کیسه صفرا چیست؟ وظایف کیسه صفرا در بدن

مجموعه: بیماری ها و راه درمان

 کیسه صفرا یکی از اندام های درونی شکم می باشد

کیسه صفرا چیست و سنگ کیسه صفرا چگونه درمان می شود؟

کیسه صفرا چیست ؟

کیسه صفرا یکی از اندام های مهم بدن است، که جایگاه قرارگیری آن در سطح زیرین کبد می باشد. کیسه صفرا همانطور که از نامش پیداست یک کیسه است که وظیفه اش نگهداری از مایع زرد رنگ صفرا می باشد. مایع صفرا در زمان انتقال یافتن ماده ی غذایی به معده ، از کبد ترشح می شود و جا به جایی آن از طریق یک مجرا به کیسه صفرا صورت می گیرد.

مایع صفرا پس از ترشح، در مجاری صفراوی کبد ساکن می شود، مجاری صفراوی در درون کبد ، به نام مجاری صفراوی داخل کبدی معروف هستند و بعد از خروج از کبد به اسم مجاری صفراوی خارج کبدی تغییر نام پیدا می کنند. مسیر صفرا گاهی به وسیله ی مجرای مشترک آن به صورت مستقیم به دوازدهه ورود پیدا می کند، و یا توسط یک مجرای دیگر به نام سیستیک به طور موقت، در داخل کیسه صفرا جمع آوری می شود. 

کیسه صفرا و نقش آن در بدن

وظایف صفرا 

صفرا وظایفی چون: کمک به گوارش،  جذب چربی ها، خروج و دفع مواد مواد غیر ضروری را به همراه دارد. مایع زرد رنگ صفرا، در دوازدهه اعمالاتی را بر روی چربی های مواد غذایی انجام می دهد که در نتیجه به تغییراتی لازم ختم می شود.

سنگ کیسه صفرا 

سنگ های کیسه صفرا، سنگ هایی با سایز ریزی می باشند که در درون کیسه صفرا ظاهر می شوند. البته همیشه سنگ کیسه صفرا کوچک نمی باشد و حتی ممکن است در مواقعی به اندازه کیسه صفرا رشد کند.

در حالت نرمال و نبود مشکل، کیسه صفرا میان هر وعده ی غذایی از مایع زرد رنگ صفرا پر می شود ، به صورتی که با استفاده کردن مواد غذایی چرب،  مایع صفرا از کیسه صفرا به درون روده جریان پیدا می کند. در مواقعی ممکن است سنگ صفرا کیسه صفرا را منسدد کند و این جریان تخلیه صورت نگیرد.

نشانه های ناشی از وجود سنگ کیسه صفرا

سنگ کیسه صفرا گاهی علامتی را به همراه ندارد و ما تنها با انجام دادن آزمایش متوجه حضورش می شویم اما اگر موارد زیر در یک فرد دیده شود می تواند علامتی بر وجود سنگ در کیسه صفرا باشد.

برخی از علائم وجود سنگ کیسه صفرا

● احساس درد در شکم، که بیشتر در بخش راست شکم و زیر قفسه سینه، و یا در بخش میانی شکم به وجود می آید.

● احساس درد در بخش پشتی بدن و شانه ی سمت راست .

● پدید آمدن حالت تهوع و استفراغ .

مشکلات و عوارض سنگ کیسه صفرا 

سنگ کیسه صفرا در اغلب اوقات مشکلی به وجود نمی آورد اما در برخی مواقع می تواند خطرناک باشد به خصوص هنگامی که نمونه های زیر در بیمار پدید آید.

● به وجود آمدن یرقان: این مورد مشکلی می باشد که با زرد شدن رنگ پوست و چشم ها همراه است.

● عفونت ها

● پاره شدن کیسه صفرا: که می تواند حتی به مرگ ختم شود.

● ملتهب شدن پانکراس

روش های تشخیص سنگ کیسه صفرا

متخصصان گوارشی قادر هستند به کمک تست های تصویربرداری همچون اولتراسوند به متوجه حضور سنگ های کیسه صفرا شوند. اولتراسوند، یک نمونه ی تستی فاقد  از درد است که به وسیله آن، با بهره گیری از امواج صوتی، تصویر های واضحی از داخل کیسه صفرا به دست می آید.

برطرف کردن سنگ کیسه صفرا

سنگ کیسه صفرا قابل درمان است و می توان به روش های زیر این بیماری را بهبود داد.

- بدون نیاز به درمان

در این نمونه هیچ نشانه ای از وجود سنگ کیسه صفرا در فرد به چشم نمی خورد ، اما در هنگام پدید آمدن نشانه های ناشی از سنگ ، اقدام های درمانی صورت می گیرد.

- برداشتن کیسه صفرا و سنگ ها با انجام جراحی

جراحی کیسه صفرا جهت برداشتن سنگ با بیهوشی همراه است اما هیچ گونه خطری نمی تواند بیمار را تهدید کند . همچنین اثری بر گوارش مواد غذایی و هضم آن ها نمی گذارد و احتمال بازگشت و عود کردن دوباره ی سنگ ، وجود ندارد.

برخی بیماران بعد از انجام  جراحی ، با مشکلاتی همچون :شل شدن حرکت های روده ای، خروج گاز معده و نفخ معده رو به رو می شوند ، اما این شرایط پس از گذشت مدت زمان کوتاهی حل می شود. 

- بهره گیری از اقدام های درمانی بدون برداشتن کیسه صفرا 

در این موارد با مصرف دارو و یا کمک گرفتن از دستگاه های مرتبط، به تجزیه و نابود کردن سنگ های کیسه صفرا می پردازند. نکته ی حائز اهمیت این می باشد که در این اقدام احتمال عود کردن سنگ های صفرا وجود دارد.

این اقدام درمانی ممکن است مدت زمان زیادی طول بکشد و در بازه ی زمانی چند ماهه تا چند ساله انجام گیرد.

در صورت بازگشت نشانه های سنگ ، نباید دوره درمان طولانی شود.

جلوگیری از ایجاد سنگ در کیسه صفرا

-داشتن وزن متعادل 

می توان گفت داشتن وزن متناسب و متعادل، یکی از نکته های بسیار مهم و تاثیر گذار در پیشگیری از ایجاد سنگ و جلوگیری از افزایش یافتن تعداد سنگ ها می باشد. زیرا افرادی که اضافه وزن دارند و چاق می باشند بیشتر در معرض ایجاد سنگ صفرا هستند.

- کاهش وزن همراه با احتیاط 

افرادی که قصد کاهش وزن و لاغر کردن دارند در صورت تجربه نکردن بیماری سنگ صفرا باید از یک پزشک راهکار دریافت کنند تا از خطر ابتلا در امان بمانند. از آنجا که کاهش وزن می تواند در مدت زمان کوتاهی منجر به بروز تشکیل سنگ در صفرا شود. در چنین مواردی، افراد معمولا طبق دستور پزشک ، دارو هایی جهت پیشگیری از بروز سنگ صفرا مصرف می کنند.

- افزایش مصرف میوه در طول روز

مصرف میوه ها علاوه بر خواص در تامین آب بدن مهم است

مناسب ترین میوه هایی كه از آن ها برای جلوگیری از بروز سنگ در كیسه صفرا می توان استفاده كرد عبارتند از: سیب، گلابی، گریپ فروت، لیمو و هندوانه. این میوه ها به دلیل داشتن فیبر های بالا، می توانند به كاهش كلسترول و پیشگیری طبیعی از تشكیل سنگ كیسه صفرا یاری کنند.

- استفاده از سبزی های آبدار 

استفاده کردن از سبزیجات آبدار یکی دیگر از روش های پیشگیری طبیعی از تشکیل  سنگ در كیسه صفرا می باشد.

كه سبزی های آبداری چون هویج، كرفس، كنگر، چغندر و اسفناج به این دسته بندی تعلق دارند. كلم بروكلی، رازیانه، تربچه و شاه بلوط هم از سبزیجات و گیاهان آبدار هستند كه می توانند  در کاهش میزان كلسترول و جلوگیری از تشكیل سنگ در كیسه صفرا موثر باشند.

- حذف چربی ها و استفاده از روغن زیتون 

روغن زیتون نسبت به روغن های صنعتی و مورد استفاده در غذا ، سالم تر می باشد . به دلیل اینکه این روغن نسبت به بقیه روغن ها ، چربی اشباع نشده بیشتری دارد و حتی میزان چربی اشباع شده روغن زیتون از كره هم كمتر می باشد. 

- افزودن سیر و ترب كوهی به غذا 

افزودن سیر و ترب كوهی به وعده های غذایی از دیگر روش های جلوگیری از پدید آمدن سنگ در كیسه صفرا می باشد ‌ زیرا سیر و ترب كوهی به صورت طبیعی باعث کم شدن میزان كلسترول می شوند. 

- مصرف زیاد آب در  طول روز

یکی از راه های بهبود سلامتی مصرف آب به مقدار نیاز بدن می باشد

نوشیدن مقدار متناسب آب در طول روز بسیار عالی می باشد اما اگر مقدار آب مصرفی زیاد از حد باشد از بدن خارج می شود. آب بر اثر هیدارته شدن، اكسیژن آزاد و سموم را نیز از  بدن خارج می كند. 

- پرهیز از مصرف غذا هایی که چربی اشباع زیادی دارند

خیلی از محصولات حیوانی همچون گوشت قرمز، شیر، تخم مرغ، پنیر و گوشت های فراوری شده می توانند كلسترول را افزایش دهند و سنگ صفرا ایجاد كنند.  پس جلوگیری از مصرف غذا های سرشار از چربی اشباع شده به پیشگیری از بروز سنگ در كیسه صفرا كمك می كند. 

- جلوگیری از مصرف غذا های تند و چرب 

نخوردن غذا های تند و چرب نیز به پیشگیری از پدید آمدن سنگ در كیسه صفرا كمک می كند. زیرا مصرف این غذا ها می تواند باعث زیاد شدن صفرای ترشحی شود كه در نتیجه به التهاب ختم می شود. 

- پرهیز از مصرف نوشابه های گاز دار 

مصرف متداوم نوشابه های گاز دار می تواند  منجر  به ایجاد  سنگ كیسه صفرا شود. 

- انجام دادن ورزش به صورت منظم 

انجام ورزش برای حفظ سلامتی الزامی است

ورزش به طور کلی برای حفظ سلامتی لازم است و انجام ورزش به صورت منظم به كاهش كلسترول و حفظ گردش منظم جریان خون كمك می كند. شنا، پیاده روی، دوچرخه سواری از ورزش های مناسب برای اجرا کردن این راهکار  می باشند.

- افزایش مصرف غلات سبوس دار 

مصرف غلات سبوس دار به میزان لازم می تواند به كاهش كلسترول شود‌ و استفاده از جو در میان غلات سبوس دار بیشتر توصیه می شود. اما مصرف گندم سبوس دار هم می تواند به پیشگیری طبیعی از بروز سنگ در كیسه صفرا کمک كند.

گردآوری: بخش سلامت بیتوته