سرطان سرویکس یا سرطان دهانه رحم چیست؟

مجموعه: بهداشت بانوان

سرطان دهانه رحم در زنان

 

 سرطان دهانه رحم:

سرطان دهانه رحم یکی از سرطانهای زنان می باشد. واقع چهارمین عامل سرطان و دومین سرطان شایع که در بسیاری از زنان منجر به مرگ می شود سرطان سرویکس یا همان سرطان دهانه رحم می باشد. متاسفانه امروزه در سراسر جهان سالانه میلیون ها نفر زن به این نوع بیماری در دستگاه تناسلی خود مبتلا می شوند. سرویکس یا دهانه رحم یک لوله باریک بوده که در پایین ترین قسمت انتهایی رحم قرار داشته و در ادامه به واژن متصل می شود. در ابتلا شدن این ناحیه از بدن به سلول های سرطانی، اختلالاتی جدی در بدن فرد ایجاد می شود و برای او مشکلاتی به وجود می آید. برای شناخت بیشتر این نوع سرطان در ادامه با ما همراه شوید.

سرطان سرویکس یا سرطان دهانه رحم چیست؟
دهانه رحم مانند دیگر اعضای بدن از سلول های مختلفی تشکیل شده که در صورت نیاز این سلول ها می توانند کار تقسیم را انجام دهند. حال اگر این نوع سلول ها بدون آنکه بدن به سلول جدیدی نیازمند باشد شروع به تقسیم شدن کنند از حالت طبیعی خارج شده و توده های بافتی را به وجود می آورند که به این گونه توده ها در دهانه رحم تومور و در نهایت سرطان دهانه رحم گفته می شود و از طریق سیستم لنفاوی و جریان خون به دیگر اعضای بدن مانند روده و مثانه گسترش پیدا می کنند.

یکی از مواردی که سبب شده تا سرطان دهانه رحم نوعی بیماری خطرناک به حساب آید این بوده که علائم بیماری تا زمانی که پیشرفته نشده و گسترش نیافته بروز نمی کند لذا پس از گسترش آن به ریه ، کبد، روده و مثانه علائم این بیماری مشخص خواهد شد.

پس بنابراین اگر سرطان دهانه رحم به موقع شناسایی شود تا  میزان زیادی قابل درمان می باشد. از این رو اگر زنان علائم غیر معمول و تغییراتی در اندام تناسلی و جنسی خود مشاهده کردند لازم بوده سریعا به پزشک متخصص زنان مراجعه نمایند. زیرا مراحل درمان در تشخیص های اولیه بسیار راحت از پیشرفت بیماری در بدن فرد می باشد.

سرطان سرویکس یا سرطان دهانه رحم چیست؟

 
عوامل ایجاد کننده سرطان دهانه رحم
HPV یا ویروس پاپیلون انسانی در نود درصد موارد سبب شده تا در بدن انسان عفونت ایجاد گردد که ممکن بوده چندین سال فرد به این نوع ویروس آلوده بوده اما از وجود آن بی اطلاع باشد. ویروس پاپیلون انسانی در طولانی مدت حضور خود را در بدن فرد نشان می دهد و سبب شده تا برخی از سلول های دهانه رحم به سلول های سرطانی بسیار خطرناک تبدیل شود.

البته بسیاری از افراد نسبت به عفونت ایجاد شده توسط این نوع ویروس واکنش و هیچ نوع بیماری را نشان نمی دهند. اما در عوض افراد دیگری بسیار مستعد قرار گرفتن در معرض سرطان دهانه رحم هستند که برخی از آنها عبارتند از：افرادی که دخانیات مصرف می کنند، افرادی که زایمان های متعدد و بارداری های مداوم داشته اند، افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی داشته و مدام دارو مصرف می کنند و یا اینکه ایدز دارند، افرادی که بیش از پنج سال از قرص های ضد بارداری استفاده کرده اند، افرادی که رابطه جنسی خود را در سنین پایین آغاز کرده اند، کسانی که در رابطه جنسی خود شریک داشته باشند، افرادی که همسرشان بی بند و بار هستند، افرادی که از کمبود اسید فولیک، ویتامین آ و سی رنج می برند، کسانی که دچار چاقی مفرط بوده و یا هیچ گونه بارداری را تجربه نکرده اند.

عوامل ایجاد کننده سرطان دهانه رحم چیست

 
دلیل ایجاد عفونت به وسیله ویروس HPV
در رحم هر فردی ممکن است ویروس HPV وجود داشته باشد که پس از مدتی به خودی خود از بین خواهد رفت. اما برخی از نمونه های این ویروس ممکن بوده در دستگاه تناسلی ایجاد زگیل کنند که اگر چنین عفونت ها و زگیل هایی حتی سال ها درمان نشوند هیچ گاه در دهانه رحم سرطان سرویکس را به وجود نخواهند آورد در واقع سرطان دهانه رحم نشات گرفته از نوعی ویروس HPV بوده که سال ها بدون هیچ گونه علائمی در بدن باقی مانده و به تکثیر پرداخته است.

افرادی که در معرض ابتلا به ویروس HPV هستند
کسانی که مکررا رابطه جنسی دارند چه زنان و چه مردان در طول زندگی خود ممکن است تا حد بالایی به این نوع ویروس مبتلا گردند و از آنجایی که وجود ویروس HPV هیچ نوع علائمی ندارد فرد مبتلا به راحتی ویروس را به دیگران منتقل می نماید اگرچه استفاده از کاندوم تا حد قابل توجهی می تواند از بروز انتقال ویروس HPV جلوگیری کند اما به طور صد در صد در برابر این ویروس حفاظت شده نیست. از این رو HPV بیماری های جدی را در دهانه رحم، مقعد، آلت تناسلی، واژن و فرج در هر دو جنسیت به وجود خواهد آورد.

علائم و نشانه های سرطان دهانه رحم

 
علائم سرطان دهانه رحم
خونریزی که به حالت غیر طبیعی از واژن خارج شود اگرچه ممکن است علائم بیماری های دیگری باشد اما به طور کلی در واژن به علت رشد توده ها مویرگ های اطراف توده ها پاره شده و بی دلیل خونریزی هایی را در واژن ایجاد می کنند. این نوع خونریزی ها ممکن است پس از یائسگی، دوش واژینال، معاینات لگنی، مابین دوره های قاعدگی، بعد از رابطه جنسی و....اتفاق افتد.

ترشحات غیر معمول و مکرر از واژن اگر به رنگ روشن و بی بو باشد طبیعی است اما اگر ترشحات رنگ پریده، قهوه ای رنگ و یا زرد رنگ همراه با خون باشد می تواند علائم یک حالت غیر طبیعی را به خود بگیرد. اگر زنی در زمان نزدیکی و داشتن رابطه جنسی درد داشته و لکه هایی از خون را مشاهده کند به سرطان دهانه رحم مبتلا شده است.

البته در بعضی مواقع درد و خونریزی در رابطه های جنسی ممکن است به دلیل بیماری های جنسی و یا عفونت باشد. معمولا خانم ها در زمان قاعدگی درد در ناحیه لگن را تجربه می کنند اما در زمانی که خارج از دوران قاعدگی درد در لگن احساس شود سرطان دهانه رحم در مرحله پیشرفته ای قرار دارد.

شایعترین علامت سرطان دهانه رحم احساس ناراحتی و درد در هنگام خروج ادرار است زیرا این موضوع می تواند بیان گوی پیشرفت بیماری به دستگاه ادراری باشد. البته لازم به ذکر است که هر نوع ایجاد سوزش و درد در مجاری ادراری دلیل بر وجود سرطان دهانه رحم نبوده و ممکن است این درد ناشی از بیماری های جنسی، عفونت های مثانه، مشکلات قارچی و...باشد. یکی از مهمترین علائم سرطان سرویکس طولانی شدن و بیشتر شدن حجم خونریزی در قاعدگی است.

علائم سرطان دهانه رحم یا سرویکس

 
دیگر علائم سرطان سرویکس
بی اختیاری ادرار در افرادی که در طول روز مایعات زیادی را می نوشند امری عادی و کاملا طبیعی است اما اگر فردی بدون وجود هیچ دلیلی به طور ناگهانی بی اختیار ادرار گرفته که همراه با خون باشد این موضوع می تواند علائمی از سرطان دهانه رحم باشد. کسانی که در مدت زمان کوتاهی شدیدا کاهش وزن داشته باشند ممکن است پای یکی از انواع سرطان ها در میان باشد، معمولا افرادی که به این نوع بیماری مبتلا می شوند خستگی و ضعف عمومی داشته و بدون فعالیت های بدنی توان انجام کاری را نخواهند داشت، وجود درد در ناحیه کمر و پاها و همچنین ورم پاها به علت نبود گردش خون در آنها شاید علائم دیگری از سرطان سرویکس باشد، خارج شدن خون  و مدفوع همراه با دفع ادرار می تواند علائم هشدار دهنده ای محسوب شود.

علائم سرطان دهانه رحم نگران کننده است

 
روش تشخیص سریع سرطان دهانه رحم
آزمایش پاپ اسمیر یک آزمایش موفق و موثر در تشخیص این بیماری است که بدون درد و ساده می باشد. در این نوع آزمایش با کمک نمونه برداری سلول های غیر طبیعی  اطراف رحم و همچنین داخل دهانه رحم مورد بررسی و شناسایی قرار می گیرند. در صورتی که آزمایش پاپ اسمیر مشکوک باشد در روش تشخیص دیگر ویروس HPV از لحاظ پر خون بودن مورد بررسی قرار می گیرد.

آزمایش کولپوسکوپی بسیار ساده بوده که مدت زمان زیادی طول نخواهد کشید. در این روش متخصص به کمک دستگاهی با نام کولپوسکوپ اقدام به چندین برابر کردن و بزرگتر کردن سلول های دهانه رحم می کند این روش معمولا بعد از اینکه آزمایشات پاپ اسمیر و HPV مشکوک باشند انجام آن به طور صد در صد به بیمار توصیه می گردد. برداشتن و خراش دهی سلول های درونی دهانه رحم یکی از روش های موثر در تشخیص سرطان دهانه رحم به حساب می آید.

روش تشخیص سریع سرطان دهانه رحم چیست

 
روش های درمان سرطان سرویکس
نحوه ی درمان این بیماری به شرایط و وضعیت بیمار که در چه مرحله ای از پیشرفت توده ها قرار گرفته بستگی دارد. در ابتدا متخصصان توصیه کرده فرد بیمار مورد عمل جراحی قرار گرفته و لوله های فالوپ، تخمدان ها، غدد لنفاوی و حتی رحم برداشته شود سپس شیمی درمانی شده و در صورت نیاز پرتو درمانی یا رادیوتراپی گردد. البته تمامی این درمان ها ممکن است به تنهایی و یا ترکیبی بر روی شخص بیمار انجام شود.

روش های درمان سرطان سرویکس

پیشگیری از سرطان سرویکس
بر تمامی خانم ها چه سنین پایین و چه افراد جوان لازم بوده تا به صورت منظم آزمایشات پاپ اسمیر و معاینات دوره ای را انجام دهند. قبل از سن بیست سالگی زدن واکسن HPV می تواند تا اندازه ای خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم را کاهش دهد. عدم مصرف نمودن دخانیات و داشتن رابطه جنسی سالم و امن قادر خواهد بود سلامت فرد را تضمین نماید.

چگونگی پیشگیری از سرطان سرویکس

 
مراحل ابتلا به سرطان سرویکس
در ساده ترین نوع سرطان رحم سلول های بدخیم در سطح گردن رحم هستند اما در مراحلی که سرطان دهانه رحم پیشرفته تر باشد متخصصین این بیماری را به چهار مرحله تقسیم بندی می کنند. مرحله اول مربوط به زمانی است که سرطان از دهانه رحم فراتر رفته  اما به قسمت های واژن و دیواره لگن گسترش نیافته باشد، مرحله دوم سرطان به قسمت های پایینی واژن و دیواره های رحم پیشرفت کرده باشد در مرحله سوم تومور به واژن راه یافته و راه خروج ادرار را مسدود کند. اما در این مرحله غدد لنفاوی سالم بوده و توده ای به درون آنها راه نیافته است و اما مرحله چهارم دوره ای بوده که سرطان دهانه رحم و سایر اندام های مجاور را پوشش دهی کرده و بیمار نموده است.

سرطان دهانه رحم

 
مقابله با راه های درمان سرطان سرویکس
معمولا انجام درمان های متعدد برای متوقف نمودن سرطان دهانه رحم ممکن است افراد را به غذا بی میل کرده و به فرد خستگی هایی را وارد نماید لذا غذاهایی که کالری بالایی دارند در حفظ سلامت بیمار بسیار حائز اهمیت هستند. اغلب یک  متخصص تغذیه راهکارهای مناسبی برای مبارزه با سرطان سرویکس و یا سرطان ها را پیشنهاد می دهد.

انجام ورزش های سبک و مناسب در متوقف کردن رشد و تکثیر توده ها نقش بسزایی را ایفاء می کند و در عین حال استرس و تهوع را از بیمار کاهش می دهد. اگر چه افرادی که سرطان سرویکس را مبتلا شده اند هیچ گاه قادر به فرزندآوری نخواهند بود اما امروزه پزشکان با تشخیص و درمان به موقع سرطان سرویکس قادر هستند بخشی از رحم و تخمدان ها را برداشته و به کمک یک روش پزشکی به نام تراکلکتومی رادیکال این توانایی را داشته تا بخش مهمی از واژن، رحم و تخمدان ها را دست نخورده و سالم نگه دارند تا در آینده خانم مبتلا به سرطان سرویکس امیدی برای فرزند آوری را داشته باشد.

اینکه این نوع بیماران چه مدت زنده خواهند ماند تنها به تشخیص بیماری و میزان گسترش سرطان بستگی دارد اما به طور تقریبی و طبق آمارها حدودا ۶۸  درصد از خانم های مبتلا به سرطان سرویکس توانسته اند زیر نظر درمان های متعدد به مدت پنج سال به زندگی عادی خود ادامه دهند. خوشبختانه دنیای علم پزشکی در عصر حاضر قادر بوده واکسن دو نوع ویروس HPV را کشف و تولید کند زیرا این دو نوع به اندازه ی ۷۰ درصد عامل اصلی سرطان سرویکس بوده اند. پزشکان به کمک این واکسن ها تا حد چشمگیری عفونت های مزمن دهانه رحم را برطرف نموده اند.
 

گردآوری: بخش سلامت بیتوته