مری ای. برانکو: بیوگرافی مری ای. برانکو: زنی که راز سیستم ایمنی را کشف کرد

مجموعه: زندگینامه شعرا و دانشمندان

مری ای. برانکو

مری برانکو: دانشمندی که بیماری‌های خودایمنی را رمزگشایی کرد

بیوگرافی مری ای. برانکو 

مری ای. برانکو (Mary E. Brunkow)، زیست‌شناس مولکولی و ایمونولوژیست آمریکایی، یکی از برجسته‌ترین چهره‌های علمی معاصر است که با کشف‌های انقلابی خود در زمینه تحمل ایمنی محیطی (peripheral immune tolerance)، درک ما از عملکرد سیستم ایمنی بدن را دگرگون کرده است. در ۶ اکتبر ۲۰۲۵، مجمع نوبل در مؤسسه کارولینسکا (Karolinska Institutet) جایزه نوبل فیزیولوژی یا پزشکی را به طور مشترک به او، فرد رمزل (Fred Ramsdell) و شیمون ساکاگوچی (Shimon Sakaguchi) اعطا کرد. این جایزه به پاس "کشف‌های مربوط به تحمل ایمنی محیطی" اهدا شد که نقش کلیدی در جلوگیری از حملات سیستم ایمنی به بافت‌های خودی بدن ایفا می‌کند. برانکو، که در حال حاضر ۶۳-۶۴ ساله است، با این افتخار به عنوان چهاردهمین زن برنده جایزه نوبل در رشته پزشکی شناخته می‌شود. تحقیقات او نه تنها پایه‌های علمی ایمونولوژی را تقویت کرده، بلکه راه را برای درمان‌های نوین سرطان، بیماری‌های خودایمنی و پیوند اعضا هموار ساخته است.

زندگی اولیه و آموزش مری ای. برانکو  

مری الیزابت برانکو در سال ۱۹۶۱ در پورتلند، اورگن، ایالات متحده آمریکا به دنیا آمد. او دوران کودکی خود را در محیطی پر از علاقه به علم و طبیعت سپری کرد، جایی که از سنین پایین به زیست‌شناسی و علوم طبیعی گرایش نشان داد. برانکو در سال ۱۹۷۹ از آکادمی سنت مری (St. Mary's Academy) در پورتلند فارغ‌التحصیل شد، جایی که پایه‌های تحصیلی خود را در علوم پایه محکم کرد.

مسیر تحصیلی برانکو با تحصیل در دانشگاه واشنگتن (University of Washington) آغاز شد. در سال ۱۹۸۳، او مدرک کارشناسی علوم (BS) خود را در رشته زیست‌شناسی مولکولی و سلولی دریافت کرد. این دوره، او را با مفاهیم بنیادین ژنتیک و زیست‌شناسی آشنا ساخت و علاقه‌اش را به تحقیقات ژنتیکی برانگیخت. پس از آن، برانکو به دانشگاه پرینستون (Princeton University) نقل مکان کرد و در سال ۱۹۹۱ مدرک کارشناسی ارشد (MA) و دکترای فلسفه (PhD) خود را در زیست‌شناسی مولکولی به دست آورد. رساله دکترای او با عنوان "بیان و عملکرد ژن H19 در موش‌های تراریخته" (Expression and function of the H19 gene in transgenic mice) تحت نظارت پروفسور شرلی ام. تیلغمن (Shirley M. Tilghman)، یکی از پیشگامان ژنتیک، نوشته شد. این رساله بر نقش ژن‌های imprinted در توسعه جنینی تمرکز داشت و نشان‌دهنده استعداد برانکو در ترکیب ژنتیک و زیست‌شناسی توسعه‌ای بود. فارغ‌التحصیلی از پرینستون، او را به عنوان یکی از استعدادهای برجسته دهه ۱۹۹۰ معرفی کرد.

جایزه نوبل پزشکی ۲۰۲۵

شغل و تحقیقات کلیدی

پس از دکترا، برانکو وارد عرصه تحقیقات صنعتی شد و در منطقه سیاتل، واشنگتن، مستقر گردید. او کار خود را در شرکت سل‌تک آر اند دی (Celltech R&D) در بوتل، واشنگتن، آغاز کرد، جایی که بخش عمده‌ای از تحقیقات برنده نوبل خود را انجام داد. در این دوره، برانکو بر ژنتیک ایمنی تمرکز کرد و با همکاری فرد رمزل، ژن scurfy را شناسایی و توصیف کرد. این ژن، که ابتدا scurfin نامیده شد و بعداً FOXP3 شناخته شد، نقش محوری در توسعه سلول‌های T تنظیم‌کننده (regulatory T cells) دارد. مقاله‌ای که در سال ۲۰۰۱ در مجله Nature Genetics منتشر شد، نشان داد که اختلال در FOXP3 منجر به فعال‌سازی کنترل‌نشده سلول‌های T و لنفوپرولیفراسیون کشنده در موش‌های scurfy می‌شود. این کشف، FOXP3 را به عنوان فاکتور رونویسی مرکزی در تحمل ایمنی محیطی قرار داد و توضیح داد که چگونه سیستم ایمنی از واکنش به خودی‌ها (self-reactivity) خارج از تیموس جلوگیری می‌کند.

پس از سل‌تک، برانکو به مؤسسه زیست‌شناسی سیستم‌ها (Institute for Systems Biology - ISB) در سیاتل پیوست، جایی که در حال حاضر به عنوان مدیر ارشد برنامه در آزمایشگاه هود (Hood Lab) فعالیت می‌کند. در ISB، او بر پروژه‌های مشارکتی زیست‌شناسی سیستم‌ها و چند-امیکس (multiomics) تمرکز کرده است. تحقیقات او در زمینه ژنتیک استخوان انسانی نیز قابل توجه است؛ در سال ۲۰۰۱، به عنوان هم‌نویسنده مقاله‌ای در American Journal of Human Genetics، نشان داد که واریانت‌های از دست‌رفتن عملکرد در ژن SOST باعث بیماری اسکلروستئوزیس (sclerosteosis) می‌شود. این کار، اسکلروستین (sclerostin) را به عنوان تنظیم‌کننده هموستازی استخوان معرفی کرد و مسیر سیگنالینگ WNT را به عنوان محور درمانی در بیماری‌های استخوانی برجسته ساخت. این کشف‌ها به توسعه درمان‌های ضد-اسکلروستین، از جمله داروی روموزوزوماب (romosozumab) که تأییدیه نظارتی دریافت کرده، منجر شد.

برانکو در طول حرفه خود، بر رویکردهای مشارکتی تأکید داشته و نقش رهبری در پروژه‌های بزرگ علمی ایفا کرده است. او به عنوان پژوهشگری که ژنتیک را برای رمزگشایی بیولوژی به کار می‌گیرد، شناخته می‌شود و در مصاحبه‌های اخیر خود با نوبل، از "قدرت ژنتیک برای حل معمای بیولوژی" سخن گفته است.

تحمل ایمنی محیطی

دستاوردها و جایزه نوبل

اوج دستاوردهای برانکو، جایزه نوبل فیزیولوژی یا پزشکی ۲۰۲۵ است که به طور مشترک با رمزل و ساکاگوچی دریافت کرد. این جایزه، که یک سوم آن به برانکو تعلق دارد، برای "کشف‌های مربوط به تحمل ایمنی محیطی" اعطا شد. این کشف‌ها، سلول‌های T تنظیم‌کننده را به عنوان نگهبانان کلیدی سیستم ایمنی معرفی کرد و درک ما از چگونگی جلوگیری از بیماری‌های خودایمنی را دگرگون ساخت. تحقیقات برانکو، رمزل و ساکاگوچی، پایه‌ای برای درمان‌های نوین در ایمونو-آنکولوژی، پیوند اعضا و بیماری‌های خودایمنی فراهم آورده است. به عنوان مثال، درک FOXP3 به توسعه درمان‌های هدفمند برای سرطان و جلوگیری از رد پیوند کمک کرده است.

علاوه بر نوبل، برانکو از فارغ‌التحصیلان برجسته دانشگاه واشنگتن و پرینستون است و در سال ۲۰۲۵، دانشگاه واشنگتن او را به عنوان یکی از فارغ‌التحصیلان افتخاری خود جشن گرفت. مؤسسه ISB نیز در بیانیه‌ای رسمی، او را به عنوان "رهبر علم مشارکتی" ستود و گفت: "ISB به افتخار فوق‌العاده دکتر برانکو تبریک می‌گوید و به contributions او به علم و سلامت انسان افتخار می‌کند."

ژن FOXP3

تأثیرات و میراث

تحقیقات برانکو فراتر از آزمایشگاه رفته و تأثیرات عملی عمیقی بر پزشکی مدرن گذاشته است. کشف FOXP3، که بیش از ۲۰ سال پیش انجام شد، به تحول در ایمونولوژی منجر شد و راه را برای درمان‌های شخصی‌سازی‌شده باز کرد. در سیاتل، جایی که او زندگی و کار می‌کند، برانکو به عنوان نمادی از علم محلی شناخته می‌شود و تحقیقاتش به پیشرفت‌های درمانی در سرطان و بیماری‌های خودایمنی کمک کرده است. او همچنین الهام‌بخش نسل جدیدی از زنان دانشمند است، به ویژه در رشته‌ای که historically مردانه بوده.

در سطح شخصی، برانکو زندگی آرامی در سیاتل دارد و بر تعادل بین کار و زندگی تأکید می‌کند. او در مصاحبه‌ها از علاقه‌اش به کاوش‌های علمی و همکاری‌های بین‌المللی سخن می‌گوید و معتقد است که "حل معمای ایمنی، کلید سلامت بشری است."

سوالات متداول درباره  بیوگرافی مری ای. برانکو 

1. مری ای. برانکو کیست و چه دستاوردی دارد؟

مری ای. برانکو یک زیست‌شناس مولکولی و ایمونولوژیست آمریکایی است که در سال ۲۰۲۵ به همراه فرد رمزل و شیمون ساکاگوچی جایزه نوبل فیزیولوژی یا پزشکی را برای کشف‌های مربوط به تحمل ایمنی محیطی دریافت کرد.

2. مری ای. برانکو کجا متولد شده و تحصیلات اولیه‌اش چگونه بوده است؟

مری ای. برانکو در سال ۱۹۶۱ در پورتلند، اورگن آمریکا متولد شد. او در سال ۱۹۷۹ از آکادمی سنت مری فارغ‌التحصیل شد و سپس در دانشگاه واشنگتن مدرک کارشناسی علوم در زیست‌شناسی مولکولی و سلولی گرفت.

3. کشف کلیدی مری ای. برانکو در تحقیقاتش چیست؟

او با همکاری فرد رمزل، ژن FOXP3 را شناسایی کرد که نقش مرکزی در توسعه سلول‌های T تنظیم‌کننده دارد و در جلوگیری از واکنش‌های خودایمنی بدن ایفا می‌کند.

4. مری ای. برانکو در حال حاضر کجا کار می‌کند؟

او در مؤسسه زیست‌شناسی سیستم‌ها (ISB) در سیاتل به عنوان مدیر ارشد برنامه در آزمایشگاه هود فعالیت می‌کند و بر پروژه‌های زیست‌شناسی سیستم‌ها تمرکز دارد.

5. تأثیر تحقیقات مری ای. برانکو بر پزشکی چیست؟

تحقیقات او پایه‌ای برای درمان‌های نوین در سرطان، بیماری‌های خودایمنی و پیوند اعضا فراهم کرده و به توسعه داروهایی مانند روموزوزوماب برای بیماری‌های استخوانی منجر شده است.

نتیجه‌گیری

مری ای. برانکو، با مسیری از پورتلند تا پرینستون و سیاتل، نمادی از استقامت و نوآوری علمی است. برنده نوبل ۲۰۲۵ نه تنها برای کشف‌های ژنتیکی خود، بلکه برای تعهدش به علم مشارکتی و تأثیرگذار، ستایش می‌شود. میراث او، که سیستم ایمنی را از رمز و راز به درمان‌های واقعی تبدیل کرده، برای نسل‌های آینده الهام‌بخش خواهد بود. در دنیایی که بیماری‌های ایمنی چالش‌های عمده‌ای ایجاد می‌کنند، کارهای برانکو یادآوری می‌کند که علم می‌تواند مرزهای بشری را جابه‌جا کند.

گرد آوری:بخش علمی بیتوته