راهنمای کامل تفسیر انواع آزمایشات

مجموعه: بیماری ها و راه درمان

راهنمای کامل تفسیر انواع آزمایشات

آشنایی با اصطلاخات آزمایش

آزمایش‌های پزشکی، ابزاری حیاتی برای تشخیص بیماری‌ها، ارزیابی سلامت و نظارت بر درمان هستند. نتایج این آزمایش‌ها معمولاً با استفاده از علائم اختصاری ارائه می‌شوند تا حجم اطلاعات را کاهش داده و به سرعت به پزشک کمک کنند تا به تشخیص برسد. در این مقاله، به بررسی رایج‌ترین علائم اختصاری در آزمایش‌های مختلف، به ویژه آزمایش خون، و همچنین تفسیر کلی نتایج خواهیم پرداخت.

انواع آزمایشات :

آزمایشات روتین شامل :

• آزمایش خون:

 CBC_FBS_BS_Hb-HCT_PLT-PT-PTT-Cholestrol_Fb-Cr- BUN-Na-K-Ca-LDL-HDL

• آزمایش ادرار : UA-UC

• آزمایش مدفوع : گایاگ و کشت مدفوع

سایر آزمایشات غیر روتین است و در مورد بیماران خاص استفاده می شود شامل :

• آزمایش مغز نخاع

• آزمایش خلط

• آزمایش کشت تراشه

حروف اختصاری در هر آزمایش خون :

FBS: قند خون ناشتا

MCHC: غلظت متوسط همو گلوبین

WBC: شمارش گلبول‌های سفید

RBC: شمارش گلبول‌های قرمز

HB: هموگلوبین

HC: هماتوکریت (درصد گلبول های قرمز در خون)

HCV: حجم متوسط گلبول‌های قرمز

HCH: مقدار متوسط هموگلوبین در گلبول‌های قرمز

R.D.W: ضریب تغییرات اندازه‌گیری گلبول‌های قرمز

PLT: شمارش پلاکت‌ها

PTE: درصد پلاکت‌ها

mpv: حجم متوسط پلاکت‌ها

MCH: وزن متوسط هموگلوبین

MCHC: غلظت متوسط هموگلوبین در گلبول قرمز (Mean Corpuscular Hemoglobin Concentration)

MCV: حجم متوسط هموگلوبین

M/E: نسبت سلول های زاینده گلبول سفید به قرمز

RDW: پهنای گلبول قرمز در منحنی

UA : تجزیه کامل ادرار (PH، رنگ، بو، توده های متراکم)

TGs: تری گلیسیرید (چربی که باعث رسوب در رگ ها و عروق می شود)

HCG : تست حاملگی

FSB : آزمایش قند خون

آزمایش‌های هورمونی:

TSH: هورمون محرک تیروئید (Thyroid Stimulating Hormone)

T3: تری یدوتیرونین

T4: تترا یدوتیرونین

FSH: هورمون محرک فولیکول (Follicle-Stimulating Hormone)

LH: هورمون لوتئین‌ساز (Luteinizing Hormone)

Prolactin: پرولاکتین

Cortisol: کورتیزول

BMP (Basic Metabolic Panel): پانل متابولیک پایه. این آزمایش سطح مواد معدنی، قند خون و عملکرد کلیه‌ها را بررسی می‌کند.

Na: سدیم

K: پتاسیم

Cl: کلر

CO2: دی‌اکسید کربن

BUN: نیتروژن اوره خون

Creatinine: کراتینین

Glucose: گلوکز

ESR: تست بررسی سدیمانتاسیون گلبول های قرمز

CMP (Comprehensive Metabolic Panel): پانل متابولیک جامع. این آزمایش علاوه بر موارد موجود در BMP، سطح پروتئین‌ها و آنزیم‌های کبدی را نیز اندازه می‌گیرد.

ALT: آلانین آمینوترانسفراز (آنزیمی که در کبد یافت می‌شود)

AST: آسپارتات آمینوترانسفراز (آنزیمی که در کبد یافت می‌شود)

ALP: آلکالن فسفاتاز (آنزیمی که در کبد و استخوان یافت می‌شود)

TBil: بیلی‌روبین کل

DBil: بیلی‌روبین مستقیم

TSH: هورمون تحریک‌کننده تیروئید. این آزمایش برای ارزیابی عملکرد غده تیروئید استفاده می‌شود.

Lipid Panel: پانل چربی. این آزمایش سطح کلسترول، تری‌گلیسیرید و لیپوپروتئین‌های با چگالی بالا (HDL) و پایین (LDL) را اندازه می‌گیرد.

اصطلاحات آزمایش خون

تفسیر کلی نتایج آزمایش :

تفسیر دقیق نتایج آزمایش‌ها نیازمند دانش تخصصی پزشک است، اما در حالت کلی، تغییرات قابل توجه در نتایج آزمایش‌ها می‌تواند نشانه‌ی وجود یک بیماری یا اختلال باشد. به عنوان مثال:

افزایش WBC: می‌تواند نشانه‌ی عفونت، التهاب یا برخی از انواع سرطان خون باشد.

کاهش RBC یا hgb: می‌تواند نشانه‌ی کم‌خونی باشد.

افزایش BUN و کراتینین: می‌تواند نشانه‌ی اختلال عملکرد کلیه باشد.

افزایش ALT و AST: می‌تواند نشانه‌ی آسیب کبدی باشد.

افزایش TSH: می‌تواند نشانه‌ی کم‌کاری تیروئید باشد.

افزایش LDL یا تری گلیسیرید: می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را افزایش دهد.

سایر آزمایش‌ها و علائم اختصاری :

علاوه بر آزمایش خون، آزمایش‌های دیگری مانند آزمایش ادرار، آزمایش مدفوع و آزمایش‌های تصویربرداری نیز انجام می‌شوند. هر یک از این آزمایش‌ها دارای علائم اختصاری خاص خود هستند.

توجه: لیست علائم اختصاری ارائه شده در این مقاله کامل نیست و ممکن است علائم اختصاری دیگری نیز وجود داشته باشد.

صبح آزمایش خون بدهید.

آزمایش گروه های خونی :

در پلاسمای خون انسان عناصری وجود دارند که به آنها "آگلوتاسیون" می گویند و این خاصیت را دارند که اگر سلول خونی خارجی وارد خون شود آنها را به هم چسبانده و منعقد و بالاخره متلاشی می کند. خون اشخاص به چهار گروه تقسیم می شوند.

گروه خونی A: پلاسمای این گروه دارای آگلوتین مخصوص برای به هم چسباندن گویچه های گروه B است.

گروه خونی B: پلاسمای این گروه دارای آگلوتین مخصوص برای به هم چسباندن گویچه های گروه A است.

گروه خونی AB: پلاسمای این گروه دارای آگلوتین مخصوص برای به هم چسباندن گویچه های گروهAB است.

گروه خونی O: پلاسمای این گروه دارای آگلوتین مخصوص برای به هم چسباندن گویچه های گروه O است.

علائم اختصاری آزمایش

وقتی به بیماری خون تزریق می شود باید آن خون هم گروه بیمار باشد و یا از نوعی باشد که عمل آگلوتاسیون بین خون بیمار و خون دهند موجود باشد (آزمایش کراسمچ) در این حالت خون داده شده با خون بیمار موافق است.

هر گروه خونی می تواند از هم گروه خون دریافت کند.

گروه خونی O می تواند به تمام گروههای دیگر خون بدهد و دهنده همگانی است.

گروه خونی AB: می تواند از همه گروهها خون بگیرد و گیرنده عمومی است ولی به هیچ گروه دیگر جزخودش نمی تواند خون بدهد.

گروه A و B فقط به هم گروه خود و گروه AB می توانند خون بدهند

صرف نظر از این موضوع عوامل دیگری از جمله Rh در تطبیق خون شخصی به خون دیگر مهم است.

مشاهده شده که اگر خون انسان را با خون نوعی میمون به نام رزوس مخلوط کنند گاهی ممکن است اگلوتاسیون انجام شود و گاهی انجام نمی شود .اگر انجام شود Rh مثبت و اگر انجام نشود Rh منفی است

عامل رزوس در خون بعضی افراد وجود دارد و برخی وجود ندارد که به آن Rh مثبت یا منفی می گویند.این عمل از طریق ارث منتقل می شود .اگر پدری Rh مثبت و مادر Rh منفی باشد فرزند آنها ممکن است این عامل را از پدر یا مادر به ارث برده و خونش Rh مثبت باشد خونش با مادر غیر موافق است که منجر به عوارض شدیدی برای فرزند می شود.

آمار نشان می دهد که 15 درصد مردم جهان Rh منفی و بقیه Rh مثبت هستند.

نکات مهم :

محدوده نرمال: محدوده نرمال هر آزمایش، ممکن است بسته به آزمایشگاه، سن، جنسیت و سایر عوامل متفاوت باشد.

تفسیر جامع: تفسیر نتایج آزمایش، باید به همراه سایر علائم بالینی و تاریخچه پزشکی بیمار انجام شود.

تغییرات در نتایج: تغییرات جزئی در نتایج آزمایش، همیشه نشان‌دهنده وجود بیماری نیست و ممکن است به دلایل مختلفی رخ دهد.

توجه: تفسیر دقیق نتایج آزمایش‌ها نیازمند دانش تخصصی و تجربه‌ی پزشک است. این مقاله صرفاً به منظور افزایش آگاهی عمومی تهیه شده و نباید به عنوان جایگزینی برای مشاوره پزشکی قرار گیرد.

سخن آخر :

شناخت علائم اختصاری آزمایش خون می‌ تواند نقش مهمی در درک بهتر پاسخ آزمایش ایفا کند و اگر شما این علامت‌ ها را به خوبی به ذهن بسپارید، دیگر پس از انجام آزمایش خون تا زمان مراجعه به پزشک استرس زیادی را متحمل نمی‌ شوید. البته جهت کاهش مدت زمان انتظار برای دریافت پاسخ آزمایش،  آزمایشگاه نارون در خدمت شما است. زیرا این آزمایشگاه پاتوبیولوژی پاسخ انواع تست‌ ها و آزمایشات را در کوتاه‌ ترین زمان ممکن برای شما آماده می‌ کند.

گردآوری : بخش سلامت بیتوته