برای شب یلدا چی درست کنیم؟
- مجموعه: اخبار گوناگون
مقدمه
سنت شب یلدا یکی از قدیمی‌ترین و مهم‌ترین ضیافت‌های ایرانی است که هر ساله در آخرین شب پاییز پاس داشته می‌شود. این رویداد که به نام یلدا یا شب چله معروف است، به افتخار نخستین روزهای زمستان و بلندترین شب برگزار می‌شود. شب یلدا همچنین نماد آغاز نور و گرما در سرما و تاریکی زمستان است. این مراسم که اصالتا به دوران باستان ایران باز می‌گردد، دارای عناصر فرهنگی، مذهبی و اجتماعی غنی است. یلدا به معنای "تولد" است و در این شب، خانواده‌ها و دوستان دور سفره رنگارنگ تزیین شده با انواع میوه‌ها به خصوص هندوانه، انار و خرمالو، خوراکی‌هایی چون آجیل و شیرینی، گرد هم می‌آیند. شب یلدا از هزاران سال پیش به ما ارث رسیده است و ارتباط ایرانیان با طبیعت و تغییرات فصلی، اهمیت خانواده و مقاومت و امید را در میان اقوام ایرانی نشان می‌دهد.
شب یلدا دارای رسوم بسیار خاص و منحصر به فردی است که در هر نقطه از ایران به طریقی پاس داشته می‌شود. یکی از بخش‌های بسیار مهم این جشن باستانی خورکی‌های آن است. از غذاهایی که برای شب چله طبخ می‌شوند تا میوه، آجیل، شیرینی و...، همگی مطابق رسم و رسوم خاصی آماده می‌گردند. در این فرصت قصد داریم بیشتر با انواع خوراکی‌های شب یلدا آشنا شویم.
شب یلدا دارای رسوم خاصی است که در هر نقطه از ایران به طریقی پاس داشته می‌شود
غذاهای شب یلدا در شهر های ایران
- نواحی شمالی به خصوص استان گیلان: مرغ ناردون یکی از غذاهای سنتی و خوشمزه نواحی شمالی ایران است که به خصوص در استان‌های گیلان و مازندران به شیوه‌های متفاوتی طبخ می‌شود. این خورش یکی از غذاهای مرسوم یلدا است که از ترکیب مرغ و دانه‌های انار تهیه و طعمی ترش و ملس دارد.
برای تهیه مرغ ناردونی در شب یلدا ، ابتدا تکه‌های مرغ را با پیاز و ادویه دلخواه تفت می‌دهند تا طلایی شوند. سپس رب انار و رب گوجه را اضافه کرده و می‌گذارند خورش کاملا جا بیفتد. در مراحل آخر پخت، دانه‌های انار و پیاز‌داغ را اضافه و اجازه می‌دهند دانه‌های انار به خوبی در خورش بپزند. نکته قابل‌توجه در تهیه مرغ ناردونی، حفظ رنگ دانه‌های انار است.
- تبریز: در شب یلدا ، مردم آذربایجان شرقی و به ویژه در شهر تبریز، به سبک متفاوتی خود را برای " شب چله گئجه" آماده می‌کنند. برنج، مرغ، کوفته و آش شیر از اصلی‌ترین غذاهای شب چله در تبریز هستند. مردم تبریز به طور معمول مرغ را به روش‌های مختلف مانند مرغ شکم پر، مرغ ترش، مرغ زعفرانی یا مرغ ناردونی طبخ می‌کنند. آش شیر از شیر، آرد گندم، شکر، گلاب و ادویه‌جات تهیه می‌شود. همچنین خشیل از گندم، شیر، آب و ادویه‌جات تهیه و طعمی شیرین و مقوی دارد. این غذاها با دقت بسیار آماده می‌شوند. علاوه بر این آش شیر و خشیل را به همراه پالدا به عنوان دسر بر سر سفره می‌گذارند.
- اصفهان: در شب یلدا ، مردم اصفهان با شادی و سرور یلدا را جشن می‌گیرند. این آیین در اصفهان به دو صورت "چله زری" برای خانم‌ها و "عمو چله" برای آقایان، به مدت دو شب برگزار می‌شود. در این دو شب، مردم با خلق و خوی خاص خود به سفره‌های چله نشسته و از غذاهای خاص و محلی میل می‌کنند. ماهی پلو یکی از غذاهای محبوب این شب است. همچنین آش کدو با ترکیب منحصر به فردی از کدو و ادویه‌های معطر، نیز جزء منوهای شب چله در اصفهان می‌باشد. کوفته، گندی، چرب و شیرین و سایر غذاهای محلی و سنتی نیز در این شب‌ها به سفره‌ها اضافه می‌شوند.
آجبل و میوه‌های خشک جایگاه ویژه‌ای در سفره یلدا مردم اصفهان دارند
- یزد: شب یلدا در شهر یزد، همچون سایر شهرهای ایران، با آداب و رسوم خاص خود جشن گرفته می‌شود. یکی از آیین‌های خاص یزدی‌ها در این شب، خوردن آش شولی است. آش شولی یزدی، یک غذای سنتی محبوب در این منطقه است که از سبزی‌های خاص محلی تهیه می‌شود.
- شیراز: کلم پلو و کوفته سبزی دو غذای سنتی و خوشمزه شیرازی است که در شب یلدا سرو می‌شوند. کلم پلو از برنج، کلم قمری، گوشت چرخ کرده، ادویه‌جات و سبزیجات معطر تهیه می‌شود.
برای تهیه کلم پلو شیرازی، ابتدا کلم قمری را به صورت خلالی خرد و با مقداری آب و نمک پخته و سپس در روغن سرخ می‌کنند. سپس گوشت چرخ کرده را با پیاز، ادویه‌جات و سبزیجات معطر مخلوط و به صورت کوفته ریزه در می‌آورند و در تابه سرخ می‌کنند. در مرحله بعد، برنج را به صورت کته یا آبکشی به همراه سبزیجات معطر آماده و با کلم و کوفته ریزه مخلوط کرده و در قابلمه می‌ریزند و با مقداری آب روی حرارت قرار می‌دهند تا دم بکشد.
برای تهیه کوفته سبزی، برنج، نخود یا لپه که حداقل 2 ساعت در آب خیس خورده‌اند را با سبزی و پیاز داغ به درون چرخ گوشت می‌ریزند. سپس به مخلوط آماده شده ادویه اضافه کرده و به خوبی آن را ورز می‌دهند. از مواد کوفته به اندازه یک پرتقال برداشته و وسط آن را با پیاز داغ، گردو و کشمش پر کرده و به‌صورت گلوله در می‌آورند. در نهایت کوفته‌ها را درون آب جوش به همراه پیاز داغ، روغن، نمک و زردچوبه قرار می‌دهند تا به آرامی بپزد.
سفره شب یلدا
یکی از آداب بسیار مهم در شب چله چیدن سفره یلدا است. این سفره با میوه‌های مختلفی چون هندوانه، انار، سیب، پرتقال، خرما، انگور، انجیر، خرمالو و... تزیین می‌شود. همچنین در سفره یلدا آجیل، شیرینی و انواع تنقلات نیز قرار می‌گیرند. سفره شب یلدا باید به زیبایی هرچه تمام‌تر چیده شود. برای تزیین سفره از پارچه‌های رنگی، شمع‌ها و گل‌ها استفاده می‌شود. هر یک از اجزای سفره شب یلدا دارای معنا و مفهوم خاصی هستند. به عنوان مثال، هندوانه نماد فراوانی و برکت، انار نماد باروری و زایش، آجیل نماد شادی و نشاط، شیرینی نماد شیرینی زندگی هستند.
سفره یلدا با میوه‌های مختلفی چون هندوانه، انار، سیب، پرتقال و خشکبار تزیین می‌شود
تزیین شب یلدا
همانطور که گفته شد تزیینات شب یلدا از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. به طور معمول از ظروف سنتی مانند کاسه‌های سفالی یا مسی در سفره یلدا استفاده می‌شود. همچنین پارچه سفره به نقوش ایرانی مزین شده تا بیشتر با سنت شب یلدا همخوانی داشته باشد. قرمز رنگ قالب در تزیینات شب یلدا ست. رنگ سرخ همواره در فرهنگ ایران جایگاه ویژه‌ای داشته و نمادی از خورشید و گرما بوده است. از آنجا که یلدا میلاد و جشن تولد میترا یا خورشید است و به عنوان نمادی از مبارزه و پایداری در برابر ظلمت، سرما و تاریکی شناخته می‌شود. از این رو رنگ سرخ جایگاه ویژه‌ای در تزیینات سفره شب یلدا دارد.
میوه های شب یلدا
هندوانه و انار از مهم‌ترین میوه‌های سفره شب یلدا هستند. هندوانه به دلیل طعم شیرین و خنک‌کننده‌اش و انار به دلیل نماد فراوانی و برکت، در سفره شب یلدا قرار می‌گیرند. علاوه بر این موارد رنگ سرخ در شب یلدا از اهمیت بالایی برخوردار است. از این رو میوه‌های سرخ رنگ جایگاه ویژه‌ای در این شب دارند. در قدیم اعتقاد داشتند با خوردن هندوانه در شب چله ، در فصل تابستان دچار خشکسالی نخواهند شد. همچنین هندوانه میوه‌ای تابستانی است و با قرار دادن آن بر سر سفره زمستان را به سخره می‌گرفتند.
آجیل شب یلدا
آجیل یکی از عناصر بسیار مهم در سفره یلدا است. تنها تفاوت آجیل شب یلدا با دیگر مناسبت‌ها، استفاده از خشکبار شور در کنار تنقلات شیرین است. از این رو علاوه بر پسته، بادام، فندق، گردو، تخمه، نخودچی و... از خشکبار شیرین مانند زردآلو، توت خشک، کشمش و انجیر خشک در آجیل یلدا استفاده می‌شود.
آجیل یکی از عناصر بسیار مهم در سفره یلدا است
جمع بندی
شب یلدا ، طولانی‌ترین شب سال است. در این شب، خانواده‌ها و دوستان دور هم جمع می‌شوند و در کنار هم شب را به صبح می‌رسانند. یکی از آداب و رسوم شب چله ، هدیه‌دادن است. هدیه‌دادن، رسم زیبایی است که در فرهنگ ایرانیان جایگاه ویژه‌ای دارد. در شب یلدا ، مردم با هدیه‌دادن به یکدیگر، بر این نکته تاکید می‌کنند که به یکدیگر اهمیت می‌دهند و از بودن در کنار هم لذت می‌برند. هدیه یلدا ، فرصتی است برای بیان احساسات و عواطف. این رسم زیبا، یادآور این نکته است که محبت و قدردانی، باید در تمام لحظات زندگی جاری باشد.
بنابراین، هنگام انتخاب هدیه شب یلدا ، سعی کنید کادوی یلدایی را انتخاب کنید که با ارزش‌های این جشن هماهنگ باشد. یلدا فرصتی برای بهبود روابط با همسر، افراد خانواده و دوستان است. فروشگاه اینترنتی رابین لند ، پکیج‌های کادو شب یلدا منحصر به فردی را در بسته‌بندی بسیار شکیل آماده کرده است. پکیج‌های کادو یلدا شامل محصولاتی با کیفیت و در بسته‌بندی خاص متناسب با سنت باستانی یلدا هستند.
