دستگاه الکل سنج؛ کلید اندازه‌گیری دقیق الکل

مجموعه: آزمایش ها و تجهیزات پزشکی

الکل سنج ابزاری است برای اندازه‌گیری میزان الکل در مایعات 

تست الکل با دقت بالا؛ معرفی دستگاه الکل سنج

الکل سنج چیست؟

الکل سنج یا اتانول سنج ابزاری است که برای اندازه‌گیری مقدار الکل موجود در یک محلول آبی استفاده می‌شود. این ابزار به ویژه در صنایع تولید نوشیدنی‌های الکلی، آزمایشگاه‌ها و صنایع دارویی کاربرد دارد. الکل سنج معمولاً از یک لوله شیشه‌ای توخالی تشکیل شده که در انتهای پایینی آن وزنه‌ای قرار دارد. این وزنه معمولاً از مواد سنگین مانند سرب یا جیوه ساخته می‌شود و باعث می‌شود الکل سنج در مایع شناور شود. روی لوله شیشه‌ای نیز یک مقیاس مدرج وجود دارد که میزان غلظت الکل را نشان می‌دهد. 

انواع الکل سنج  

الکل سنج‌ها ابزارهای کاربردی برای اندازه‌گیری میزان الکل در مایعات هستند. با پیشرفت تکنولوژی، انواع مختلفی از الکل سنج‌ها با ویژگی‌ها و دقت‌های متفاوت به بازار آمده‌اند. در این مقاله به بررسی انواع مختلف الکل سنج و ویژگی‌های هر یک می‌پردازیم تا به شما در انتخاب بهترین گزینه کمک کنیم.

الکل سنج دیجیتال

الکل سنج‌های دیجیتال با استفاده از حسگرهای الکترونیکی، میزان الکل را با دقت بسیار بالایی اندازه‌گیری می‌کنند. این نوع الکل سنج‌ها معمولاً دارای ویژگی‌های زیر هستند:

• نمایشگر دیجیتال: درصد الکل به صورت عددی و دقیق روی نمایشگر نشان داده می‌شود.

• دقت بالا: نسبت به الکل سنج‌های آنالوگ، دقت اندازه‌گیری بسیار بالاتری دارند.

• ویژگی‌های اضافی: بسیاری از مدل‌های دیجیتال دارای قابلیت‌هایی مانند حافظه داخلی برای ذخیره داده‌ها، خاموش شدن خودکار، نمایش دما و اتصال به کامپیوتر هستند.

• قیمت بالاتر: به دلیل فناوری پیشرفته، قیمت آن‌ها نسبت به انواع دیگر بیشتر است.

الکل سنج‌های دیجیتال دقت بالاتری نسبت به انواع آنالوگ دارند

الکل سنج آنالوگ 

الکل سنج‌های آنالوگ از یک لوله شیشه‌ای مدرج تشکیل شده‌اند که در مایع شناور می‌شود. میزان فرو رفتن لوله در مایع نشان‌دهنده درصد الکل است. این نوع الکل سنج‌ها:

• قیمت مناسب: نسبت به انواع دیجیتال، قیمت پایین‌تری دارند.

• سادگی در استفاده: استفاده از آن‌ها بسیار ساده است.

• دقت کمتر: دقت اندازه‌گیری آن‌ها نسبت به انواع دیجیتال کمتر است.

الکل سنج آنالوگ ابزاری ساده و کلاسیک برای اندازه‌گیری میزان الکل است

الکل سنج شیشه ای 

الکل سنج‌های شیشه ای ساده‌ترین و ارزان‌ترین نوع الکل سنج هستند. آن‌ها از یک لوله شیشه‌ای توخالی حاوی یک ماده سنگین تشکیل شده‌اند که بر اساس اصل شناوری کار می‌کنند.

• قیمت بسیار پایین: ارزان‌ترین نوع الکل سنج هستند.

• سادگی ساختار: ساختار ساده‌ای دارند.

• دقت پایین‌تر: دقت اندازه‌گیری آن‌ها نسبت به انواع دیگر کمتر است.

الکل سنج شیشه ای ابزاری سنتی برای اندازه گیری میزان الکل در مایعات

ویژگی الکل سنج

الکل سنج دیجیتال:

• دقت بالا: با استفاده از حسگرهای الکترونیکی، میزان الکل را با دقت بسیار بالایی اندازه‌گیری می‌کنند.

• قابلیت‌های اضافی: امکاناتی مانند حافظه داخلی، نمایش دما، خاموش شدن خودکار و اتصال به کامپیوتر را دارند.

• قیمت بالاتر: به دلیل فناوری پیشرفته، قیمت آن‌ها نسبت به انواع دیگر بیشتر است. 

الکل سنج آنالوگ:

• سادگی: ساختار ساده‌ای دارند و استفاده از آن‌ها آسان است.

• قیمت مناسب: نسبت به انواع دیجیتال، قیمت پایین‌تری دارند.

• دقت کمتر: دقت اندازه‌گیری آن‌ها نسبت به انواع دیجیتال کمتر است. 

الکل سنج شیشه ای:

• ارزان قیمت: ساده‌ترین و ارزان‌ترین نوع الکل سنج هستند.

• ساختار ساده: از یک لوله شیشه‌ای توخالی تشکیل شده‌اند.

• دقت پایین: دقت اندازه‌گیری آن‌ها نسبت به انواع دیگر کمتر است.

نحوه کار الکل سنج

الکل سنج ابزاری است که برای اندازه‌گیری میزان الکل موجود در یک محلول آبی استفاده می‌شود. اصل کار این ابزار بر اساس اصل شناوری است:

1. هنگامی که الکل سنج را در مایعی حاوی الکل قرار می‌دهیم، به دلیل وزن وزنه، در مایع شناور می‌شود.

2. عمقی که الکل سنج در مایع فرو می‌رود، به چگالی مایع بستگی دارد. از آنجایی که چگالی الکل کمتر از آب است، هرچه میزان الکل در مایع بیشتر باشد، الکل سنج عمیق‌تر فرو می‌رود.

3. با توجه به نقطه تلاقی سطح مایع با مقیاس مدرج، می‌توان میزان دقیق الکل موجود در مایع را قرائت کرد. 

کارکرد الکل سنج بر اساس اصل شناوری است

کاربرد الکل سنج

الکل سنج ابزاری است که برای اندازه‌گیری میزان الکل موجود در یک محلول آبی استفاده می‌شود. این ابزار کاربردهای فراوانی در صنایع مختلف دارد. در ادامه به برخی از مهم‌ترین کاربردهای الکل سنج اشاره می‌کنیم:

صنایع غذایی و نوشیدنی:

• کنترل کیفیت: در صنایع تولید نوشیدنی‌های الکلی مانند شراب، آبجو و عرقیات برای اطمینان از میزان دقیق الکل در محصول نهایی استفاده می‌شود.

• تعیین استانداردهای کیفیت: بسیاری از استانداردهای ملی و بین‌المللی برای محصولات غذایی و نوشیدنی‌ها، محدوده خاصی برای میزان الکل تعیین می‌کنند. الکل سنج به تولیدکنندگان کمک می‌کند تا محصولات خود را مطابق با این استانداردها تولید کنند.

• توسعه محصولات جدید: در فرآیند توسعه محصولات جدید، الکل سنج برای تنظیم میزان الکل در فرمولاسیون‌های مختلف استفاده می‌شود.

صنایع دارویی:

• کنترل کیفیت داروها: برخی از داروها حاوی الکل هستند. الکل سنج برای اطمینان از میزان دقیق الکل در این داروها استفاده می‌شود.

• تولید محصولات بهداشتی: در تولید محصولات بهداشتی مانند ضدعفونی‌کننده‌ها، الکل سنج برای تعیین غلظت الکل استفاده می‌شود.

آزمایشگاه‌ها:

• تحقیقات علمی: در آزمایشگاه‌های تحقیقاتی برای اندازه‌گیری میزان الکل در نمونه‌های مختلف از جمله نمونه‌های پزشکی و شیمیایی استفاده می‌شود.

• کنترل کیفیت محصولات: در آزمایشگاه‌های کنترل کیفیت صنایع مختلف برای اندازه‌گیری میزان الکل در مواد اولیه و محصولات نهایی استفاده می‌شود.

سایر کاربردها:

• صنایع آرایشی و بهداشتی: در تولید برخی از محصولات آرایشی و بهداشتی مانند عطرها و ادکلن‌ها، الکل سنج برای تعیین میزان الکل استفاده می‌شود.

• صنایع سوخت و انرژی: در برخی موارد، الکل سنج برای اندازه‌گیری میزان الکل موجود در سوخت‌های زیستی استفاده می‌شود.

دیگر نکات درباره الکل سنج

• دقت اندازه‌گیری الکل سنج‌ها به عوامل مختلفی از جمله کیفیت ساخت، نوع مایع، دما و روش استفاده بستگی دارد. برای اندازه‌گیری‌های دقیق، بهتر است از الکل سنج‌های کالیبره شده و با کیفیت استفاده شود.

• برای اطمینان از دقت اندازه‌گیری، الکل سنج‌ها باید به طور مرتب کالیبره شوند. کالیبراسیون معمولاً با استفاده از محلول‌های استاندارد انجام می‌شود.

• تغییرات دما بر روی چگالی مایع و در نتیجه دقت اندازه‌گیری تاثیر می‌گذارد.

• وجود مواد خارجی در مایع می‌تواند بر روی دقت اندازه‌گیری تاثیر بگذارد.

• بعد از هر بار استفاده، الکل سنج را با آب مقطر شستشو دهید و خشک کنید.

• اگر الکل سنج شکسته شد، از تماس با قطعات شکسته خودداری کنید.

بعد از هر بار استفاده الکل سنج را با آب مقطر بشویید

سوالات رایج در رابطه با الکل سنج  

1. چرا الکل سنج در مایعات مختلف تا ارتفاع‌های متفاوتی فرو می‌رود؟ 

عمق فرو رفتن الکل سنج به چگالی مایع بستگی دارد. هرچه چگالی مایع کمتر باشد (مثل محلول‌های الکلی)، الکل سنج عمیق‌تر فرو می‌رود. این به دلیل اصل شناوری است.

2. آیا دمای مایع روی دقت اندازه‌گیری الکل سنج تاثیر می‌گذارد؟

بله، دما روی چگالی مایع تاثیر می‌گذارد. بنابراین، تغییرات دما می‌تواند باعث شود که الکل سنج مقدار نادرستی را نشان دهد. به همین دلیل، بسیاری از الکل سنج‌ها دارای جدول تصحیح دما هستند.

3. آیا می‌توان از الکل سنج برای اندازه‌گیری الکل در مایعات غلیظ استفاده کرد؟

به طور کلی، الکل سنج‌ها برای مایعات با ویسکوزیته پایین طراحی شده‌اند. برای مایعات غلیظ، ممکن است نیاز به ابزارهای اندازه‌گیری دیگری باشد.

4. چه تفاوتی بین الکل سنج و چگالی سنج وجود دارد؟

هر دو ابزار برای اندازه‌گیری چگالی استفاده می‌شوند، اما الکل سنج‌ها مقیاس مدرجی دارند که مستقیماً درصد الکل را نشان می‌دهد، در حالی که چگالی سنج‌ها چگالی را به صورت عدد نشان می‌دهند.

5. آیا الکل سنج‌های دیجیتال دقیق‌تر از الکل سنج‌های آنالوگ هستند؟

به طور کلی، الکل سنج‌های دیجیتال به دلیل استفاده از حسگرهای الکترونیکی، دقت بالاتری دارند. اما این به مدل و کیفیت دستگاه نیز بستگی دارد.