آشنایی با "خانه ملاباشی" زیباترین خانه در اصفهان



معماری خانه ملاباشی, خانه معتمدی کجاست, خانه معتمدی اصفهان

خانه ملاباشی که به آن خانه معتمدی نیز گفته می شود از امکان دیدنی اصفهان است

 

خانه ملاباشی، یکی از زیباترین خانه های اصفهان

خانه ملا باشی که به خانه معتمدی نیز معروف است در شهر اصفهان واقع است و مربوط به دوره های تاریخی مختلف ست. این خانه به سبک معماری دوره های صفوی و زند و قاجار بنا شده و مملو از آثار بسیار زیبای هنری وابسته به معماری ایرانی است. درمورد ساکنان و این که چرا و چگونه این خانه معروف شده است داستان ها و حکایت های جالب و شنیدنی وجود دارد. که به آن می پردازیم.

تاریخچه خانه ملاباشی 

 

عکس خانه ملاباشی اصفهان, ویژگی های خانه ملاباشی, خانه ملاباشی

سبک معماری خانه ملاباشی بر گرفته از زمان زند و صفویه و قاجار است

 

خانه ملا باشی مربوط به زمان صفوی و زند و قاجار است. از این رو ما شاهد سبکهای معماری هر سه دوره در این خانه هستیم. 

در زمان ظل السلطان حاکم اصفهان این خانه به همراه کوچه و محله اش توسط ملاباشی خریداری شد و در آن ساکن شد. بعدها این خانه توسط فردی به نام معتمدی خریداری و بازسازی شد و  هم اکنون جزو جاذبه های گردشگری اصفهان محسوب می شود. این خانه بسیا زیبا و تاریخی در سال 1381 به عنوان یک  اثر ملی به ثبت رسید. 

خانه ملاباشی در خیابان ملک، کوچه پشت بارو واقع شده است.

 

خانه معتمدی یا ملاباشی؟

 

خانه ملاباشی اصفهان, خانه تاریخی ملاباشی اصفهان, خانه معتمدی

خانه ملاباشی توسط شخصی به نام معتمدی خریداری شد

 

این خانه معروف به معتمدی نیز می باشد. بعد از گذشت سال ها و وقتی که این خانه در معرض تخریب قرار گرفته بود فردی به نام معتمدی آن را خریداری کرد و اقدامات زیادی در جهت بازسازی و احیا و مرمت آن انجام داد و آن را از خطر نابودی و تخریب حفظ کرد. اگر امروزه این بنای زیبا تبدیل به یک جاذبه گردشگری شده در واقع نتیجه زحمات معتمدی بوده و خالی از لطف نیست که این خانه معروف به خانه معتمدی نیز می باشد. 

با تلاش ها و زحمات همین فرد این خانه در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد.

 

ملاباشی و چگونگی سفر او به اصفهان 

میرزا احمد ملاباشی مرد عالم و فقیهی بود که در زمان ناصرالدین شاه قاجار به عنوان منجم دربار کار می کرد. در آن زمان ملاباشی به ماموریتی در  اصفهان فرستاده شد. حاکم اصفهان در آن زمان یکی از پسران ناصرالدین شاه به نام ظل السلطان بود. از آنجایی که مادرظل السلطان اصالتا از نژاد قاجاری نبود مقام ولی عهدی را به او نسبت ندادند. همین امر باعث بروز رفتارهای نابهنجار و غیر عادی در وجود او شد که در نتیجه آن اقدام به آزار و اذیت مردم اصفهان کرد. 

 

یکی از رفتار های غیر عادی و خارج از عرف این حاکم برای مثال نابودی بخش بزرگی از آثار نفیس دوران صفوی بود. او حتی به طبیعت و گونه های کمیاب حیوانات نیز رحم نکرد و با شکار های بی رویه اش باعث انقراض حیوانات بسیار کمیابی مانند مارال و ببر خزری شد. 

همین رفتار های خشن و غیر اخلاقی ظل السلطان باعث شد تا همسرش خانه و محل زندگی اش را ترک کند و در یکی از خانه هایی که در نزدیکی همین خانه ملاباشی و خانه محل زندگی خودش بود ساکن شود. 

 

ظل السلطان برای تنبیه و مجازات همسرش به پسران خود دستور داد که مادرشان را به قتل برسانند. او برای این کار حتی نیمی از املاک خود را به عنوان جایزه تعیین کرد. 

همین امر باعث به وجود آمدن نا امنی و نا آرامی در شهر اصفهان شد و ملاباشی که یک روحانی بسیار معتمد و آرامی بود و را برای خواباندن این ناامنی ها به اصفهان اعزام کردند. 

 

سکونت ملا باشی در این خانه 

همگامی که ملاباشی برای این ماموریت به اصفهان رسید این خانه تاریخی را خریداری کرد و به دستور دولت در آن ساکن شد. 

در آن زمان خانه ملاباشی چندان شهرت و معروفیت نداشت اما از نظر موقعیت در مقایسه با خانه ها و بناهای افراد سیاسی آن زمان و در آن محل از اهمیت بالایی برخوردار بود. به طوری که خانه های معروف متعلق به اشخاص سرشناسی مانند خانه ملک التجار تنها در فاصله چند قدمی این خانه بود.

 

تا قبل از ورود ملاباشی به این خانه از نظر معماری نیز جلوه ی چندان زیبایی نداشت و تنها دارای یک زمستان نشین و دو پنج دری بود. اما بعد از سکونت ملاباشی در این خانه بخش های دیگری نیز به آن اضافه شد که جلوه و ارزش آن را بسیار حایز اهمیت کرد. در آن زمان یک بخش شاه نشین و اتاق نه دری نیز به این خانه اضافه شد که همین دو بخش اضافه شده این خانه را تبدیل به یک اثر تاریخی و هنری جذاب و باارزشی کرد. 

 

ویژگی های خانه ملاباشی  

 

خانه معتمدی, تاریخچه خانه ملاباشی, زیباترین خانه در اصفهان

حیاط بیرونی ، تابستان نشین ، حیاط اندرونی و شاه نشین بخش های اصلی خانه معتمدی است

 

این خانه زیبا و تاریخی نمونه زنده و بارزی از خانه و سبک زندگی مردم آن زمان در اصفهان می باشد. خانه ملاباشی در واقع نمونه ای است که شما را می تواند به طور کلی با نحوه زندگی و فرهنگ مردم آن زمان آشنا کند. 

نکته ی جالب در مورد این خانه وجود فرش های اصیل و قدیمی ایرانی در کف اتاق هاست که حس و حال و فضای خانگی آن را بیشتر می کند. 

همچنین از هنر فلزکوبی بر روی چوب در این بنای تاریخی استفاده شده است.

 

خانه مانند بسیاری از خانه های آن زمان به دو بخش اصلی تقسیم می شود. بخشی که در آن زندگی می کرده اند و اوقات روز را سپری می کرده اند و بخشی که مربوط به ارائه خدمات بوده است. 

این خانه دارای دو اتاق کار و سه ورود مجزای بیرونی است. در ضلع غربی حیاط بیرونی اتاق مخصوصی برای اتاق کار مالک و پذیرش مراجعین اختصاص داده شده است. 

حیاط بیرونی، تابستان نشین، حیاط اندرونی و شاه نشین از بخش های دیدنی این خانه به حساب می آیند که کمی جلوتر به صورت کامل به آن ها می پردازیم.

 

خانه معتمدی کجاست, خانه معتمدی اصفهان, عکس خانه ملاباشی اصفهان

عکس خانه ملاباشی اصفهان

 

حیاط بیرونی 

حیاط بیرونی به وسیله پله هایی به طبقه بالا و ایوان متصل می شود. این بخش به علت اینکه قدیمی تر بوده و در زمان صفوی ساخته شده متحمل تخریب و فرسودگی بر اثر بارش باران یا دیگر پدیده های طبیعی شده است. پله های این قسمت به کلی تخریب شده و مورد بازسازی قرار گرفته است.

 

وقتی وارد حیاط بیرونی این خانه می شوید وجود اتاقی در انتهای حیاط توجه شما را به خود جلب می کند. اتاقی با پنجره و شیشه های رنگی بسیار زیبا که یک عنصر آشنا و دوست داشتنی و  بی نهایت زیبا از معماری اصیل ایرانی ارائه می دهد. هنگام غروب تابش ملایم نور خورشید به داخل این اتاق جلوه ی بسیار زیباتری به آن می دهد. 

 

درون اتاق پر از اشیا و وسایل با ارزش و قدیمی است. 

در همین بخش یعنی حیاط بیرونی اتاق کار تعبیه شده است. اتاق کارها محل کار ملا باشی بود که برای کار کردن از آنها استفاده می کرد و ارباب رجوعش را نیز در همین اتاق ها  پذیرش می کرد. 

 

بخش تابستان نشین 

راهرویی با تزئینات و نورپردازی های بسیار دلنشین شما را به سمت قسمت تابستان نشین این خانه هدایت می کند. 

بخش تابستان نشین این خانه همان طور که قبلا به آن اشاره شد مربوط به دوره زندیه است و قبل از سکونت ملاباشی در آن وجود داشت. البته اکثر این بخش ها مورد بازسازی واقع شده. 

 

دیوار های این بخش مزین به نقاشی هایی است که بیشتری آن ها در هنگام بازسازی اجرا شده و البته قسمتی از این نقاشی ها مربوط به همان زمان قدیم است که نمونه آن را می توانید در کنار ستون اول ببینید. 

بسیاری از تزئینات تاریخی قدیمی تر نیز در حین کاوش های تاریخی پیدا شده. روی سقف و دیوار این قسمت شاهد نام های سیارات و نام های باستانی ماه های ایرانی هستیم. این خانه به عنوان هتل و محل اقامت مقامات سیاسی نیز کاربرد داشته است و اتاق هایی معروف به اتاق اقامت در آن استفاده می شده است. 

 

ویژگی های خانه ملاباشی, خانه ملاباشی, خانه ملاباشی اصفهان

خانه ملاباشی زیباترین خانه در اصفهان

 

حیاط اندرونی  

مهم ترین قسمت این خانه که از نظر جلوه های بصری معرف تاریخ و آثار تاریخی است مربوط به همین بخش از خانه است. این بخش به علت اینکه ویژگی تاریخی خود را حفظ کرده و کمتر در معرض باز سازی قرار گرفته به شما امکان می دهد تا به طور ملموس و واقعی یک معماری اصیل مربوط به آن زمان را ببینید و درک کنید. 

 

اتاق های نه دری و پنج دری با آن چوب های قدیمی یک فضای زنده و پویا از آن زمان را به نمایش می گذارد و شما را گویا به گذشته می برد. 

ساده ترین بخش این قسمت از نظر بصری یک دیوار به ظاهر بی جلوه است که ممکن است با آن فضا هماهنگی ایجاد نکند اما اگر به آن هم از نزدیک دقت کنید می بینید که مملو از نقاشی های اصیل و قدیمی است. 

 

در حیاط اندرونی حوض آب بسیار زیبایی است که در پایین آن یک سرداب تعبیه شده است. این حوض میانی به شاه نشین ختم می شود. 

در این بخش از خانه شما شاهد دو سبک معماری نسبتا متفاوت هستید که مربوط به دو دوره تاریخی صفوی و قاجاری است. این تفاوت در سبک معماری سرداب ها قابل تشخیص است. سرداب صفوی دارای سقف تاقی است و چشمه آن آجری است.

 

سرداب قاجاری دارای سقفی چوبی است. طاقچه های این بخش نیز به همان سبک صفوی است که از مشخصه های آن می توان به تزئینات زیاد اشاره کرد. 

در بالای اتاق نه دری شاهد کنگره های چوبی منقوش زیبایی هستیم که این نیز یکی از مشخصه های مربوط به معماری قاجاری است. 

 

تزئینات و کابردهای بخش حیاط اندرونی

 

خانه تاریخی ملاباشی اصفهان, خانه معتمدی, تاریخچه خانه ملاباشی

بخشی از معماری حیاط اندرونی خانه ملاباشی مشابه سبک های غربی است

 

همان طور که اشاره شد این بخش دارای تزئینات هنر زیبا و اصیل ایرانی است که از آن جمله می توان به نقاشی های زیبا اشاره کرد. در برخی از قسمتهای این خانه  ما شاهد نفوذ فرهنگ و هنر سبک غربی هستیم. نمونه آن را می توان در سبک معماری و نقاشی هایی با موضوع پرتره مشاهده کرد. 

 

این بخش از خانه از پنج دری ها تشکیل شده بود. این پنج دری ها در واقع شبیه به اتاق های نه دری بود اما از نظر معماری کمی متفاوت بود. بر بالای دیوار های این اتاق ها دو پنجره تعبیه شده بود که محل عبور و مرور غلامان بود و همچنین از این پنجره ها به عنوان دریچه ای برای تماشای مراسمات مذهبی توسط زنان استفاه می شد به طوری که زنان از پشت این پنجره ها در معرض دید غریبه ها نبودند.  

 

بنا بر روایتی دیگر از زبان نگهبان این خانه ، پنجره های این اتاق محل نشستن دختران و پسران جوانی بود که قصد ازدواج داشتند. این پنجره ها که روبروی هم بودند امکان دیدن جوانان را فراهم می کرد و در صورتی که همدیگر را می پسندیدند اعلام می کردند. سپس بزرگانی که در پایین اتاق ها بودند به رسم شادی کل می کشیدند. 

 

بخش شاه نشین 

 

خانه تاریخی ملاباشی اصفهان, خانه معتمدی, تاریخچه خانه ملاباشی

زیباترین و پر بازدید ترین مکان خانه معتمدی ، قسمت شاه نشین آن است

 

اصلی ترین و زیباترین بخش این خانه قسمت شاه نشین است. مالک این خانه بیشترین تمرکزش را در ساخت خانه به همین قسمت اختصاص داده است. این قمست همچنین جزو بخشهایی است که از گزند آسیب ها در امان مانده و متحمل کمترین بازسازی ها شده است. 

 

این بخش خود به تنهایی تمام زیبایی ها و اصالت هنر و تزئینات ایرانی را در خود جای داده است. درون این اتاق ها مملو از اشیا و تزئینات بسیار قدیمی و زیباست.

آینه کاری ها، گچ بری ها و نقاشی های روی گچ، نور سحر آمیز تابیده شده از آن سوی پنجره های رنگی ارسی به داخل و تزئینات با ارزش دیگر جلوه ی بسیار محسور کننده ای به این بنا داده است. تزئینات روی سقف و لوستر ها زیبایی این بخش را دو چندان کرده است.

 

نکته قابل توجه این بخش همان پنجره های ارسی است که جزو زیباترین ارسی هاست. اگر چه با گذشت زمان کمی به علت بید زدگی فرسوده شده است اما هنوز سالم و پا بر جاست جلوه ی زیبا و سرزنده ای به ساختمان می دهد. نمونه این ارسی های زیبا را می توان در خانه مشروطه و انگورستان ملک نیز مشاهده کرد.

 

سخن پایانی 

علاوه بر قسمت هایی که ذکر شد این خانه دارای اتاق های متعددی است که به عنوان اقامت گاه از آن ها استفاده  می شود. هر اتاقی بنا بر ماه های سال ایرانی نام گذاری شده و دارای ویژگی های منحصر به فرد خود هستند. 

 

گردآوری : بخش گردشگری بیتوته

 

کالا ها و خدمات منتخب

      ----------------        سیــاست و اقتصــاد با بیتوتــــه      ------------------

      ----------------        همچنین در بیتوته بخوانید       -----------------------