوین به علت بیماری فوت می‌کند و در همانجا به خاک سپرده می‌شود؛ و اکنون آستان شاهزاده حسین متعلق به فرزند علی بن موسی الرضا است.
ساختمان امامزاده حسین تا قبل از سده‌های هشتم و نهم روشن نیست؛ اما آثار موجود همچون ضریح چوبی روی مزار نشان می‌دهند که امامزاده در طی این سده‌ها دارای بنایی عالی بوده است. این ضریح چوبی نفیس یکی از شاهکارهای منبت‌کاری و گره‌چینی به حساب می‌آید.
پس از انتخاب شهر قزوین به‌عنوان پایتخت صفویان، شاه تهماسب توجه ویژه‌ای به امامزاده حسین داشت و دستور بازسازی آن را داد. زینب بیگم، دختر وی نیز به امامزاده علاقه‌مند بود و به‌طور کتیبه‌کاشی معرق در امامزاده، سردر مجموعه در سال ۱۰۰۹ هجری شمسی به دستور وی ساخته و صندوق چوبی نفیس و زیبایی بر مزار ایشان نصب شد.
دوره صفویه باعث گسترش ساختمان‌های اطرف امامزاده شد و این مکان به یکی از اصلی‌ترین زیارتگاه‌های مردم شهر قزوین تبدیل شد. در زمان حکومت ناصرالدین شاه قاجار، اقداماتی برای تعمیر و مرمت بخش‌های فرسوده امامزاده انجام شد. سعدالسلطنه به دستور میرزا علی اصغرخان اتابک و با هزینه او تعمیراتی انجام داد که شامل دیوار دور صحن و سایر اجزای ساختمان بود. این تعمیرات همچنین به اضافه کردن بخش‌های جدیدی مثل ایوان آینه‌کاری ضلع شمالی و تزیینات کاشیکاری گنبد شامل آینه‌کاری فضاهای داخلی و حجره‌هایی در اطراف امامزاده مرتبط بود. پس از الحاق ایوان شمالی، کتیبه متعلق به زینب بیگم که در ضلع شمالی قرار داشت، به بالای سردر ایوان جنوبی انتقال یافت.
تاریخچه امامزاده شاهزاده حسین
مشخصات بنای امامزاده شاهزاده حسین
بقعه شاهزاده حسین با دو ورودی از سمت شمال و جنوب در میان صحن بزرگی قرار گرفته‌است. در اطراف صحن ایوان‌هایی وجود دارد که با کاشیکاری در طرحهای مختلف تزیین شده‌است. ورودی بقعهٔ شاهزاده حسین دارای مقرنس کاری و تزیینات مختلف است، که در دورهٔ قاجاریه با افزودن تالاری به آن شکل تازه‌ای یافته‌است. در بخش غربی و شرقی بقعه، دو رواق ساخته شده که به نام‌های بالا سر و پایان پا معروف و دارای گچبری و کاشیکاری است. فضای داخل بقعه شاهزاده حسین، با کاشی خشتی هفت رنگ، بدنهٔ آن با آیینه کاری و زیر گنبد با کتیبه‌هایی به خط ثلث در زمینهٔ لاجوردی تزیین شده‌است. قدیمی‌ترین و زیباترین اثر مجموعه شاهزاده حسین، در چوبی منبت کاری شدهٔ آن است که در سال ۹۶۷ هجری به مجموعه اضافه شده‌است. طبق کتیبه‌ای از کاشی معرق، این مجموعه در سال ۱۰۴۰ هجری به دستور زینب بیگم، دختر شاه طهماسب صفوی، بازسازی و صندوق چوبی نفیسی بر مزار آن نصب شده‌است.
معماری امامزاده شاهزاده حسین
تاریخچه ثبت امامزاده شاهزاده حسین
این بنا که اصالتاً مربوط به دوره ایلخانی است در تاریخ ۲۰ بهمن ۱۳۱۸ با شمارهٔ ثبت ۳۳۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.
تزیینات امامزاده شاهزاده حسین
توسعه و بازسازی امامزاده شاهزاده حسین
در سال‌های اخیر نیز مجموعهٔ شاهزاده حسین تعمیر اساسی شده و بناهایی را که به آن افزوده‌اند که از جملهٔ آن‌ها بنای یادبودی است که به یاد محمد علی رجایی رئیس‌جمهور سابق ایران، ساخته‌اند. در اتاقهای اطراف امامزاده نیز شهیدان قزوینی جنگ ایران و عراق به خاک سپرده شده‌اند.
سوالات متداول درباره امامزاده شاهزاده حسین قزوین
امامزاده شاهزاده حسین قزوین کجا واقع شده است؟
امامزاده شاهزاده حسین در شهر قزوین واقع شده است.
چه تاریخچه‌ای درباره این امامزاده وجود دارد؟
امامزاده شاهزاده حسین، فرزند علی بن موسی الرضا، در سن ۲ سالگی در سفر به خراسان در قزوین درگذشت. مقبره او در همانجا برای زیارت و تعبد مردم واقع شده است.
چه ساختمان‌ها و تزییناتی در این مکان وجود دارد؟
امامزاده شاهزاده حسین شامل دروازه ورودی، ساختمان گنبد دار، رواق، ایوان، بقعه و اتاقهای اطراف صحن مرکزی دارد. این ساختمان‌ها با کاشیکاری‌ها و تزیینات هنری زیبا تزیین شده‌اند.
آیا امامزاده شاهزاده حسین قزوین به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است؟
بله، امامزاده شاهزاده حسین در تاریخ ۲۰ بهمن ۱۳۱۸ به عنوان یکی از آثار ملی ایران با شمارهٔ ثبت ۳۳۹ به ثبت رسیده است.
آیا این مکان توسعه و بازسازی شده است؟
بله، در سال‌های اخیر امامزاده شاهزاده حسین تعمیر اساسی شده و بناهایی به آن افزوده شده‌اند، از جمله یادبودی به یاد رئیس‌جمهور سابق ایران، محمد علی رجایی. همچنین، اتاقهای اطراف امامزاده برای دفن شهیدان جنگ ایران و عراق به کار گرفته شده‌اند.
سخن پایانی مقاله ی امامزاده شاهزاده حسین قزوین
با پایان این مقاله، با تاریخچه و تزیینات زیبای امامزاده شاهزاده حسین قزوین آشنا شدیم. این مکان مقدس که در شهر قزوین قرار دارد، نه تنها مکانی برای تعبد و عبادت مردم است بلکه یکی از آثار ملی ایران نیز محسوب می‌شود. امامزاده شاهزاده حسین با تاریخچه خود و تزیینات هنری فراوان، همواره به عنوان یک نماد برجسته از فرهنگ و معماری ایران باقی خواهد ماند، و مکانی برای زیارت و عبادت مردم خواهد بود.
گرد آوری:بخش گردشگری بیتوته
