بم تاریا تارباس: ابداع یک ساز نوین در موسیقی ایرانی
- مجموعه: آکادمی هنر
بم تاریا تارباس
معرفی ساز بم تار یا تارباس: ابزاری جدید برای آهنگسازی و اجرا
بم‌تاریا تارباس یک ساز موسیقی سنتی ایرانی است که اختراع کلنل علی نقی وزیری، موسیقی‌دان و نوازنده تار، است. این ساز یکی از توسعه‌های مهم در دنیای موسیقی سنتی ایران بوده و از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در این مقاله از بیتوته به بررسی بم‌تاریا تارباس و نقش آن در موسیقی ایرانی می‌پردازیم.
بم‌تار یا تارباس چیست؟
بم‌تار (یا تارباس) سازی است که ویژگی‌هایی شبیه به تار دارد، اما دارای تفاوت‌های مختصری است. دسته بم‌تار نسبت به دسته تار بلندتر بوده و کاسه طنینی آن نیز از حجم بزرگتری برخوردار است.
این ساز برای استفاده در ارکستر اختراع شده و چهار نوع صدا دهی برای تار ابداع شده که از بین آن‌ها بم‌تار هنوز هم به کار می‌رود. بم‌تار دارای سه رشته سیم است و قطر سیم‌های آن بزرگتر از سیم‌های متداول تار است.
این ساز معمولاً با فواصل چهارم و پنجم کوک می‌شود. یکی از تفاوت‌های اصلی بم‌تار با تار، این است که صدای آن یک اکتاو (هشت نت) بم‌تر از تار قرار دارد. معمولاً پوستی بر روی نقاره برداشته می‌شود و برای نواختن آن، از مضراب‌هایی با جنس شاخ یا استخوان استفاده می‌شود.
تارباس ایرانی
اختراع بم‌تار یا تارباس
بم‌تار یا تارباس اختراع کلنل علی نقی وزیری بود، یک موسیقی‌دان معروف و نوازنده ساز تار ایرانی است. او علاوه بر نوازندگی تار، دارای تحصیلات موسیقی در آلمان و فرانسه بود و در ایران مدرسه عالی موسیقی را تأسیس کرد.
وی بیشتر برای اختراع و توسعه نت‌نویسی در موسیقی سنتی ایران شناخته می‌شود و نمادهای موسیقی مهمی را ابداع کرد، از جمله علامت عرضی سر و کرن.
علاوه بر نت‌نویسی، علینقی وزیری در اختراع سازها نیز مهارت داشت و بم‌تار یکی از اختراعات وی در زمینه سازها بود. او چهار نوع صدادهی مختلف برای تار اختراع کرده بود، از جمله تار باس که تا امروز در موسیقی سنتی ایران استفاده می‌شود. بم‌تار به تنظیم‌های موسیقی ایرانی امکان غنی تری می‌دهد و از اهمیت بسزایی در موسیقی ایرانی برخوردار است.
سوالات متداول درباره بم تار یا تارباس
۱. بم تار یا تارباس چیست؟
بم تار یا تارباس یک ساز موسیقی سنتی ایرانی است که توسط کلنل علی نقی وزیری اختراع شده و اهمیت زیادی در موسیقی ایرانی دارد. این ساز توانایی ایفای نقش در ارکستر موسیقی ایرانی را دارد و در تولید صداهای بی‌نظیری به کار می‌رود.
۲. چگونه بم تار یا تارباس تولید می‌شود؟
بم تار یا تارباس از جنس چوب ساخته می‌شود و سه رشته دارد. برای تولید صدا از مضراب‌هایی با جنس شاخ یا استخوان استفاده می‌شود. صدای این ساز به وسیله اندکی فشار و لغزش ایجاد می‌شود.
۳. کلنل علی نقی وزیری چه نقشی در اختراع بم تار یا تارباس داشت؟
کلنل علی نقی وزیری، موسیقی‌دان و نوازنده تار، بم تار یا تارباس را اختراع کرد. او به عنوان یکی از پیشگامان آهنگسازی ارکستری موسیقی ایرانی به شهرت دست یافت و علاوه بر اختراع این ساز، نمادهای موسیقی ایرانی را نیز ایجاد کرد.
۴. چه نقشی در موسیقی ایرانی برعهده دارد؟
بم تار یا تارباس نقش مهمی در موسیقی ایرانی ایفا می‌کند. این ساز در ارکسترها و اجراهای موسیقی سنتی به کار می‌رود و تنوع را به موسیقی ایرانی اضافه می‌کند.
۵. آیا بم تار یا تارباس تنها در موسیقی سنتی ایران به کار می‌رود؟
بم تار یا تارباس نه تنها در موسیقی سنتی ایران بلکه در موسیقی مدرن نیز به کار می‌رود. این ساز توانایی ایفای نقش در انواع مختلف اجراهای موسیقی دارد و به تنوع موسیقی ایرانی اساسی بخشیده است.
سخن پایانی مقاله ی بم تار یا تارباس
در پایان این مقاله، می‌توانیم نتیجه بگیریم که بم تار یا تارباس یکی از سازهای بسیار مهم و ارزشمند در موسیقی ایرانی است. این ساز با تاریخچه‌ای بی‌نظیر و اختراع کلنل علی نقی وزیری، به یکی از نمادهای برجسته موسیقی ایران تبدیل شده است. تنها در موسیقی سنتی ایران به کار نمی‌رود، بلکه در انواع مختلف اجراهای موسیقی نیز جایگاه ویژه‌ای دارد. این ساز با صداهای زیبا و ملایمی که تولید می‌کند، به تنوع موسیقی ایرانی غنی‌تر می‌کند و نشان از ارزش بالای فرهنگ موسیقی ایرانی دارد. از این‌رو بم تار یا تارباس نه تنها یک ساز موسیقی است، بلکه یک نماد از تاریخ و فرهنگ بزرگ ایرانیان به شمار می‌رود.
گردآوری: بخش فرهنگ و هنر بیتوته
