نماز خواندن و آموزش نماز خواندن

مجموعه: اعمال مستحبی

مراحل نماز خواندن به ترتیب

آموزش نماز خواندن

آموزش نماز خواندن کامل :

آموزش نماز به کودکان یکی از مهم‌ترین وظایف والدین است. نماز، ستون دین و ارتباط مستقیم انسان با خدای متعال است. آموزش نماز باید با صبر، حوصله و به صورت عملی انجام شود تا کودک به آن علاقه‌مند شود و آن را به عنوان بخشی از زندگی خود بپذیرد. در این مقاله، سعی شده است تا مراحل آموزش نماز به کودکان به صورت ساده و روان تشریح شود.

تکبیره الاحرام

نماز با گفتن "الله اکبر" آغاز می شود، گفتن "الله اکبر" در آغاز نماز به معنای جدایی از غیر خدا و پیوستن به اوست. اعلام بزرگی پروردگار و دوری جستن از تمام قدرت های دروغین است.

با این تکبیر به نماز وارد می شویم و برخی کارها بر ما حرام می شود. هنگامی که نماز را شروع می کنیم باید متوجه باشیم که چه نمازی را می خوانیم؛ مثلا نماز ظهر است یا عصر و آن را تنها برای اطاعت فرمان خداوند به جا آوریم که این همان "نیت" است و از اجزای اصلی نماز به شمار می آید.

هنگام گفتن "الله اکبر" مستحب است، دستها را تا مقابل گوش ها بالا ببریم. پس از گفتن "الله اکبر" و پایین آوردن دست ها، سوره حمد را می خوانیم:

بسم الله الرحمن الرحیم

(الْحَمْدُ للّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ  الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ  مَالِکِ یَوْمِ الدِّینِ إِیَّاکَ نَعْبُدُ وإِیَّاکَ نَسْتَعِینُ اهدِنَا الصِّرَاطَ المُستَقِیمَ صِرَاطَ الَّذِینَ أَنعَمتَ عَلَیهِمْ غَیرِ المَغضُوبِ عَلَیهِمْ وَلاَ الضَّالِّینَ)

پس از سوره حمد، یکی دیگر از سوره های قرآن را می خوانیم به عنوان نمونه، می توان سوره توحید را خواند:

بسم الله الرحمن الرحیم

(قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ اللَّهُ الصَّمَدُ لَمْ یَلِدْ وَلَمْ یُولَدْ وَلَمْ یَکُن لَّهُ کُفُوًا أَحَدٌ)

آقایان باید در نماز صبح، نماز مغرب و نماز عشا، حمد و سوره را (در رکعت اول و دوم) بلند بخوانند ولی بانوان، اگر نامحرم صدای آنان را نشنوند می توانند بلند بخوانند و در نماز ظهر و نماز عصر همه باید حمد و سوره را آهسته بخوانند.

انسان باید یاد بگیرد که نماز را غلط نخواند و کسی که اصلا نمی تواند صحیح آن را یاد بگیرد، باید هر طور که می تواند بخواند و بهتر آن است که نماز را به جماعت به جا آورد.

آموزش نماز خواندن کامل به کودکان زمان بر است

رکوع نماز :

پس از حمد و سوره باید به رکوع رفت. رکوع نماز - پس از تمام شدن حمد وسوره سر به رکوع خم می کنیم و دستها را به زانوها می گذاریم و می گوییم:

"سبحان ربی العظیم و بحمده"

و یا می گوییم:

"سبحان الله، سبحان الله، سبحان الله"

سجده نماز :

سپس سر از رکوع برداشته (می ایستیم) و آنگاه به سجده می رویم و هفت عضو بدن؛ یعنی پیشانی، کف دو دست، سر زانوها و نوک انگشتان بزرگ پا را بر زمین گذاشته و می گوییم:

"سبحان ربی الاعلی و بحمده"

یا سه مرتبه "سبحان الله" را تکرار می کنیم، مانند ذکر رکوع.

سجده دوم نماز :

پس از سجده اول ، می نشینیم و بار دیگر به سجده رفته و سجده دوم را مانند سجده اول به جا می آوریم. با تمام شدن سجده دوم، یک رکعت نماز به پایان می رسد، بنابراین به طور خلاصه، رکعت اول نماز عبارت است از:

• تکبیره الاحرام (گفتن "الله اکبر" در آغاز نماز)

• قرائت (خواندن حمد و سوره)

• رکوع و ذکر آن

• دو سجده و ذکر آنها

رکعت دوم نماز :

پس از تمام شدن رکعت اول نماز، بدون آن که صورت نماز به هم بخورد و یا فاصله ای ایجاد شود، از جا برخاسته، بار دیگر می ایستیم و حمد و سوره را به همان ترتیبی که در رکعت اول نماز گفته شد، می خوانیم.

قنوت نماز :

در رکعت دوم نمازهای روزانه، بعد از تمام شدن حمد و سوره و قبل از رکوع، مستحب است، دست ها را رو به روی صورت گرفته و دعایی بخوانیم؛ این عمل را "قنوت" می گویند. در قنوت نماز می توان این دعا را خواند:

"ربنا آتنا فی الدنیا حسنه و فی الاخره حسن و قنا عذاب النار"

پیامبر خدا (ص) فرمود: "کسی که قنوت نمازش طولانی تر باشد، حسابرسی او در روز قیامت راحت تر است.

پس از قنوت، رکوع و سجده ها را مانند رکعت اول به جا می آوریم.

تشهد نماز :

در رکعت دوم هر نماز، پس از تمام شدن سجده دوم باید در حالی که رو به قبله نشسته ایم "تشهد" نماز را بخوانیم؛

یعنی بگوییم:

"اشهد ان لا اله الا الله وحده لا شریک له و اشهد ان محمدا عبده ورسوله اللهم صل علی محمد وال محمد"

سلام نماز :

تا اینجا رکعت دوم نماز هم تمام می شود و اگر نماز دو رکعتی باشد؛ مانند نماز صبح، بعد از تشهد، با گفتن سلام، نماز را تمام می کنیم؛ یعنی می گوییم:

السلام علیک ایها النبی ورحمه الله وبرکاته

السلام علینا و علی عباد الله الصالحین

السلام علیکم و رحمه الله و برکاته

اکنون نماز صبح را فرا گرفتیم و چنانچه نمازی که می خوانیم سه رکعتی یا چهار رکعتی باشد، باید در رکعت دوم نماز، بعد از خواندن تشهد، بدون آن که سلام نماز را بگوییم، بایستیم و رکعت سوم نماز را بخوانیم.

رکعت سوم نماز :

رکعت سوم نماز هم مانند رکعت دوم است، با این تفاوت که در رکعت دوم نماز باید حمد و سوره بخوانیم، ولی در رکعت سوم، سوره و قنوت ندارد و فقط "سوره حمد" را می خوانیم و یا به جای حمد، سه مرتبه می گوییم:

"سُبحانَ اللهِ والحَمدُ للهِ وَلا اِلهَ الاّ اللهُ واللهُ اکبرُ"

پس اگر نماز مغرب که سه رکعتی است را می خوانیم، باید بعد از سجده دوم (در رکعت سوم) تشهد بخوانیم و با سلام، نماز را پایان دهیم. در غیر این صورت می ایستیم و رکعت چهارم نماز را می خوانیم.

رکعت چهارم نماز :

اگر نمازی که می خوانیم چهار رکعتی باشد؛ یعنی: نماز ظهر یا  نمازعصر یا نماز عشا؛ پس از سجده ها (در رکعت سوم) بدون آن که تشهد یا سلام را بخوانیم، می ایستیم و رکعت چهارم را مانند رکعت سوم انجام می دهیم و در پایان نماز؛ یعنی پس از سجده دوم می نشینیم و تشهد و سلام را می خوانیم و نماز را تمام می کنیم.

نکته :

در سجده نماز، باید پیشانی را روی خاک یا سنگ یا چیزهای دیگری از زمین بگذاریم. هنگام نماز خواندن سجده بر چیزهایی که از زمین می روید و برای خوراک و پوشاک انسان مصرف نمی شود نیز صحیح است. مهر نماز که بیشتر در بین ما معمول است، در حقیقت قطعه خاک پاکیزه ای است که نمازگزار همراه خود دارد تا برای سجده، پیشانی را روی آن بگذارد.

اموزش نماز به روش ساده

احکام نماز :

• اگر نمازگزار پیش از آنکه به مقدار رکوع خم شود و بدنش آرام گیرد عمداً ذکر رکوع را بگوید، نمازش باطل است.

• اگر پیش از تمام شدن ذکر واجب، عمداً سر از رکوع بردارد نمازش باطل است.

• واجب است نمازگزار بعد از رکوع بطور کامل بایستد و سپس به سجده برود و چنانچه عمداً بطور کامل نایستد نمازش باطل است.

• اگر کسی پیش از آنکه پیشانی اش به زمین برسد و آرام گیرد، عمداً ذکر سجده را بگوید، نمازش باطل است و چنانچه از روی فراموشی باشد باید دو باره در حال آرام بودن، ذکر را بگوید.

• نمازگزار باید بعد از تمام شدن ذکر سجده اول بنشیند تا بدن آرام گیرد و دو باره به سجده رود.

• اگر نمازگزار پیش از تمام شدن ذکر، عمداً سر از سجده بردارد نمازش باطل است.

• بهتر است در نماز بر خاک قبر امام حسین (ع) سجده کنیم که یادآور جهاد و شهادت برترین انسانها، در راه مکتب اسلام است و این عمل، هر روز به ما درس ایثار وفداکاری می دهد.

• سجده برای غیر خدا حرام است؛ چرا که سجده حالت بندگی انسان است و عبادت و بندگی تنها در پیشگاه پروردگار و به دستور او صحیح است.

برخی از مستحبات نماز :

• پس از تمام شدن قرائت و قبل از رکوع، مستحب است "الله اکبر" بگوییم.

• بعد از برخاستن از رکوع، مستحب است "الله اکبر" بگوییم و بهتر است این جمله را هم بگوییم: "سمع الله لمن حمده".

• قبل از سجده ها و بعد از آنها، مستحب است "الله اکبر" بگوییم.

• بین دو سجده مستحب است بگوییم: "استغفر الله ربی و اتوب الیه"

• در پایان هر رکعت و هنگام برخاستن برای رکعت بعد، مستحب است بگوییم: "بحول الله و قوته اقوم واقعد".

از آغاز تا پایان نماز باید از این کارها که نماز را باطل می کند بپرهیزیم:

1- خوردن و آشامیدن.

2- روی از قبله برگرداندن.

3- سخن گفتن.

4- خندیدن.

5- گریستن.

6- بهم زدن صورت نماز، مانند راه رفتن.

7- کم یا زیاد کردن اجزای اصلی نماز؛ مانند رکوع.

نکات مهم در آموزش نماز:

صبور باشید: آموزش نماز نیاز به صبر و حوصله دارد.

تشویق و پاداش: کودک را به خاطر تلاش‌هایش تشویق کنید و به او پاداش دهید.

تکرار و تمرین: برای تثبیت آموخته‌ها، تمرین مداوم لازم است.

فضای آرام و مناسب: برای نماز خواندن، محیطی آرام و مناسب برای کودک فراهم کنید.

جذاب کردن نماز: از روش‌های خلاقانه و جذاب برای آموزش نماز استفاده کنید.

پاسخ به سوالات متداول:

1- در چه سنی باید آموزش نماز را شروع کرد؟

آموزش نماز را می‌توان از سنین کودکی و به صورت بازیگوشانه شروع کرد.

2- اگر کودک اشتباه کرد چه کنیم؟

با صبر و حوصله اشتباهات کودک را تصحیح کنید و او را تشویق کنید.

3- چگونه علاقه کودک به نماز را حفظ کنیم؟

با ایجاد انگیزه، تشویق، و متنوع کردن روش‌های آموزش، می‌توان علاقه کودک به نماز را حفظ کرد.

نتیجه گیری:

آموزش نماز به کودکان، سرمایه‌ای ارزشمند برای آینده آنهاست. آموزش نماز به کودکان، یک فرآیند طولانی و مستمر است. با صبر و حوصله و استفاده از روش‌های مناسب، می‌توانید علاقه به نماز را در دل کودک‌تان ایجاد کنید. یادتان باشد که مهم‌ترین عامل در این زمینه، الگو بودن شما به عنوان والدین است. با رعایت نکات ذکر شده در این مقاله، می‌توانید به راحتی و با لذت، نماز را به فرزندتان آموزش دهید.

گردآوری: بخش مذهبی بیتوته