همه‌چیز درباره آنفولانزای نوع A: از علائم تا پیشگیری

مجموعه: بیماری ها و راه درمان

آنفولانزای نوع A توسط ویروس‌های H1N1 و H3N2 ایجاد می‌شود

آنفولانزای نوع A: علل، علائم، درمان، پیشگیری و چشم‌انداز

آنفولانزای نوع A، که به عنوان یک عفونت ویروسی حاد تنفسی (ARI) شناخته می‌شود، توسط ویروس آنفولانزای نوع A، به‌ویژه زیرگونه‌های H1N1 و H3N2، ایجاد می‌شود. این ویروس که در گذشته با نام‌هایی مانند آنفولانزای خوکی یا مکزیکی شناخته می‌شد، در سال 2009 باعث یک همه‌گیری جهانی شد. امروزه، آنفولانزای نوع A به عنوان بخشی از ویروس‌های آنفولانزای فصلی در نظر گرفته می‌شود و همچنان یکی از شایع‌ترین و خطرناک‌ترین انواع آنفولانزا است. این مقاله به بررسی علل، علائم، عوارض، تشخیص، درمان، پیشگیری و چشم‌انداز این بیماری می‌پردازد.

سرفه خشک و گلو درد از نشانه‌های شایع آنفولانزای نوع A هستند

علل و عوامل خطر آنفولانزای نوع A 

آنفولانزای نوع A توسط ویروس آنفولانزای زیرگونه‌های H1N1 و H3N2 ایجاد می‌شود. این ویروس از طریق روش‌های زیر منتقل می‌شود:

• تماس مستقیم: قطرات تنفسی ناشی از سرفه یا عطسه فرد مبتلا.

• تماس غیرمستقیم: تماس با سطوح آلوده مانند دستگیره در، نرده‌ها یا اشیاء شخصی و سپس لمس بینی یا دهان.

• انتقال از حیوان به انسان: پرندگان وحشی میزبان طبیعی ویروس نوع A هستند (که به آن آنفولانزای پرندگان نیز گفته می‌شود). این ویروس می‌تواند به حیوانات دیگر مانند خوک‌ها و در موارد نادر به انسان‌ها منتقل شود، به‌ویژه در افرادی که تماس مکرر با حیوانات دارند.

عوامل خطر: گروه‌های زیر در معرض خطر بیشتری برای عوارض شدید هستند:

• کودکان زیر 5 سال (به‌ویژه زیر 2 سال)

• افراد بالای 65 سال

• زنان باردار یا زنانی که تا دو هفته پس از زایمان هستند.

• افراد با بیماری‌های مزمن مانند بیماری‌های قلبی، دیابت، آسم، بیماری‌های ریوی، کلیوی، کبدی یا سرطان

• افراد با سیستم ایمنی ضعیف، مانند بیماران مبتلا به HIV

• افراد با چاقی شدید (شاخص توده بدنی بالای 35)

علائم آنفولانزای نوع A 

علائم آنفولانزای نوع A معمولاً به‌صورت ناگهانی ظاهر می‌شوند و از خفیف تا شدید متغیر هستند. این علائم ممکن است با سرماخوردگی معمولی اشتباه گرفته شوند، اما شدت و سرعت شروع آن‌ها متفاوت است.

علائم شایع:

• تب بالا و لرز

• سرفه (اغلب خشک)

• آبریزش یا گرفتگی بینی

• عطسه

• گلو درد

• سردرد

• خستگی و ضعف

• دردهای عضلانی و مفصلی

• کاهش اشتها

• تهوع، استفراغ و اسهال (به‌ویژه در کودکان)

علائم شدید (نیازمند توجه فوری پزشکی):

• تب مداوم بالای 38 درجه سانتی‌گراد به مدت بیش از یک هفته

• ذات‌الریه یا ذات‌الریه شدید

• تنگی نفس یا تنفس سریع

• ضربان قلب سریع یا تپش قلب

• افت فشار خون

• نارسایی تنفسی

• تشنج‌های تب‌دار (به‌ویژه در کودکان)

• مرگ (در موارد نادر)

آنفولانزای نوع A می‌تواند به حیوانات و انسان‌ها منتقل شود

عوارض آنفولانزای نوع A

در صورت عدم درمان به‌موقع، آنفولانزای نوع A می‌تواند منجر به عوارض جدی شود، از جمله:

• عفونت گوش

• ذات‌الریه

• برونشیت

• تشدید آسم

• مشکلات قلبی

• نارسایی تنفسی

• سپتی‌سمی (عفونت خون)

• تشنج‌های تب‌دار

تشخیص آنفولانزای نوع A

تشخیص آنفولانزای نوع A معمولاً با ترکیبی از بررسی علائم و آزمایش‌های تشخیصی انجام می‌شود:

• گرفتن شرح حال پزشکی: پزشک سوالاتی درباره شروع علائم، شدت و مدت آن‌ها و شرایط پزشکی زمینه‌ای می‌پرسد. آنفولانزا معمولاً با شروع ناگهانی تب و علائم تنفسی مشخص می‌شود، برخلاف سرماخوردگی که شروع تدریجی دارد.

• آزمایش مولکولی سریع (Rapid Molecular Assay): این آزمایش شامل نمونه‌برداری از بینی یا گلو برای تشخیص RNA ویروس آنفولانزا است و معمولاً در کمتر از 30 دقیقه نتیجه می‌دهد.

• آزمایش PCR: نمونه‌های ترشحات بینی، گلو یا بافت برای شناسایی دقیق نوع ویروس (A، B یا C) و زیرگونه (مانند H1N1 یا H3N2) به آزمایشگاه ارسال می‌شود.

• رادیوگرافی قفسه سینه: برای بررسی علائم ذات‌الریه، برونشیت یا سایر ناهنجاری‌های ریوی استفاده می‌شود.

رژیم غذایی آنفولانزای نوع A 

هیچ رژیم غذایی خاصی برای درمان آنفولانزای نوع A وجود ندارد، اما تغذیه مناسب و هیدراتاسیون نقش مهمی در بهبودی دارند:

• مایعات: نوشیدن آب، چای گرم، آبمیوه‌های طبیعی یا سوپ برای جلوگیری از کم‌آبی و شل کردن مخاط تنفسی.

• غذاهای مغذی: مصرف غذاهای سبک مانند سوپ مرغ، سبزیجات پخته و میوه‌های غنی از ویتامین C (مانند پرتقال) برای تقویت سیستم ایمنی.

• اجتناب از غذاهای سنگین: غذاهای چرب یا سنگین ممکن است هضم را دشوار کنند.

خستگی و بدن‌درد از علائم رایج آنفولانزای نوع A هستند

درمان‌های خانگی آنفولانزای نوع A

برخی درمان‌های خانگی می‌توانند به تسکین علائم کمک کنند:

• استراحت کافی برای کمک به بدن در مبارزه با ویروس

• استفاده از دستگاه بخور برای کاهش گرفتگی بینی

• مصرف عسل یا چای گرم با لیمو برای تسکین گلو درد

• گرم نگه‌داشتن بدن و نوشیدن مایعات گرم

• استفاده از کمپرس گرم برای کاهش دردهای عضلانی

مدیریت آنفولانزای نوع A

مدیریت آنفولانزای نوع A شامل موارد زیر است:

• استراحت: خواب کافی برای تقویت سیستم ایمنی ضروری است.

• داروهای بدون نسخه: پاراستامول یا ایبوپروفن برای کاهش تب، سردرد و دردهای عضلانی.

• هیدراتاسیون: نوشیدن مایعات برای جلوگیری از کم‌آبی.

• اجتناب از تماس با دیگران: برای جلوگیری از گسترش ویروس، از حضور در مکان‌های عمومی خودداری کنید.

درمان آنفولانزای نوع A   

در موارد خفیف، علائم آنفولانزای نوع A ممکن است با استراحت و مصرف مایعات برطرف شود. در موارد شدیدتر، پزشک ممکن است داروهای ضدویروسی تجویز کند:

• اوسلتامیویر (تامیفلو)

• زانامیویر (رلنزا)

• پرامیویر (راپیواب)

• بالوکساویر ماربوکسیل (زوفلوزا): داروی جدیدتری که در سال 2018 توسط FDA تأیید شد و از تکثیر ویروس جلوگیری می‌کند.

این داروهای مهارکننده نورآمینیداز، گسترش ویروس را کاهش می‌دهند و اگر در 48 ساعت اول پس از شروع علائم مصرف شوند، بیشترین اثربخشی را دارند. عوارض جانبی احتمالی شامل تهوع و استفراغ است که در صورت بروز باید به پزشک گزارش شود.

آنفولانزای نوع A از طریق قطرات تنفسی به‌سرعت منتقل می‌شود

پیشگیری از آنفولانزای نوع A 

پیشگیری از آنفولانزای نوع A شامل اقدامات زیر است:

• واکسیناسیون سالانه: واکسن چهارگانه آنفولانزا از شما در برابر ویروس‌های آنفولانزای نوع A (H1N1 و H3N2) و نوع B (خطوط Victoria و Yamagata) محافظت می‌کند. این واکسن برای گروه‌های پرخطر مانند سالمندان، کودکان خردسال، زنان باردار و افراد با بیماری‌های مزمن بسیار توصیه می‌شود.

• بهداشت فردی: شستن مرتب دست‌ها با آب و صابون یا استفاده از ضدعفونی‌کننده‌های الکلی.

• پوشاندن دهان و بینی: هنگام سرفه یا عطسه از دستمال یک‌بارمصرف استفاده کنید.

• اجتناب از ازدحام: به‌ویژه در فصل آنفولانزا (خرداد تا مهر و آذر تا اسفند).

• ماندن در خانه: اگر تب دارید، تا حداقل 24 ساعت پس از برطرف شدن تب در خانه بمانید.

• استفاده از ماسک: به‌ویژه برای افراد در معرض خطر یا هنگام تماس با فرد مبتلا.

چشم‌انداز (پیش‌آگهی) 

آنفولانزای نوع A معمولاً در افراد سالم با علائم خفیف ظرف 5 تا 10 روز بهبود می‌یابد. بااین‌حال، در گروه‌های پرخطر، این بیماری می‌تواند به عوارض جدی و حتی مرگ منجر شود. درمان زودهنگام با داروهای ضدویروسی و رعایت اقدامات پیشگیرانه می‌تواند خطر عوارض را کاهش دهد. به دلیل جهش سریع ویروس نوع A، سویه‌های جدید هر فصل ظاهر می‌شوند، بنابراین واکسیناسیون سالانه ضروری است.

مقایسه با آنفولانزای نوع B

• آنفولانزای نوع A: سریع‌تر جهش می‌یابد، می‌تواند به حیوانات و انسان‌ها سرایت کند و خطر همه‌گیری‌های جهانی را افزایش می‌دهد.

• آنفولانزای نوع B: کندتر جهش می‌یابد، فقط انسان‌ها را آلوده می‌کند و به‌طور کلی کمتر شایع است. هر دو نوع می‌توانند شدید باشند، اما نوع A به دلیل توانایی انتقال بین‌گونه‌ای خطرناک‌تر است.

استراحت کافی به بهبودی سریع از آنفولانزای نوع A کمک می‌کند

سوالات متداول

1. آیا آنفولانزای نوع A مسری است؟

بله، آنفولانزای نوع A بسیار مسری است. ویروس از طریق قطرات تنفسی (سرفه یا عطسه)، تماس مستقیم یا تماس با سطوح آلوده منتقل می‌شود. فرد مبتلا از یک روز قبل از شروع علائم تا حدود 5 تا 7 روز پس از آن می‌تواند ویروس را منتقل کند. در افراد با سیستم ایمنی ضعیف یا کودکان، این دوره ممکن است طولانی‌تر باشد.

2. آیا واکسن آنفولانزا برای همه لازم است؟

واکسن آنفولانزا برای همه توصیه می‌شود، اما برای گروه‌های پرخطر (مانند سالمندان، کودکان خردسال، زنان باردار و افراد با بیماری‌های مزمن) ضروری است. واکسن چهارگانه از شما در برابر هر دو زیرگونه نوع A (H1N1 و H3N2) و نوع B محافظت می‌کند.

3. آنفولانزای نوع A چقدر طول می‌کشد؟

در اکثر افراد سالم، علائم خفیف ظرف 5 تا 10 روز بهبود می‌یابد. بااین‌حال، در موارد شدید یا در افراد پرخطر، علائم ممکن است طولانی‌تر شوند یا به عوارض جدی منجر شوند.

4. آیا آنفولانزای نوع A می‌تواند کشنده باشد؟

بله، در موارد نادر و به‌ویژه در گروه‌های پرخطر، آنفولانزای نوع A می‌تواند به عوارض جدی مانند ذات‌الریه، نارسایی تنفسی یا سپتی‌سمی منجر شود که ممکن است کشنده باشد. درمان زودهنگام و مراجعه به پزشک در این موارد حیاتی است.

نتیجه‌گیری

آنفولانزای نوع A یک بیماری مسری و بالقوه خطرناک است که با اقدامات پیشگیرانه مانند واکسیناسیون و رعایت بهداشت می‌توان از آن پیشگیری کرد. در صورت بروز علائم شدید مانند تب مداوم، تنگی نفس یا خستگی شدید، مراجعه فوری به پزشک برای تشخیص و درمان ضروری است. با آگاهی و اقدامات مناسب، می‌توان تأثیر این ویروس را به حداقل رساند و از عوارض جدی آن جلوگیری کرد.

گردآوری:بخش سلامت بیتوته