تفاوت شانه و تراکم در فرش ماشینی و فرش دستبافت

مجموعه: فرش و گلیم

تفاوت شانه و تراکم فرش

شانه و تراکم فرش چقدر در خرید فرش اهمیت دارد؟ 

شانه فرش ماشینی

به تعداد گره یا ریشه موجود در هر یک متر از عرض فرش، شانه فرش گفته می شود که با ظرافت و نقشه فرش ارتباط مستقیم دارد. هر چقدر تعداد گره ها در عرض یک فرش بیشتر باشد، در نتیجه مقدار نخ به کار رفته در بافت فرش هم بیشتر بوده است. فرش ها به صورت 500، 700، 1000، 1200 شانه و 1500 شانه در بازار موجود هستند. کمترین شانه فرش موجود در بازار 500 شانه است که بدین معنی است که در یک متر عرض فرش، 500 گره وجود دارد.

تراکم فرش ماشینی

فرش این بافتنی زیبا از گره زدن تار و پودها به هم پدید می آید. در مورد تراکم فرش می توان گفت که همان شانه فرش اما در جهت طولی فرش است. به عبارت دیگر تراکم فرش، تعداد گره ها در یک متر طول فرش است. قطعاً فرش با تراکم بالاتر در کنار الیاف آکریلیک باکیفیت به کار رفته در بافت آن، بهتر است.

تراکم طولی فرش

شانه و تراکم فرش دستبافت

واحد تراکم در قالی دستبافت، رج است و با این مفهوم در فرش ماشینی متفاوت است. با استفاده از رجشمار فرش می توان کیفیت و تراکم، قیمت و ریز بافت بودن و ظرافت یک فرش دستی را به دست آورد؛ به همین دلیل رجشمار یکی از ویژگی های مهم یک فرش دستی است.

بهتر است بدانید که رج در لغت به معنای گره است و با مفهوم رجشمار در بافت قالی دستبافت، یکسان است. برای فهمیدن کیفیت و قیمت یک فرش دستبافت، تعداد گره ها در 7 سانتی متر از فرش را می شمارند که به آن رج یا رجشمار فرش دستبافت گفته می شود.

به عبارت دیگر یک رجشمار برابر با میزان شانه و تراکم فرش دستبافت است. هر چقدر تعداد گره ها در طول و عرض فرش بیشتر باشد، فرش نفیس‌تر و ظریف تر و در نتیجه با ارزش تر خواهد بود.

شما می توانید شمارش تعداد گره ها یا رجشمار را هم در جهت طولی و هم در جهت عرضی فرش دستبافت، انجام دهید. رجشمار فرش در مناطق مختلف قالی‌بافی کشور ممکن است که کمی با هم متفاوت باشد. وقتی در مورد یک فرش دستی می گوییم که رجشمار آن 60 است به این معنی است که در فاصله 7 سانتی متر از عرض یا طول فرش، تعداد 60 گره وجود دارد.

تراکم در فرش دستبافت بالاست و به حدود بیش از یک میلیون گره در یک مترمربع می رسد. هر چقدر تراکم فرشی بیشتر باشد، جذابیت و زیبایی ظاهر آن هم بیشتر خواهد بود و در برابر یک فرش کم تراکم این کاملاً به چشم می آید؛ زیرا باعث می شود طرح فرش طبیعی تر به نظر برسد.

فرش های دستبافت در برابر پا خوردگی و ساییدگی ها مقاوم‌تر هستند که دلیل اصلی آن تراکم بالای این نوع فرش ها است. یکی از دلایل قیمت بالای فرش های دستبافت، شانه و تراکم بالای آن ها است؛ زیرا برای بافتشان از نخ و الیاف بیشتری استفاده شده است. 

تراکم فرش دستبافت چقدر است؟

فرق شانه و تراکم فرش ماشینی چیست؟

همان‌طور که گفتیم تراکم، تعداد گره ها در طول فرش هستند که به آن تراکم طولی و شانه، تعداد گره ها در عرض فرش هستند که به آن تراکم عرضی هم گفته می شود. در هنگام خرید فرش ماشینی به یاد داشته باشید فقط تعداد بالای گره ها در یک فرش نشان دهنده کیفیت آن نیست، بلکه در درجه اول حتماً به کیفیت مواد به کار رفته در بافت فرش دقت کنید. در نتیجه می توان گفت برخلاف تصور عمومی، شانه و تراکم فرش به تنهایی بر کیفیت و ماندگاری فرش تاثیری ندارند. همچنین برخلاف تصور تراکم و شانه بیشتر یک فرش به معنای ضخامت و وزن بیشتر آن نیست.

تفاوت شانه و تراکم فرش

تشخیص شانه و تراکم فرش ماشینی

برای اینکه بفهمیم فرش چند شانه است، فقط کافی است پشت فرش را نگاه کنید و یک خط کش را در عرض فرش قرار دهید و تعداد گره ها در 10 سانتی متر عرض فرش را با خودکار بشمارید، عدد حاصل را در 10 ضرب نمایید؛ عدد نهایی تعداد گره در یک متر عرض فرش یا همان شانه فرش را نشان می دهد.

بگذارید با ذکر یک مثال عددی درک موضوع را بری شما راحت تر کنیم، اگر در ده سانتی متر عرض فرش تعداد 50 گره باشد، 50 ضربدر 10 می شود 500، این عدد نشان دهنده 500 گره در یک متر عرض فرش است، به این فرش 500 شانه گفته می شود. برای تشخیص تراکم فرش، همین کار را در جهت طول فرش انجام دهید.

هر چقدر شانه و تراکم فرش بالاتر باشد، طرح آن نیز ظریف تر و به فرش دستبافت نزدیک‌تر خواهد بود، اگر در کنار این امر از نخ و الیاف با کیفیت استفاده شده باشد؛ درنتیجه فرش گران‌ قیمت‌تر بوده و ارزش ریالی بالاتری خواهد داشت. اگر عدد تراکم و شانه فرش را در هم ضرب کنید، عدد حاصل تعداد گره های فرش در یک مترمربع از فرش را به شما نشان خواهد داد.

نحوه محاسبه شانه و تراکم در یک فرش ماشینی

محاسبه تراکم فرش دستبافت با رجشمار

برای محاسبه تراکم فرش دستبافت کافی است که فرش را برگردانید و در قسمت پشت فرش، یک خط کش 10 سانتی را قرار دهید و تعداد گره ها را در فاصله 7 سانتی متر بشمارید.

برای اطمینان از کیفیت و با ارزش بودن فرش دستبافت باید تعداد رجشمار در قسمت های مختلف آن برابر باشد؛ در این صورت قالی دستبافت یکدست خواهد بود. بین رج و ریز بافتی و ظرافت فرش دستی، رابطه افزایشی وجود دارد؛ بدین معنا که هر چقدر تعداد رجشمار بیشتر باشد، فرش ظریف تر و زیباتر خواهد بود.

نحوه محاسبه تراکم در یک فرش دستبافت

بهترین شانه و تراکم فرش ماشینی

همان‌طور که گفتیم فرش ها با شانه و تراکم متفاوت در بازار موجود هستند، شما با توجه به بودجه خود و مورد مصرف فرش که در کجای منزل شما قرار می گیرد، می توانید فرش مناسب خود را انتخاب کنید. امروز فرش های ماشینی با استفاده از تکنولوژی‌های به روز در شانه و تراکم بالا تولید می شوند که به همین دلیل نرم تر و ظریف هستند که به آن ها فرش دستبافت گونه گفته می شود.

برای انتخاب بهترین شانه و تراکم فرش باید ببینید که ظرافت و ریزنقشی آن برای شما اهمیت بیشتری دارد یا ضخامت آن! اگر به دنبال فرش ریز بافت هستید، فرش با تراکم بالا را به شما پیشنهاد می کنیم؛ به عنوان مثال بین فرش 1250 شانه با تراکم 3600 و فرش 700 شانه با تراکم 2250، فرش 1250 شانه را انتخاب کنید؛ اما اگر برای شما ضخیم بودن فرش مهم است به شما انتخاب فرشی با شانه کمتر یعنی 700 شانه را پیشنهاد می کنیم. هر چقدر تعداد گره در عرض یک فرش کمتر باشد، ضخامت فرش بیشتر است.

جمع بندی:

همان‌طور که گفتیم، شانه و تراکم فرش به تنهایی نشان دهنده کیفیت بیشتر فرش نیست، پس حتماً هنگام خرید فرش علاوه بر این موارد به درجه یک بودن مواد و نخ به کار رفته در بافت فرش نیز توجه کنید.

به دلیل قیمت پایین تر فرش های ماشینی، اکثر افراد به دنبال خرید فرش ماشینی هستند. به همین دلیل ما خرید فرش های دستبافت گونه را که از نظر نقش و ظرافت شبیه فرش دستی هستند، به شما پیشنهاد می دهیم.

البته مهم است که قصد دارید فرش را در کجای منزل پهن کنید، اگر فرش را در جایی که رفت و آمد بیشتر است، پهن می کنید قطعاً دوام و ضخامت آن برای شما مهم تر است. اگر فرش را برای قسمت پذیرایی منزل بخواهید، فرش های ظریف و ریز نقش انتخاب بهتری است.

گردآوری: بخش فرهنگ و هنر بیتوته