تقویم تاریخ -16 آذر

مجموعه: تقویم تاریخ

وي در همين روز «زروبابل» را به رياست بيش از چهل هزار يهودي كه آنان را از اسارت بابلي ها آزاد كرده بود برگماشت تا به اورشليم بازگرداند و به حد كافي سرباز محافظ و پول در اختيار گذارد تا اورشليم و معابد ويران شده يهوديان را بازسازي كنند. بسياري از اين يهوديان از پنجاه سال پيش از آن در اسارت دولت بابل بودند. يهوديان آزاد شده سال 538 پيش از ميلاد به ديار خود رسيدند. كوروش 29 اكتبر سال 539 پيش از ميلاد اعلام داشته بود كه ماموريت او براي آزاد كردن آسياي غربي و الحاق اين مناطق به جامعه مشترك المنافع ايران پايان يافته است و بايد نوروز را در پارس باشد. كوروش پس از تصرف بابل، دستور نوسازي بندر صيدا (واقع در لبنان فعلي) را كه به دست بخت النصر امپراتور بابل ويران شده بود به هزينه ايران صادر كرد.

43پیش ازمیلاد:هفتم دسامبر سال 43 پيش از ميلاد سيسرو (ماركوس توليوس سيسرو) فيلسوف، خطيب و اديب روم باستان به دست نظاميان ماركوس آنتونيوس در نقطه اي دور از شهر رم كشته شد. ماركوس «سيسرو» را متهم به مشاركت در قتل سزار در تالار سناي روم كرده بود و به خونخواهي سزار وي را كشت و دستورداد كه دست راست و سر او را جدا ساختند و در فوروم (محل سخنرانيهاي عمومي در شهر رم)، همانجائي كه صدها بار سخنراني كرده بود آويزان كردند.

اشتباه سيسرو در اين بود كه وارد سياست شده بود. او از خاندان بزرگان نبود و براي اين كه به حساب آيد و نيز به منظور ترويج و عملي ساختن افكار خود وارد سياست شد و با اين کار نه تنها به اعتبار علمي خود صدمه زد بلكه جانش را هم ازدست داد. وي حتي يك بار مجبور شد بر خلاف عقايد فلسفي خود از اعدام فوري سه ژنرال ياغي جانبداري كند حال آن كه طبق عقايد او، هركس حق محاكمه منصفانه دارد. سيسرو به دليل مخالفت شديد با ديكتاتوري، و وفاداري به جمهوريت با كارهاي سزار موافقت نداشت.

سيسرو كه در سال 106 پيش از ميلاد در شهر «آرپينو» واقع در 120 كيلومتري شرق شهر رم به دنيا آمده بود در جواني به يونان، رودس و ايوني (ساحل غربي آناتولي) رفته بود و در آنجا به مطالعه فلسفه، تاريخ، ادبيات و فن خطابت پرداخته بود. سخنراني هاي عمومي سيسرو به قدري نافذ بود كه وي را به عنوان كنسول و سپس سناتور انتخاب كردند و وارد سياست شد.

903م:امروز زادروز ابوالحسن عبدالرحمن صوفی رازی (در غرب معروف به «ازّوفی») ریاضیدان و فضاشناس ایرانی دوران دیلمیان است که هفتم دسامبر 903 میلادی (نهم محرم الحرام سال 291 هجری قمری) در ری به دنیا آمد و 83 سال عمر کرد. وی که عمدتا در اصفهان (مرکز حکومت عضدالدوله دیلمی)و شهر گور ایالت پارس می زیست و تحقیق می کرد عملا دنباله کارهای فضاشناسان یونانی عهد باستان را گرفته و بسیاری از ثوابت را اندازه کرده و کهکشانی را که تنها از چند نقطه جهان از جمله یمن قابل دیدن است رصد کرده بود. وی که بر زبان یونانی مسلّط بود بسیاری از تالیفات دانشمندان یونان قدیم را به زبان عربی که در آن زمان زبان علمی جهان اسلام (همانند لاتین در اروپای آن زمان) بود ترجمه کرده بود. صوفی رازی نتیجه بررسی های خودرا در دو کتاب آورده است که کتاب مهمتر او ثوابت (الکواکب الثابته) عنوان دارد. اروپائیان نام اورا بر گودالی در ماه گذارده اند.

1941م:بامداد هفتم دسامبر سال 1941 نيروي دريايي امپراتوري ژاپن به پايگاه ناوگان آمريكا در اقيانوس آرام ــ پرل هاربر ــ واقع در مجمع الجزاير هاوايي شبيخون زد. هواپيماهاي يك ناو هواپيمابر ژاپني كه در فاصله 374 مايلي (580 كيلومتري) پايگاه لنگر انداخته بود در دو موج در ساعت 7 و 53 دقيقه و 8 و 55 دقيقه بامداد به اين پايگاه حمله بردند. در اين حملات 2 هزار و 403 نظامی آمریکایی كشته، 188 هواپيما منهدم و هشت ناو جنگي ایم کشور غرق شد و يا آسيب شدید ديد. دو ناو سنگين آريزونا و اكلاهما از جمله کشتي هايي بودند که غرق شدند. اين خبر ظهر آن روز به اطلاع روزولت رئيس جمهور وقت آمريکا رسيد. وي روز بعد از كنگره آمريکا (قوه مقننه) مجوز دادن اعلان جنگ گرفت و از همان روز آمريكا، نخست در منطقه اقیانوس آرام و سپس جبهه اروپا وارد جنگ جهاني دوم شد كه تا سال 1945 طول كشيد. روزولت ورود آمريکا به جنگ جهاني دوم، پس از تعرض نظامي هيتلر به شوروي را به حال آمریکا (که داشت آثار رکود اقتصادی بزرگ را پشت سر می گذارد) مفید و لازم تشخيص داده بود و در انتظار فرصت بود که در دسامبر 1941 آن را به دست آورد.

2003م:ايوانف وزير امور خارجه وقت روسيه كه در جريان كناره گيري «ادوارد شواردنادزه» از رياست جمهوري گرجستان در تفليس بود در مصاحبه اي كه هفتم دسامبر 2003 انتشار يافت دولت آمريكا را متهم كرده بود كه در استعفاي شواردنادزه نقش موثر داشته است. وي تلويحا گفته بود؛ دولت آمريكا «ريچارد مايلز» را كه قبلا سفير اين كشور در بلگراد بود و در زمان سفارت او ميلوشويچ از ریاست کشور تغيير يافته بود به سفارت خود در تفليس منصوب و از همان زمان روشن بود كه شواردنادزه بايد مي رفت. ایوانف افزوده بود که ديدار جيمز بيكر وزير امورخارجه پيشين امريكا و مرد قدرتمند حزب جمهوريخواه اين كشور از گرجستان، 21 روز پيش از تظاهراتي كه به كناره گيري شوارنادزه انجاميد عمدتا به همين منظور و فراهم آوردن وسايل کناررفتن وي و روي کار آوردن تدريجي (مرحله به مرحله) يک عامل آمريکا در گرجستان استراتژيک بود.

بيكر همتاي شواردنادزه در اواخر دوران جنگ سرد بود و به اتفاق، پايان جنگ سرد را اعلام داشته بودند. شوارنادزه در انحلال بلوك شرق و نيز فروپاشي اتحاد شوروي به غرب كمك بسيار كرد. بايد دانست كه گرجستان با موقع استراتژيك حساس و استثنايي خود، از زمان قتل آغامحمد خان قاجار به دست نوكرانش در قفقاز، به مدت دو قرن، جزئي از قلمرو روسيه بود، و استالين رهبر قدرتمند شوروي از گرجستان برخاسته بود.

2004م:رشته ديدارهاي ولاديمير پوتين از چند كشور و در ميان آنها چين، برزيل، هند و تركيه در نوامبر و دسامبر 2004 و ادامه آنها در آينده كه در رسانه ها تعبير به تعرض سياسي ـ اقتصادي تازه مسكو شده بود، و نيز تلاش چند كشور ديگر براي عضويت دائمي در شوراي امنيت و مضافا معارضه بر سر انتخابات اوكراين ميان مسكو و غرب و تحولات سياسي ديگر ماههاي آخر سال 2004؛ نشانه هايي از آغاز پايان دوره تاريخي كوتاه مدتي تلقي شده بود كه با انحلال پيمان ورشو، و سپس فروپاشي شوروي در سال 1991 آغاز شده بود.

برخي از اصحاب نظر در آغاز دهه 1990 بعيد دانسته بودند كه عمر اين برهه كه بعدا دوران برتري آمريكا خوانده شده بود از 15 تا 18 سال تجاوز کند و حداکثر تا سال 2010.

در دسامبر 2004 صاحبنظران نشانه هاي آغاز پايان اين برهه را پيدايش قدرتهاي روزافزون ديگر در صحنه جهان، متقاضيان تازه عضويت دائمي در شوراي امنيت و حالت تعرضي به خود گرفتن مسكو را به دست داده بودند كه اين بار ژست تزاري بودنش بيش از ايدئولوژي خواهد بود؛ به علاوه پيش بيني رو به ضعف گذاردن دلار به سبب رواج بيش از اندازه در سطح جهان و احيانا يک رکود اقتصادي ديگر و تشديد رقابت هاي اقتصادي شرق با غرب. اين اصحاب نظر که عقايدشان در رسانه ها دسامبر 2004 منعکس است نشانه هاي متعدد ديگر داير بر نزديك بودن پايان برهه برتري واشنگتن به دست داده بودند - برهه اي كه در 1991 آغاز شد و «جيمز بيكر» وزير امورخارجه وقت آمريكا از حزب جمهوريخواه آن را «نظم نوين جهاني» ناميده بود.

2004م:شبكه تلويزيوني سي بي اس آمريكا يكشنبه شب (پنجم دسامبر 2004 ) در برنامه «شصت دقيقه» خود مصاحبه «باب سايمون» گزارشگر اين برنامهبا چند زن و مرد آمريكايي را پخش كرد كه سالها پيش از ارتش اين كشور كناره گيري كرده و برخلاف انتظارشان اخيرا به خدمت و عزيمت به عراق براي دست كم 18 ماه احضار شده بودند و اين امر باعث نگراني آنان شده بود.

سايمون در مقدمه اين گزارش مصور گفت كه شمار نيروهاي آمريكايي مستقر در عراق اينك (دسامبر 2004) به 150 هزار تن افزايش يافته و لشكر 82 هوابرد آمريكا نيز مامور استقرار در عراق شده است.

مصاحبه شوندگان گفتند كه گمان مي كنند عدم اشتياق به استخدام تازه در نيروهاي مسلح آمريكا به سبب ادامه تلفات در جنگ عراق و احتمال تشديد درگيري در افغانستان و استقرار در نقاط ديگر جهان، باعث احضار آنان شده است.

يكي از زناني كه با او مصاحبه شد گفته بود كه تعهد او به ارتش، پايان يافته و داراي سه فرزند خردسال از جمله يك طفل هفت ماهه است، چگونه مي تواند اين بچه ها و خانه و شوهر را بگذارد و براي يك ماموريت يك 18 ماهه به عراق برود؟!. وي افزوده بود كه طبق قانون اساسي، ارتش آمريكا بايد از داوطلبان تشكيل شود و او با داشتن سه كودك، ديگر داوطلب كار در ارتش نيست.

مصاحبه شونده ديگر، يك زن 55 ساله بود كه 135 سانتيمتر قد دارد. او گفت چون ديگر تعهدي براي خدمت در ارتش نداشت هرگز تصور نمي كرد كه يك زن 55 ساله كوتاه قد با موي سپيد را به تجديد خدمت دعوت كنند و بخواهند او را به عراق پر آشوب بفرستند. يک زن ديگر گفت كه پس از اتمام قراردادش با ارتش در قسمت كارآگاهي پليس استخدام شده و نمي خواهد اين كار خوب را از دست بدهد. مصاحبه شونده بعدي گفت: 16 سال در ارتش خلبان هلي كوپتر بودم و اينك زمان زندگي در كنار زن و فرزند است كه مرا برخلاف انتظار احضار كرده اند. مرد بعدي گفت: سالهاست كه شغل غير نظامي مهمي به دست دارد و نمي خواهد اين شغل را رها كند و دوباره لباس نظامي بپوشد.

54م:هفتم دسامبر سال 54 ميلادي سناي روم بر پايه افكار افلاتون كه مردم عموما يا اهل عمل هستند و يا اهل فكر و رئيس كشور بايد هر دو هنر را داشته باشد تصويب كرد از آنجا كه دشوار است چنين فردي را به دست آورد، رئیس دولت كه عمدتا مرد عمل است بايد داراي يك مشاور از اصحاب فكر باشد تا كامل شود و چون در آن زمان، تنها دو فيلسوف بزرگ در «رم» وجود داشت تصميم گرفتند كه «لوسيوس آمنوس سنه كا» را كه درعين حال بهترين خطيب وقت بود به عنوان مشاور اول و «بوروس» فيلسوف ديگر را جانشين مشاور اول قرار دهند.

در پي قطعي شدن انتخاب جورج دبليو بوش به رياست جمهوري آمريكا با راي ديوان عالي اين كشور در دسامبر 2000، با توجه به خصوصيات همكاراني كه برگزيده بود (و وجود تردید به شایستگی آنان)، سران حزب جمهوريخواه [حزب حاکم] برای جلوگیری از اتخاذ تصمیمات زیان آور دستگاه اجرایی به تجربه سناي روم [دسامبر 54 میلادی] و انتصاب «سنه نكا» استناد کردند و مصرّا از بوش خواستند كه در كنار دفتر هر مقام اجرایی و ازجمله خودش، يك فرد آگاه و اهل فکر (همانند سنه كا) را بگمارد تا دستيار فكري مقام مربوط باشد. بوش (بدون توجه به اینکه در آمریکا از دیرزمان چندین اطاق فکر به صورت انستیتوهای مستقل به فعالیت سرگرمند) به جاي يك فرد، در كنار دفتر هر مقام، يك گروه مشاور ـ اسما «مغز متفكر» مستقر كرد كه هيچكدام هم «سنه كا» نبودند و همين ها كار اورا خراب كردند. براي مثال يكي از آنان كه از جامعه يهوديان آمريكا بوده است و بعدا هم براي مدتي رئيس بانك جهاني شد طرح اشغال نظامي عراق را تهيه و به دولت قبولانيد و ....

1877: توماس اديسون گرامافوني را كه ساخته بود و نخستين « جعبه ساز » جهان بود به معرض تماشا گذارد.

1894: فرديناند دو لس پس سازنده آبراه سوئز در 89 سالگي در گذشت .

1925: مجلس موسسان ايران براي اصلاح قانون اساسي ( بركناري قاجاريه و برقراري پهلوي ) در تهران كار خود را آغاز كرد . 54 سال بعد در همين ايام، قانون اساسي جمهوري اسلامي به رفراندم گذارده شد و جاي قانون اساسي سابق را گرفت.

1926: نخستين يخچال گازي ساخته شد.

1945: اولين اجاق مايكرو ويو ساخته شد.

1948: مهندس مهدي بازرگان رئيس دانشكده فني دانشگاه تهران شد. رئيس دانشگاه دكتر علي اكبر سياسي و نخست وزير وقت ساعد مراغه بود.

1949: مقامات دولت معروف به مليون چين به رياست چيانكايشك به تايوان فرار كردند و آنجا را مركز فعاليت خود قرار دادند و مسئله اي را به وجود آوردند كه هنوز ادامه دارد.

1953: در پي قتل و جرح گروهي از دانشجويان دانشگاه تهران در 16 آذر که به نشانه اعتراض به تجديد روابط سياسي ايران و انگلستان و ... برگزار شده بود امروز نيز كلاسهاي درس تعطيل بود و ايران قيافه ماتمزده به خود گرفته بود. روزنامه هاي وقت نتوانسته بودند که اين رويداد را آن طور که اتفاق افتاده بود گزارش کنند و به نقل اطلاعيه هاي رسمي يکسويه و مقاله هاي اندرزگونه بسنده کرده بودند. مشروح اين رويداد و وقايعي را كه به آن انجاميد مي توانيد در سايت 24 نوامبر و 6 دسامبر مطالعه كنيد.

1988: يك زمين لرزه هفت ريشتري دهها هزار تن را در جمهوري ارمنستان كشت.

منبع:iranianshistoryonthisday.com