امامزاده های نزدیك تهران
- مجموعه: مکانهای زيارتي ايران و جهان
قرار نیست سفر همیشه به جاهای دور باشد. اگر كمی دقیقتر نگاه كنیم در دور و بر شهر خودمان در هر نقطهای از ایران، دهها جای دیدنی وجود دارد كه تا امروز از آن بیخبر بودیم.
برای نمونه در نزدیكی تهران، این شهر پر از ترافیك و شلوغی، دهها منطقه زیبای طبیعی و بكر وجود دارد كه خود میتواند مقصد سفری كوتاه در تعطیلات آخر هفته باشد. شهرستان ساوجبلاغ از شهرستانهای استان البرز با طبیعتی زیبا و دیدنی یكی از آن مناطق است.
فاصله این منطقه تا تهران كمتر از یك ساعت و تا كرج حدود 15 دقیقه و تمام مسیر به صورت اتوبان است. البته اگر در ترافیك همیشگی بزرگراه تهران ـ كرج گرفتار نشوید! منطقه ساوجبلاغ كه طبیعتی زیبا و آرام دارد گزینهای در دسترس و مناسب برای آسایش است.
دو روستای كردان و خور كه نزدیكی شهر هشتگرد قرار دارند علاوه بر طبیعت زیبا دارای پیشینه تاریخی نیز هستند. به نظر میرسد نام روستای خور به جهت داشتن آب و هوای خوب و مناسب، ابتدا خوب یا خرداد بوده كه با مرور زمان به خور تبدیل شده است.
از دیدنیهای این روستا و منطقه اطراف آن میتوان به امامزاده سلیمان، تپهها و دره دوچنار، امامزاده برچشمه یا زبیده خاتون، برج و باروی قلعه خور و چنار 800 سالهاش اشاره كرد.
در ناحیه زرچه كانی كه به چنار تپه مشهور است درختان كهنسال و بزرگی از گونه چنار دیده میشود كه بسیار زیبا و دیدنی هستند. در نزدیكی محوطه مسجد جامع نیز چناری 800 ساله وجود دارد كه سندی زنده از تاریخی بودن منطقه است. از محوطه برج و باروی قلعه خور، بخش بسیار كوچكی باقی مانده است. بنا به بررسیهای انجام شده یكی از برجهای این قلعه تا سال 1340 نیز پابرجا بوده كه متاسفانه امروزه بخشی كوچك از آن باقی است.
روستای كردان نیز یكی دیگر از روستاهای زیبا و تاریخی منطقه است. از دیدنیهای این روستا میتوان برج آرامگاهی كردان، پل قدیمی بانو صحرای كردان، امامزاده شاهزاده حسین و بیبی شهربانو را نام برد.
در دو كیلومتری شمال غرب روستا پلی قدیمی به نام بانو صحرا وجود دارد كه از نام منطقه كه به همین نام است گرفته شده. این پل آجری در دوره صفوی ساخته شده كه تنها دوپایه و بخشی از طاقهای آن باقی مانده است البته دیدن روستای سرسبز و خوش آب و هوای فشند را هم به همه كسانی كه به این منطقه سفر میكنند، توصیه میكنیم.
بقعه امامزاده حسین كردان
كردان یكی از روستاهای دهستان چندار است كه در 60 كیلومتری تهران قرار دارد و بنای امامزاده حسین به فاصله یك كیلومتری بزرگراه تهران ـ قزوین، داخل قبرستان روستا واقع شده است.
بنای این امامزاده از بیرون با معماری خاص خود به شكل ستارهای دارای 34گره است كه گنبد كلاه خودی شكلی روی آن استوار شده است.
نمای بیرونی بنا كلا از آجر ساخته شده است. در انتهای هر ترك و بخش پایین شروع گنبد، به وسیله هفت آجر كه به صورت پلكان معكوس هرمی چیده شدهاند، نماسازی شده است.
روی گنبد سوراخهایی وجود دارد كه احتمالا مربوط به تهویه و دفع رطوبت است. در ضلع شرقی گنبد یك نورگیر بزرگ طاق دار به فضای بین دو پوسته منتهی شده و در سمت راست این بخش، یك نورگیر كوچك و نورگیر دیگری نیز در ضلع جنوبی دیده میشود.
در داخل قبرستان دو بنای تازه مرمت شده وجود داردكه یكی از آنها كه رفیعتر است به امامزاده شاهزاده حسین و دیگری كه فقط اتاقكی معمولی است به امامزاده بیبی نسا تعلق دارد. ظاهرا این دو امامزاده خواهر و برادر بوده و از نوادگان امام زینالعابدین هستند. عدهای ازاهالی آنها را فرزندان بلافصل این امام بزرگوار میدانند و میگویند اسم اصلی او حسین اصغر یعنی فرزند امام بعد از امام محمد باقر(ع) است
ورودی بنا از شرق بوده و داخل آن همه با گچ پوشیده شده است. البته بر خلاف نمای بیرونی ستارهای شكل، پلان بنا از داخل شش ضلعی است. از داخل بنا اگر به سقف گنبد نگاه كنید یك ستاره ده پر تزئینی دیده میشود كه احتمالا مربوط به تزئینات اصلی بناست.
در صفحه 58 كتاب آثار تاریخی ساوجبلاغ و نظر آباد نوشته حاتمی در مورد این بنا چنین نوشته شده است: «... در حال حاضر روستای كردان چندان وسیع نیست. ولی آثار و اسنادی وجود دارد كه حكایت از قدمت و عظمت آن در گذشته میكند.
درختان كهن از جمله پیر چنار كردان واقع در كوچه مسجد و باغ متعلق به آقای عبدالله معینی است كه 5/6 متر دور پایه و بیش از 600سال پیش به دلیل توفان بسیار شدید شكسته و درخت فعلی جوانه درخت كهنی است كه بیش از هزار سال پیش رو-3ییده است...
میگویند كردان مركز استقرار یك گردان تبعید شده در دوران ساسانی بوده كه به همین نام هم باقی مانده است یا نهر آبی در كردان وجود دارد كه به نام مغول معروف است...
در داخل قبرستان دو بنای تازه مرمت شده وجود داردكه یكی از آنها كه رفیعتر است به امامزاده شاهزاده حسین و دیگری كه فقط اتاقكی معمولی است به امامزاده بیبی نسا تعلق دارد. ظاهرا این دو امامزاده خواهر و برادر بوده و از نوادگان امام زینالعابدین هستند. عدهای ازاهالی آنها را فرزندان بلافصل این امام بزرگوار میدانند و میگویند اسم اصلی او حسین اصغر یعنی فرزند امام بعد از امام محمد باقر(ع) است.»
امامزاده سلیمان روستای خور
بنای این امامزاده در روستای خور از توابع شهر هشتگرد واقع شده است. بنا از خارج دارای نقشهای چهار ضلعی و با مصالح لاشه سنگ است كه در سه طرف شرق، غرب و جنوب دارای پنجرههایی جدید است.
گنبد بنا، مخروطی دوپوسته و با لاشه سنگ بنا شده است. در بالای مخروط گنبد، نوع چیدمان سنگها نامرتب است كه نشاندهنده تخریب شدن و مرمت مجدد آن در گذشته است.
اهالی روستا اعتقاد دارند نسب این امامزاده به حضرت سجاد علیهالسلام میرسد. به گفته اهالی، در گذشته بالای گنبد، یك پنجه سیاه رنگ زیبا قرار داشته كه در سالهای پیش از انقلاب به سرقت رفته است.
در صفحه 70 كتاب بقاع متبركه استان تهران، به این بنا به صورت مختصر اشاره میشود اما در مورد قدمت آن چیزی قید نشده است.
در صفحه 141 كتاب آثار تاریخی ساوجبلاغ و نظرآباد نوشته ابوالقاسم حاتمی در مورد این بنا چنین نوشته شده است:
«.... تپه امامزاده بیش از 200 سال پیش قبرستان روستا بوده است، سپس قبرستان به مكانی به نام پشت خانه چهار شهید منتقل شد و اوایل انقلاب مجددا قبرستان به محل فعلی تغییر مكان میدهد.
بنا به گفته اهالی، امامزاده سلیمان از نوادگان امام زین العابدین است ولی احتمالا وی از جمله افرادی بوده كه با یاغیان و مهاجمین جنگیده و پس از مرگ، آرامگاه او مورد توجه و عنایت مردم قرار گرفته و یا این كه ایشان از سادات مرعشی بوده كه در دوران صفوی به عنوان رهبر مذهبی یا امام جماعت مورد علاقه مردم روستا بوده و پس از فوت، آرامگاه او زیارتگاه مریدانش شده است.
بنای امامزاده سلیمان مشتمل است بر یك حیاط كوچك، دو تالار در ضلع شمال و شرق و گنبد خانه هشت ضلعی... تالارهای شرقی و شمالی در سالهای 1362 به بنا الحاق شده است....»
منبع: جام جم