آيا آبله مرغان خطرناك است؟
- مجموعه: بیماری های شایع کودکان
روي سينه و شكم كودك نوپاي من، دانه ها و جوش هاي قرمز بوجود آمده است؛ آيا مي تواند آبله مرغان باشد؟
بله مي تواند آبله مرغان باشد. آبله مرغان كه بيماري واريسلا نيز ناميده مي شود، به طور معمول بصورت بثورات پوستي خارش دار بروز مي كند. دانه ها يا جوشهاي آبله مرغان به صورت برآمدگي كوچك شروع مي شوند كه به سرعت به تاول هاي كوچك مايع دار با زمينه صورتي تغيير شكل پيدا مي كنند و در نهايت به صورت پوسته هاي قهوه اي و خشك شده در مي آيند.
اين دانه ها و جوش ها اغلب از پوست سر، صورت يا تنه شروع مي شود، سپس مي تواند در سر تا سر بدن پخش شود. كودكان اغلب بين 500-250 دانه آبله مي زنند، اگرچه در مواردي ممكن است بيماري فقط به چند تاول كوچك محدود شود.
كودك نوپاي شما ممكن است خسته و بيحال بنظر برسد و شايد كمي تب داشته باشد. احتمالا اشتهايش را از دست داده و مختصري سردرد يا درد در ناحيه شكم دارد. در حدود دو روز قبل از بيرون ريختن دانه ها، ممكن است سرفه يا آبريزش از بيني داشته باشد.
بيماري آبله مرغان معمولا 5 تا 10 روز طول مي كشد.
چگونه كودك نوپاي من مي تواند به آبله مرغان مبتلا شده باشد؟
بيماري آبله مرغان توسط ويروس واريسلا زوستر (varicella zoster) ايجاد مي شود كه از فردي به فرد ديگر انتقال پيدا مي كند. اگر نوپاي شما تا كنون واكسن آبله مرغان نزده است يا به بيماري آبله مرغان مبتلا نشده است در صورت تماس با فرد مبتلا، امكان ابتلاي وي به اين بيماري بسيار زياد است.
نحوه انتقال بيماري از طريق تماس با دست افراد آلوده يا تماس با تاول هاي فرد آلوده است. همچنين تنفس در فضايي كه فرد آلوده بر اثر تنفس يا عطسه، سرفه آلوده به ويروس كرده اند سبب انتقال بيماري مي شود (ويروس در اثر تماس با مستقيم يا مايع تاولها قبل از اينكه شروع به پوسته ريزي بكند، نيز سبب انتقال بيماري ميشود). اگر كودك شما در معرض تماس با ويروس قرار گيرد اغلب 14 روز تا 16 روز طول مي كشد تا دانه ها و جوشهاي چركي ظاهر شود. اگر چه دوره تظاهر بيماري مي تواند بين 10 تا 21 روز نيز طول بكشد.
آيا آبله مرغان خطرناك است؟
براي بچه هاي سالم بيشتر يك بيماري آزار دهنده است تا يك تهديد واقعي. البته حتي بچه هاي سالم هم بندرت مي توانند دچار عوارض آبله مرغان شوند؛ اين عوارش ممكن است يك عفونت باكتريايي پوستي، پنوموني يا ذات الريه، آنسفاليت يا ورم مغز باشد.
اگر كودك شما آبله مرغان دارد و بيمارتر از آنچه كه مورد انتظار است به نظر مي رسد، حتما به دكترش اطلاع دهيد. اگر تب بيمار بعد از چند روز كه از شروع بيماري مي گذرد همچنان افزايش مي يابد، اگر دانه يا جوشي در چشم كودك بزند يا پوست اطراف آبله ها متورم و دردناك و خيلي قرمز باشد، حتما به پزشك متخصص اطفال وي اطلاع دهيد.
اگر كودك شما يك بيماري مزمن تضعيف كننده سيستم ايمني مانند لوسمي دارد يا در حال مصرف مقادير بالاي كورتيكواستروئيد است (كه مثلا در بيماري آسم استفاده مي شود)، ابتلا به عفونت آبله مرغان مي تواند عوارش خطرناك براي وي ايجاد كند.
بعضي تدابير پيشگيري كننده مانند تزريق سرم ايمونوگلوبولينِ واريسلا يا واكسن آن تنها اگر مدت كوتاهي بعد از تماس با ويروس بيماريزا تزريق شود، مي تواند موثر باشد.
در چنين شرايطي با بروز اولين علائم آبله مرغان، حتي اگر كودك شما فقط با فرد مبتلا به آبله مرغان تماس داشته باشد، حتما به پزشك او اطلاع دهيد.
بالغيني كه به آبله مرغان مبتلا مي شوند بيماري سخت تري خواهند داشت و در خطر ابتلا به عوارضي مثل پنوموني باكتريايي خواهند بود.
اگر شما حامله هستيد و هرگز آبله مرغان نگرفته ايد در صورتي كه كوچكترين شكي از تماس با فرد مبتلا داشته ايد حتما به پزشك خود اطلاع دهيد و يا حتي از ايشان اطلاعاتي در مورد مواردي كه بايد رعايت كنيد و احتياط هاي لازم جهت پيشگيري از بيماري خود بخواهيد.
زونا چيست؟
همان ويروسي كه سبب بيماري زونا مي شود، مي تواند سبب ايجاد دانه ها و جوش هاي دردناك بنام زونا شود. وقتي كه يك بچه در دوران كودكي آبله مرغان مي گيرد، ويروس در بدن وي باقي مي ماند و مي تواند سالها بعد مجددا در شرايط خاصي فعال شده و باعث بروز علائم شود. زونا مي تواند چندين سال بعد از اولين ابتلا كودك به آبله مرغان ظاهر شود.
تقريبا از هر ده نفري كه در كودكي تجربه آبله مرغان را داشته اند، يك نفر ممكن است در بزرگسالي به زونا مبتلا شود.
آيا راه و روشي براي پيشگيري از بيماري آبله مرغان وجود دارد؟
بله. واكسن آن از سال 1373 در دسترس بوده و متخصصين اطفال پيشنهاد مي كنند كه بهتر است كودكان 12 تا 18 ماهه يك دوره اين واكسن را دريافت كنند و يك يادآور نيز در 4 تا 6 سالگي داشته باشند. واكسيناسيون آبله مرغان 95% كودكان را از ابتلاء به آبله مرغان جدي و شديد حفظ مي كنند.
البته واكسن آبله مرغان ممكن است در بچه هاي سالم هم عوارضي داشته باشد. اگر كودك شما به ژلاتين موجود در واكسن يا به آنتي بيوتيك نئومايسن حساسيت داشته باشد يا در تزريق دوزهاي قبلي واكنش آلرژيك نشان داده باشد، در اينصورت واكسيناسيون آبله مرغان توصيه نمي شود.
اگر كودك شما به سرطان يا هر بيماري ديگري كه بر سيستم ايمني بدن تاثير مي گذارد، مبتلا باشد يا اگر اخيرا تزريق خون داشته يا مقادير بالايي داروهاي استروئيدي مي گيرد لازم است در مورد تزريق واكسن آبله مرغان با پزشك معالج وي مشورت كنيد تا موضوع را به دقت بررسي كنند.
براي درمان آبله مرغان در فرزندم چه كارهايي لازم است انجام دهم؟
از كودكتان در خانه نگهداري و مراقبت كنيد تا دانه هاي آبله خشك شده و به پوسته تبديل شود. اين امر سبب بهبود سريعتر شده و از انتشار بيماري به سايرين هم جلوگيري مي كند.
متاسفانه يك يا دو روز قبل از شروع تظاهرات بيماري و بروز جوشها و دانه هاي آبله، فرد بيمار بيشترين احتمال سرايت را به ديگران دارد. يعني قبل از اينكه خود فرد يا حتي والدين كودك متوجه شروع بيماري شوند، احتمال انتقال بيماري به سايرين بيشتر از هر زمان ديگري است.
وقتي كه كودك شما در حال بهبودي است، مهمترين كاري كه مي توانيد انجام دهيد كاهش يا از بين بردن خارش است. حمام يا دوش روزانه يا هر چند ساعت يكبار مي تواند مفيد باشد. افزودن بيكربنات سديم مخصوص استحمام به آب وان يا ريختن آن در ظرف بزرگي كه براي دوش گرفتن كودك از آن استفاده شود براي كاهش درد و خارش مفيد است.
بعد از حمام نيز مي توانيد لوسيون كالامين را روي آبله هاي خشك شده و مناطق خارش دار بگذاريد.
اگر چه سخت است اما بايد از خاراندن و كندن زخمها جلوگيري شود. زيرا زمان و دوره درمان را به تعويق مي اندازد. اگر زخمها كنده شوند مي تواند موجب ايجاد اسكار (زخم جوش) شده و موجب عفونت پوست شبيه زرد زخم شود. كوتاه نگه داشتن ناخنهاي كودك به جلوگيري از كنده شدن و زخم شدن محل آبله ها كمك مي كند.
تب را مي توان با استامينوفن يا ايبوبروفن پايين آورد و هرگز از آسپرين استفاده نكنيد، زيرا سبب بروز سندرم Reye's كه معمولا نادر اما خطرناك است در كودكان مي شود.
در صورتيكه خارش موجب ناراحتي و بيقراري كودكتان شده باشد مي توانيد از آنتي هيستامين به مقدار مناسب استفاده كنيد.
از داروي ضد ويروس اسیکلوویر براي درمان آبله مرغان مي توان استفاده كرد (در بچه هايي كه از نظر ايمني مشكلي ندارند). براي بچه هايي يا سيستم ايمني ضعيف شده آسيكلووير مي تواند موجب وخامت حال بيمار شود. بنابراين در مورد استفاده از دارو حتما با پزشك اطفال كودكتان مشورت كنيد.